Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) geeft uitvoering aan het Rijksvastgoedbeleid door:
– het verzorgen van de Rijkshuisvesting van Hoge Colleges van Staat, het ministerie van Algemene Zaken (AZ) en het Koninklijk Huis, het beheren van monumenten die, naar hun aard, niet geschikt zijn voor Rijkshuisvesting en het uitvoeren van het Rijkshuisvestingsbeleid;
– het realiseren van een optimaal financieel resultaat en maatschappelijk rendement bij het verwerven, beheren, ontwikkelen en vervreemden van materiële activa van/voor het Rijk voor de realisatie van Rijksdoelstellingen, gerelateerd aan de strategische opgaven van het kabinet.
Uitvoeren
De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) is, als opdrachtgever en uitvoerder, verantwoordelijk voor:
– de huisvesting van de Hoge Colleges van Staat en het ministerie van AZ;
– de huisvesting van het Koninklijk Huis, voor zover vallend onder de verantwoordelijkheid van de Staat;
– het beheer en onderhoud van de monumenten die aan het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) zijn toevertrouwd en die naar hun aard niet geschikt zijn voor de huisvesting van rijksdiensten;
– de doelmatige uitvoeringspraktijk van de Rijkshuisvesting binnen de wettelijke en afgesproken kaders.
Daarnaast is de minister voor VRO als uitvoerder op het terrein van Rijksvastgoed verantwoordelijk voor:
– het (privaatrechtelijk) beheer van onroerende zaken die aan de Staat toebehoren dan wel zijn toevertrouwd, een en ander voor zover de verantwoordelijkheid voor dat beheer niet bij of krachtens de wet bij een of meer andere ministers is gelegd;
– de vertegenwoordiging namens het Rijk bij gebiedsontwikkelingsprojecten waarbij meervoudige Rijksdoelstellingen aanwezig zijn. Ook hierbij wordt gestreefd naar een optimale inzet van (overtollige) Rijksactiva en/of financiële bijdragen van het Rijk;
– ingebruikgeving en vervreemding van (overtollige) onroerende zaken van andere ministeries. Voor zover er op basis van de huidige begrotingsregels van het kabinet sprake is van een generieke middelenafspraak met een minister, wordt de opbrengst uit ingebruikgeving en/of vervreemding door de betreffende minister begroot en verantwoord op de eigen begroting.
In het kader van bijdragen aan een doelmatige werking van de Rijkshuisvesting heeft het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) diverse activiteiten gerealiseerd.
Programma Groene Innovaties
Het Programma Groene Innovaties (PGI) wil proactief en trendsettend groene innovaties stimuleren. De nadruk ligt binnen de portefeuille van het Rijksvastgoedbedrijf op energiebesparing, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, het sluiten van kringlopen en natuurinclusief & klimaatadaptief bouwen/renoveren. Dit doet het programma door ruimte te bieden voor projecten, onderhoudstrajecten en gebiedsontwikkelingen van het Rijksvastgoedbedrijf om te experimenteren en om groene innovaties op te schalen naar portefeuilleniveau.
In 2022 zijn uitgebreidere testresultaten beschikbaar gekomen van de toegepaste innovaties uit de voorgaande PGT programmering. De monitoringstrajecten voor Energielab in Valkenburg (gebouw 365) in Katwijk, Testomgeving Rijswijk en Monitoring Ijsbuffer zijn in 2022 afgerond. Grote projecten vanuit het thema circulariteit waren in 2022 o.a. Graadt van Roggenweg 500 en Kantoor vol afval Valkenburg en Circulaire marktplaatsen. Graadt van Roggenweg, dat zich richt op het toepassen van zoveel mogelijk nagroeibaar (biobased) materiaalgebruik, is in 2022 afgerond. Kantoor vol afval bevindt zich in de ontwerpfase, wat in 2022 bijna is voltooid. Circulaire marktplaatsen is gestart met de eerste pilots.
Voor het thema energietransitie stonden grote projecten over Thermische Energie Opwekking (TEO) op de planning. Door vertraging en gebrek aan capaciteit is hier weinig voortgang op geboekt. Wel is er voortgang op kleinere innovatieprojecten. Zo is er een testopstelling voor biobased groene daken ‘Groen dak op wol’ opgezet en zijn pilots voor ‘Inspectie met drones’ uitgevoerd.
Atelier Rijksbouwmeester
Het Cra en het atelier adviseert gevraagd en ongevraagd aan departementen en bewindspersonen over actuele maatschappelijke opgaven. Voor de periode 2021 tot en met 2024 is er een werkagenda gepresenteerd: «de 22e eeuw begint nu», waarin het anders omgaan met de ruimte centraal staat. In 2022 is dit uitgewerkt in 7 programmalijnen, welke de komende jaren worden uitgevoerd.
Een van deze programmalijnen is NL2100. In het kader van deze programmalijn is Toekomstatelier XL georganiseerd in 2022. Dankzij dit toekomstatelier heeft het Atelier o.a. een breed gedragen advies kunnen geven aan Nationaal Programma Energiehoofdstructuur. Daarnaast heeft het Atelier Rijksbouwmeester als doel om jong talent te betrekken. Hiervoor is onder andere het programma Young Innovators. Hier zijn in 2022 zes nieuwe personen voor geselecteerd die zich bezig hebben gehouden met onder andere herbestemming. Verder is de Dag van de jonge ontwerper georganiseerd. Hierdoor worden de jonge ontwerpers betrokken. Tot slot zijn er meerdere prijsvragen georganiseerd met als doel vernieuwing en verduurzaming. Onderdeel hiervan is biobased en natuurinclusief bouwen, waarmee nieuwe initiatieven zijn gestimuleerd.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2022 | 2022 | |
Verplichtingen | 115.700 | 118.271 | 128.909 | 176.305 | 165.192 | 137.948 | 27.244 |
Uitgaven | 117.433 | 118.271 | 122.909 | 182.305 | 165.192 | 137.948 | 27.244 |
9.1 Doelmatige Rijkshuisvesting | 48.954 | 50.295 | 51.595 | 80.916 | 93.194 | 71.011 | 22.183 |
Bijdrage aan agentschappen | |||||||
RVB (Bijdrage voor huisvesting Koninklijk Huis, Hoge Colleges van Staat en AZ)1 | 38.544 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
waarvan: | |||||||
begroting I, de Koning | 13.130 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
overig | 25.414 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
RVB (bijdrage voor huisvesting Koninklijk Huis) | 0 | 13.823 | 12.655 | 12.979 | 14.713 | 16.394 | ‒ 1.681 |
RVB (Bijdrage voor huisvesting HCvS) | 0 | 22.373 | 25.293 | 53.331 | 51.595 | 41.641 | 9.954 |
RVB (Bijdrage voor huisvesting Ministerie van AZ) | 0 | 2.198 | 2.740 | 3.651 | 16.967 | 3.788 | 13.179 |
RVB (Bijdrage voor monumenten) | 3.811 | 4.809 | 2.870 | 2.926 | 3.077 | 2.958 | 119 |
RVB (Bijdrage voor rijkshuisvesting) | 6.599 | 7.093 | 8.037 | 8.029 | 6.842 | 6.230 | 612 |
9.2 Beheer materiële activa | 68.479 | 67.976 | 71.314 | 101.389 | 71.998 | 66.937 | 5.061 |
Opdrachten | 0 | ||||||
Onderhoud- en beheerkosten | 7.462 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bekostiging | 0 | ||||||
Zakelijke lasten | 49.296 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan agentschappen | |||||||
RVB | 11.721 | 11.926 | 13.304 | 12.268 | 13.171 | 12.396 | 775 |
RVB (Onderhoud en beheerkosten) | 0 | 7.092 | 10.272 | 35.709 | 5.030 | 4.874 | 156 |
RVB (Zakelijke lasten) | 0 | 48.958 | 47.738 | 53.412 | 53.797 | 49.667 | 4.130 |
Ontvangsten | 224.364 | 127.681 | 169.771 | 223.964 | 172.729 | 120.282 | 52.447 |
Uitgaven
9.1 Doelmatige Rijkshuisvesting
Bijdrage aan agentschappen
RVB (Bijdrage voor huisvesting Koninklijk Huis)
Bij het jaarverslag van de Koning (I) is een extra-comptabele bijlage opgenomen waarin deze uitgaven ook worden gepresenteerd. Hieronder volgt een nadere toelichting.
De bijdrage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) aan het RVB voor de huisvesting (Paleizen) van het Koninklijk Huis bedroeg in 2022 € 14,7 mln. Dit bedrag is lager dan begroot, omdat een aantal activiteiten uitgesteld zijn.
Genoemd bedrag voor de paleizen bestaat uit een aantal componenten. In 2022 heeft het RVB circa € 6,7 mln. in rekening gebracht voor rente en afschrijvingen en huur. De rente en afschrijvingen zijn voor investeringen die vanaf 2010 via de leenfaciliteit zijn gefinancierd en zijn geactiveerd op de balans van het RVB. Voor de vergoeding voor regulier dagelijks en planmatig onderhoud is circa € 4,3 mln. afgerekend en voor vergoeding voor kleinere investeringen, functionele verbeteringen en projecten op basis van wet- en regelgeving circa € 3,7 mln.
Huis ten Bosch
In 2022 zijn er geen renovaties of verbouwingen uitgevoerd.
Paleis Noordeinde
In 2022 zijn er geen renovaties of verbouwingen uitgevoerd.
Koninklijk Paleis Amsterdam
In 2022 zijn er geen renovaties of verbouwingen uitgevoerd. Wel zijn de voorbereidingen voor het groot onderhoud aan het dak, het timpaan en de toren opgestart.
RVB (Bijdrage voor huisvesting Hoge Colleges van Staat)
Het betreft hier de kosten voor huisvesting van de Hoge Colleges van Staat, waaronder de renovatie van het Binnenhof.
Op verzoek van de opdrachtgever is in 2022 capaciteit door het RVB ingezet voor activiteiten die gegeven hun aard bij het RVB apart worden gefinancierd, aangezien zij geen onderdeel vormen van het reguliere investeringsbudget bij huisvestingsprojecten.
Verder zijn in 2022 beveiligings- en leegstandskosten gemaakt door de onverwachte tussenliggende periode waarin de gebruikers niet aanwezig zijn op het Binnenhofcomplex en de aannemers het complex nog niet in beheer konden nemen. Deze kosten zijn gegeven hun aard niet activeerbaar bij het RVB en vormen geen onderdeel van het reguliere investeringsbudget bij huisvestingsprojecten. De kosten worden conform de reguliere systematiek direct afgerekend met de opdrachtgever. Daarnaast heeft Nieuwspoort in 2022 zijn intrek genomen in Bezuidenhoutseweg 67. De gebruiksvergoeding en gerelateerde kosten zijn afgerekend. Tot slot zijn er ook kosten gemaakt voor aanpassingen in Bezuidenhoutseweg 67 na de oplevering van het pand.
RVB (Bijdrage voor huisvesting Ministerie van Algemene Zaken)
Het betreft hier een bijdrage voor de huisvesting van het Ministerie van Algemene Zaken. In 2022 zijn er kosten gemaakt om een langer verblijf in de gebouwdelen op het Binnenhof mogelijk te maken. Verder zijn ook de reeds gemaakte kosten van de tijdelijke huisvesting op het Catshuisterrein afgerekend.
RVB (Bijdrage monumenten)
De bijdrage is voor de kosten die het RVB maakt voor het onderhoud monumenten met een erfgoedfunctie, maar zonder huisvestingsfunctie. In 2022 is onder andere de buitenschil van het Dienstengebouw bij Huis Doorn gerenoveerd, zijn er onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd bij St. Hubertus en zijn er voorbereidingen getroffen voor onderhoud bij Jachtslot ’t Oude Loo. De bijdrage wordt als voorschot verstrekt en wordt in het jaar t+1 afgerekend.
RVB (Bijdrage voor rijkshuisvesting)
De bijdrage aan het RVB betreft met name de bekostiging van het Atelier Rijksbouwmeester, het programma Groene Technologieën en de coördinatie van het rijksopdrachtgeverschap in de bouw. De bijdrage wordt als voorschot verstrekt en wordt in het jaar t+1 afgerekend.
9.2 Beheer materiele activa
Bijdrage aan agentschappen
RVB
Het betreft de bijdrage aan het RVB voor de uitvoering van het (privaatrechtelijk) beheer van onroerende zaken die de Staat toebehoren. Het gaat hierbij met name om de verwerking van (erf)pachtcontracten, de verwerking van de zakelijke lasten en het beheren van onroerende zaken. De bijdrage wordt als voorschot verstrekt en in het jaar t+1 afgerekend.
RVB (Onderhoud en beheerkosten)
Het betreft de bijdrage voor onderhoud- en beheerkosten van onroerende zaken in het bezit van het RVB voor zover het niet de rijkshuisvesting betreft. Het gaat bijvoorbeeld om energiekosten, bewakingskosten, transitiekosten en het (groen) onderhoud van het Staatsdomein bij het Loo en Sorghvliet. De bijdrage wordt als voorschot verstrekt en in het jaar t+1 afgerekend. Verder heeft een overdracht aan de begroting van Economische Zaken en Klimaat (XIII) van circa € 1 mln. plaatsgevonden ten behoeve van het windmolenpark Zeewolde. Om dit mogelijk te maken zijn meeropbrengsten ter hoogte van circa € 1 mln. voor ingebruikgeving gedesaldeerd.
RVB (Zakelijke lasten)
Het gaat hier om de betaling van, door gemeenten en waterschappen opgelegde, belastingen en heffingen op onroerende zaken in eigendom bij de Staat, zoals met name onroerendzaak-belasting (circa 80%) en waterschaps- en rioolheffingen (circa 20%), voor zover deze kosten niet zijn toegerekend aan de rijkshuisvesting (zie baten-lastenparagraaf RVB). De bijdrage wordt als voorschot verstrekt en in het jaar t+1 afgerekend.
Ontvangsten
Voor alle ontvangsten geldt dat deze via bevoorschotting en afrekening met het Ministerie van BZK worden verwerkt. Een verschil tussen begroting en realisatie wordt in jaar t+1 afgerekend.
Zakelijke lasten
Het betreft hier de terugbetalingen door de huurders van door het RVB betaalde gebruikerslasten en de terugontvangsten van betaalde zakelijke lasten op basis van bij gemeenten ingediende bezwaarschriften (totaal € 3,3 mln.).
Ingebruikgevingen
Het gaat hierbij om de ingebruikgeving van de onroerende zaken van de Staat voor zover er voor de opbrengst uit ingebruikgeving geen middelenafspraak bestaat. Ten opzichte van de begroting waren er in 2022 minder ontvangsten op ingebruikgevingen door lagere (erf)pacht- en huuropbrengsten en door de juiste toewijzing van de materieel beheerder. Hierdoor zijn ontvangsten verschoven naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat. Dit leidde tot een bijstelling van de geraamde inkomsten naar € 45,6 mln. Verder is ten behoeve van het Windmolenpark Zeewolde circa € 1 mln. aan meeropbrengsten uit de ingebruikgeving gedesaldeerd en overgeheveld naar de begroting van Economische Zaken en Klimaat (XIII) .
Vervreemding
Het betreft de vervreemding van de onroerende zaken van de Staat voor zover er voor de opbrengst uit vervreemding geen middelenafspraak bestaat. Dit leidde in 2022 tot € 17,3 mln. inkomsten uit vervreemding van met name agrarische onroerende zaken en van overige onroerende zaken.
Generale ontvangsten
Verkoop bodemmaterialen
Hieronder vallen de ontvangsten uit de verkoop van bodemmaterialen, zoals zand (€ 22,5 mln.). De bodemmaterialen hebben circa € 5,0 mln. meer opgebracht dan begroot.
Veiling huurrechten benzinestations
Het betreft de ontvangsten uit de veiling van huurrechten van benzinestations langs rijkswegen (€ 70,5 mln.). De benzineveilingen in september hebben € 45,3 mln. meer opgebracht dan begroot.
Afrekeningen voorschotten 2021
Dit betreft ontvangsten naar aanleiding van het afrekenen van uitbetaalde voorschotten in 2021 (€ 12,5 mln.). Het betreft voornamelijk generale ontvangsten uit bodemmaterialen en ontvangsten uit vervreemding.