HR-transitie
Het arbeidsvoorwaardenakkoord van juli 2022 realiseert belangrijke ambities van het HR-model: de basisbeloning is op orde en in het nieuwe beloningsstelsel gaan de lagere rangen er flink op vooruit. Daarnaast is er een hogere vergoeding voor woon-werkverkeer en zijn een thuiswerk- en een internetvergoeding ingevoerd.
Het AV-akkoord vergroot de mogelijkheden voor meer maatwerk en perspectief conform het HR-model door afspraken over langere looptijden van functies, werken in deeltijd, langer doorwerken en bindende afspraken over functionele en persoonlijke ontwikkeling. Nieuwe elementen van het HR-model als strategische personeelsplanning, strategisch talentmanagement en HR analytics zijn op kleine(re) schaal binnen de defensieonderdelen uitgewerkt, getest of toegepast.
De doelstelling van een inclusieve en diverse organisatie is uitgewerkt in maatregelen, waaronder streefcijfers voor in- en doorstroom van vrouwen, integratie van diversiteit en inclusiviteit in opleidingen en borging van sociale veiligheid, gender en diveristeit & inclusiviteit (D&I) in beleid. De defensieonderdelen hebben een eigen D&I-plan. Het aantal vrouwen is in 2022 van 15,9% naar 16,5% gestegen. Er waren eind 2022 acht vrouwelijke militaire topfunctionarissen en tien vrouwelijke burgertopfunctionarissen.
Veteranen
Er was veel aandacht voor erkenning en waardering voor veteranen en hun relaties. Aanbevelingen naar aanleiding van het onderzoek «Focus op Dutchbat III» zijn in uitvoering of afgerond. De ruim 800 veteranen ontvingen € 5000 en op 18 juni 2022 is een bijeenkomst georganiseerd voor alle Dutchbat III-veteranen en hun relaties. Hierbij is het Ereteken voor Verdienste in brons uitgereikt. De terugkeerreizen naar Srebrenica vinden plaats vanaf dit jaar en zullen waarschijnlijk tot 2026 plaatsvinden. Na het rapport over Nederlands geweld in de dekolonisatieperiode van Indonesië ontvingen de Indiëveteranen een tweetal brieven en zijn bijeenkomsten voor hen georganiseerd in opdracht van de Minister van Defensie om de onderzoekers en elkaar te spreken.
Een hoogtepunt waren de Invictus Games die na enkele jaren uitstel plaats vonden in Den Haag in april 2022. De Veteranenombudman concludeerde dat aanbevelingen uit het onderzoek naar de reintegratie van ziek Defensiepersoneel uit 2018 inmiddels in ruime zin zijn opgevolgd. Op het gebied van informatievoorziening, kennis en registratie is duidelijke verbetering te zien. Daarnaast is de Regeling Volledige Schadevergoeding (RVS) geëvalueerd door de Auditdienst Rijk (ADR). De belangrijkste bevinding uit het onderzoek is dat de RVS voldoet aan de gewenste doelstellingen. Defensie gaat over de uitkomsten van het onderzoek in overleg met de centrales van overheidspersoneel. De Veteranennota van juni a.s. gaat in op het uitkeringsstelsel en de transitie van de veteraan naar de civiele maatschappij.
Militaire Gezondheidszorg (MGZ)
De evaluatie van het MGZ 2020-programma maakt deel uit van de beleidsdoorlichting MGZ, die de MGZ-beleidsontwikkeling en -implementatie in de afgelopen 10 jaar omvat. De Kamer ontvangt die in het derde kwartaal van 2023. Naar aanleiding van het OVV-rapport over het Mali-incident in 2017 is het normenkader voor de geneeskundige ondersteuning van missies en inzet vastgesteld.
Veiligheid
In 2022 heeft Defensie stappen gezet richting het doel om veiligheid uiteindelijk een vanzelfsprekendheid te laten zijn in de taakuitvoering en bedrijfsvoering van Defensie. Zo is er vanaf 2022 structureel €16,9 miljoen euro geïnvesteerd in de veiligheidsorganisaties van de defensieonderdelen, bijvoorbeeld in capaciteit om risicoanalyses en audits uit te voeren.
Sociale veiligheid en integriteit zijn in 2022 verder bestendigd in de reguliere bedrijfsvoering via het vaststellen van het verbeterde integriteitsbeleid. Ook is er in 2022 verder geïnvesteerd in het ontwikkelen van leidinggevenden, teams en individuele medewerkers op het gebied van sociale veiligheid en integriteit via onder meer het verzorgen van opleidingen, trainingen en workshops. Tevens hebben, ook in 2022, verschillende onderzoeken plaatsgevonden ter bevordering van de sociale veiligheid en integriteit, welke in 2023 worden voortgezet.
Om zo veilig mogelijk bij Defensie met gevaarlijke stoffen te werken is de Nadere Inventarisatie Gevaarlijke Stoffen (NIGS) uitgevoerd. Tevens is een applicatie ontwikkeld om de NIGS te ondersteunen, waardoor een beter beeld ontstaat over de blootstelling hieraan. Als bronmaatregel zijn dit jaar 78 bedrijfsstoffen vervangen voor minder gevaarlijke bedrijfsstoffen.
Vastgoed
In deze kabinetsperiode wordt fors geïnvesteerd in de ontwikkeling van onze krijgsmacht, wat betekent dat onze organisatie de komende jaren zal groeien. Er wordt hierbij ook geïnvesteerd in het vastgoed van Defensie. Het voorbereiden van onze kazernes op de toekomst is randvoorwaardelijk en is vormend voor de ontwikkeling van de Defensieorganisatie. Het Strategisch Vastgoedplan 2022 (SVP) vormt het kader van de aanpak. De volgende contouren en uitgangspunten spelen hierbij een rol: operationele gereedstelling en inzet, personeel, verduurzaming en betaalbaarheid. Er wordt ingezet op een gebiedsgerichte aanpak en op perspectief voor de regio’s waar locaties vrijkomen. Dit met het oog op werkgelegenheid en de Rijksbrede opgaven voor wat betreft verduurzaming, woningbouw, energietransitie, natuur en landbouw, CO2-reductie en stikstofruimte. Fasering en deelbesluiten zijn hierbij voorzien: ambtelijke verkenning – bestuurlijk voornemen – besluitvorming.
In het SVP zijn de volgende projecten met een ‘bestuurlijk voornemen’ aangekondigd:
– De concentratie van de Luchtmobiele Brigade in (de regio) Schaarsbergen;
– De regio Rucphen/Roosendaal, waar een oplossing wordt gezocht voor de ruimtevraag van het Korps Commandotroepen;
– De concentratie van de eenheden die nu in Assen en Havelte zitten;
– Het concentreren van logistieke en operationele eenheden in de omgeving van Soesterberg;
– Het concentreren van eenheden op de Nieuwe Haven in Den Helder;
Tot slot wordt onderzoek gedaan naar een nieuwe kazernelocatie in het midden van het land waar meerdere ondersteunende eenheden kunnen worden geclusterd;
Voor deze projecten geldt dat ze grootschalig van aard zijn en regionale en lokale afstemming en samenwerking vereisen. Daarnaast ligt in de komende periode de nadruk op de revitalisering van de Bernhardkazerne in Amersfoort en van de vliegbasis Woensdrecht.
Duurzaamheid
Klimaatverandering en de energietransitie hebben impact op de veiligheid in de wereld en daarmee op de manier waarop de krijgsmacht opereert. Defensie moet onder alle omstandigheden kunnen opereren en bereidt zich daarom voor op de veranderende dreigingen als gevolg van klimaatverandering. Defensie heeft met de uitvoering van haar taken impact op milieu en wil de ecologische voetafdruk van de bedrijfsvoering beperken. Door het treffen van verstandige duurzaamheidsmaatregelen versterkt Defensie in zelfvoorzienend optreden en beperkt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, bijvoorbeeld door de toepassing van duurzame energieopwekking met zonnepanelen op kazernes en kampementen.
Defensie heeft de aanpak zoals ingezet met de Defensie Energie en Omgeving Strategie 2019–2022 (DEOS, Kamerstuk 33763, nr. 152) en het Plan van aanpak energietransitie Defensie (Kamerstuk 34919, nr. 74) in 2022 geëvalueerd. De evaluatie heeft laten zien dat concrete stappen zijn gezet om duurzaamheid binnen Defensie te bevorderen. Er zijn randvoorwaarden ingeregeld, zoals:
– Er is een duurzaamheidsbudget om te kunnen verduurzamen in de bedrijfsvoering.
– Beleidsondersteunende onderzoeken worden uitgevoerd om richting te geven aan de verduurzaming van Defensie.
– Er is een opleidings- en monitoringsplan opgezet.
– Kennis en intern draagvlak over verduurzamingsmogelijkheden zijn vergroot, er is een opleidingsmodule ontwikkeld en een bewustwordingscampagne gestart vanuit de gasreductie-opgave.
– Er wordt duurzaamheidsbudget voor o.a. duurzame inkoop ingeregeld.
Aandachtspunten zijn een duidelijkere belegging in de lijn en het vaststellen van aanvullende maatregelen om de verduurzamingsdoelen te realiseren. Met de uitvoeringsagenda Duurzaamheid (Kamerstuk 36 124, nr 25) geven we invulling aan geactualiseerde doelstellingen op het gebied van klimaat, energie en circulariteit met een uitgebreid pakket concrete maatregelen. Door de schaarste op de markt en beperkte laadinfrastructuur binnen defensieterreinen blijven we achter op de geplande 400 nul-emissie auto’s in 2023.
Een aantal lopende maatregelen, zoals het overgaan op nul-emissie auto’s en het inkopen van biodiesel, zijn voortgezet. Het aandeel biobrandstof voor de militaire voertuigen is al verhoogd naar 20% en voor scheepsdiesel zijn de inkoopvoorwaarden gerealiseerd. Voor kerosine maken we in dit kader internationale afspraken met onze NAVO-partners.
De Roadmap Energietransitie Operationeel Materieel is afgerond en als vervolg is kennisontwikkeling op dit gebied voorbereid. Dit onderzoek wordt in 2023-2026 door TNO, Marin en NLR uitgevoerd. De aanpak verduurzaming van ons vastgoed is in het Vastgoedplan 2022 (Kamerstuk 36 124, nr. 12) gegeven. Deze aanpak is gericht op energietransitie, circulair bouwen, klimaatadaptatie en natuurinclusief bouwen. Defensie verduurzaamt het vastgoed verder dan de huidige wettelijke eisen (Bijna Energieneutraal Bouwen) en zet in op de eindnorm van 2050 (energie neutrale gebouwen en aardgasvrij).
Omgeving
Voor het verbeteren van het beheer van onze vergunningen hebben we een taskforce ingericht die de komende jaren tot doel heeft de vergunningssituatie van Defensie te actualiseren. Daarbij werken we nauw samen met onze bevoegde gezagen, Inspectie Leefomgeving en Transport en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.