Base description which applies to whole site

3.4 Overzicht risicoregelingen

Tabel 5 Overzicht verstrekte Garanties (bedragen x € 1.000)

Nr.

Art.

 

Omschrijving

Uitstaande Garanties 2022

Verleend 2023

Vervallen 2023

Uitstaande garanties 2023

Garantieplafond

Totaal plafond

Totaalstand Risicovoorziening

1

1

Belastingen

Garantie procesrisico's

353

82

383

52

336

0

n.v.t.

    

353

82

383

52

336

0

 
           

2

2

Financiële markten

DGS BES-eilanden

70.317

0

2.376

67.941

0

67.941

6.000

3

2

Financiële markten

Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer

235

0

0

235

0

235

n.v.t.

4

2

Financiële markten

NBM

2.500

0

0

2.500

0

2.500

n.v.t.

5

2

Financiële markten

Single Resolution Fund

4.163.500

0

0

4.163.500

0

4.163.500

n.v.t.

6

2

Financiële markten

Terrorisme-schades (NHT)

50.000

0

0

50.000

0

50.000

3.375

7

2

Financiële markten

Waarborgfonds motorverkeer

2.500

0

0

2.500

0

2.500

n.v.t.

8

2

Financiële markten

WAKO (kern-ongevallen)

9.200.000

0

0

9.200.000

0

9.200.000

n.v.t.

    

13.489.052

0

2.376

13.486.676

0

13.486.676

 
           

9

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Garantie KLM

1.561.500

0

1.561.500

0

0

0

n.v.t.

10

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Garantie Gasunie

0

0

0

0

0

0

n.v.t.

11

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

FCI

5.500

0

0

5.500

0

5.500

n.v.t.

12

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

NWB

1.134

0

0

1.134

0

1.134

n.v.t.

13

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Financierings-maatschappij voor ontwikkelingslanden (FMO)

5.507.000

14.494.066

5.507.000

14.494.066

0

14.494.066

n.v.t.

    

7.075.134

14.494.066

7.068.500

14.500.700

0

14.500.700

 
           

14

4

Internationale financiële betrekkingen

Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)

773.486

0

26.136

747.350

0

747.350

n.v.t.

15

4

Internationale financiële betrekkingen

DNB - deelneming in kapitaal IMF

30.765.964

2.122.403

1.303.801

31.584.566

0

31.584.566

n.v.t.

16

4

Internationale financiële betrekkingen

EIB - kredietver-lening in ACP en OCT

73.973

4.337

0

78.310

0

78.310

n.v.t.

17

4

Internationale financiële betrekkingen

EIB - pan-Europees Garantiefonds

1.300.990

0

9.186

1.291.804

0

1.291.804

n.v.t.

18

4

Internationale financiële betrekkingen

European Bank for Reconstruction and Development (EBRD)

589.100

0

0

589.100

0

589.100

n.v.t.

19

4

Internationale financiële betrekkingen

European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)

2.699.912

0

264.215

2.435.697

0

2.435.697

n.v.t.

20

4

Internationale financiële betrekkingen

European Financial Stability Facility (EFSF)

34.154.159

0

0

34.154.159

0

34.154.159

n.v.t.

21

4

Internationale financiële betrekkingen

European Investment Bank (EIB)

11.795.972

0

0

11.795.972

0

11.795.972

n.v.t.

22

4

Internationale financiële betrekkingen

European Stability Mechanism (ESM)

35.363.650

0

24.710

35.338.940

0

35.338.940

n.v.t.

23

4

Internationale financiële betrekkingen

Headroomgarantie macro-financiële bijstand (MFB)

0

1.062.000

0

1.062.000

0

1.062.000

n.v.t.

24

4

Internationale financiële betrekkingen

Kredieten EU-betalings-balanssteun (BoP-faciliteit)

3.776.000

0

0

3.776.000

0

3.776.000

n.v.t.

25

4

Internationale financiële betrekkingen

Bilaterale garantie Macro-financiële bijstand (MFB)

0

215.390

0

215.390

0

215.390

n.v.t.

26

4

Internationale financiële betrekkingen

Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA)

31.412

0

1.061

30.351

0

30.351

n.v.t.

27

4

Internationale financiële betrekkingen

Next Generation EU (NGEU)

38.382.557

469.185

10.982.205

27.869.537

0

27.869.537

n.v.t.

28

4

Internationale financiële betrekkingen

Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)

6.162.843

0

19.295

6.143.548

0

6.143.548

n.v.t.

29

4

Internationale financiële betrekkingen

Garantie Wereldbank - IBRD garantie kapitaal

5.350.647

0

45.819

5.304.828

0

5.304.828

n.v.t.

30

4

Internationale financiële betrekkingen

Garantie Wereldbank - IBRD garantie Oekraïne

100.000

0

0

100.000

0

100.000

n.v.t.

    

171.320.665

3.873.315

12.676.428

162.517.552

0

162.517.552

 
           

31

5

Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen

Exportkredietverzekering (ekv)

18.855.095

3.688.868

4.681.178

17.862.785

10.000.000

0

691.629

32

5

Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen

Herverzekering leveranciers-kredieten

0

0

0

0

0

0

n.v.t.

    

18.855.095

3.688.868

4.681.178

17.862.785

10.000.000

0

 
           
 

Totaal

  

210.740.299

22.056.331

24.428.865

208.367.765

10.000.336

190.504.928

 
Tabel 6 Overzicht uitgaven en ontvangsten Garanties (bedragen x € 1.000)

Nr.

Art.

 

Omschrijving

Uitgaven 2022

Ontvangsten 2022

Saldo 2022

Uitgaven 2023

Ontvangsten 2023

Saldo 2023

1

1

Belastingen

Garantie procesrisico's

179

0

‒ 179

134

0

‒ 134

2

2

Financiële markten

DGS BES-eilanden

0

0

0

0

0

0

3

2

Financiële markten

Garantie Stichting Waarborgfonds Motorverkeer

0

0

0

0

0

0

4

2

Financiële markten

NBM

0

0

0

0

0

0

5

2

Financiële markten

Single Resolution Fund

0

0

0

0

0

0

6

2

Financiële markten

Terrorismeschades (NHT)

0

625

625

0

625

625

7

2

Financiële markten

Waarborgfonds motorverkeer

0

0

0

0

0

0

8

2

Financiële markten

WAKO (kernongevallen)

0

625

625

0

612

612

9

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Garantie KLM

0

23.217

23.217

0

11.808

11.808

10

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Garantie Gasunie

0

2.028

2.028

0

0

0

11

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

FCI

0

0

0

0

0

0

12

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

NWB

0

0

0

0

0

0

13

3

Financierings-activiteiten publiek-private sector

Financierings-maatschappij voor ontwikkelingslanden (FMO)

0

0

0

0

500

500

14

4

Internationale financiële betrekkingen

Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)

0

0

0

0

0

0

15

4

Internationale financiële betrekkingen

DNB - deelneming in kapitaal IMF

0

0

0

0

0

0

16

4

Internationale financiële betrekkingen

EIB - kredietverlening in ACP en OCT

0

0

0

0

0

0

17

4

Internationale financiële betrekkingen

EIB - pan-Europees Garantiefonds

338

0

‒ 338

9.186

0

‒ 9.186

18

4

Internationale financiële betrekkingen

European Bank for Reconstruction and Development (EBRD)

0

0

0

0

0

0

19

4

Internationale financiële betrekkingen

European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)

0

0

0

0

0

0

20

4

Internationale financiële betrekkingen

European Financial Stability Facility (EFSF)

0

0

0

0

0

0

21

4

Internationale financiële betrekkingen

European Investment Bank (EIB)

0

0

0

0

0

0

22

4

Internationale financiële betrekkingen

European Stability Mechanism (ESM)

0

0

0

0

0

0

23

4

Internationale financiële betrekkingen

Headroomgarantie macro-financiële bijstand (MFB)

0

0

0

0

0

0

24

4

Internationale financiële betrekkingen

Kredieten EU-betalings-balanssteun (BoP-faciliteit)

0

0

0

0

0

0

25

4

Internationale financiële betrekkingen

Macro-financiële bijstand (MFB)

0

0

0

0

0

0

26

4

Internationale financiële betrekkingen

Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA)

0

0

0

0

0

0

27

4

Internationale financiële betrekkingen

Next Generation EU (NGEU)

0

0

0

0

0

0

28

4

Internationale financiële betrekkingen

Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)

0

0

0

0

0

0

29

4

Internationale financiële betrekkingen

Garantie Wereldbank - IBRD garantie kapitaal

0

0

0

0

0

0

30

4

Internationale financiële betrekkingen

Garantie Wereldbank - IBRD garantie Oekraïne

0

0

0

0

0

0

31

5

Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen

Exportkrediet-verzekering (ekv)

68.970

231.706

162.736

102.368

106.862

4.494

32

5

Exportkrediet-verzekeringen, -garanties en investerings-verzekeringen

Herverzekering leverancierskredieten

3.604

3.308

‒ 296

2.897

150

‒ 2.747

          
 

Totaal

  

73.091

261.509

188.418

114.585

120.557

5.972

Tabel 7 Overzicht verstrekte Leningen (bedragen x € 1.000)

Artikel

Omschrijving

Uitstaande lening

Looptijd lening

Totaalstand risicovoorziening 2023

Totaalstand mutatie volume risicovoorziening 2022 en 2023

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Lening KLM

0

5,5

0

0

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Lening Griekenland

2.392.052

30

0

0

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Lening Oekraïne

200.000

10

0

0

Toelichting per risicoregeling

Bovenstaande tabellen geven een overzicht van verstrekte garanties, de uitgaven en ontvangsten op deze garanties en verstrekte leningen. Hieronder worden alle gedurende dit jaar verleende en vervallen bedragen aan garanties groter dan € 1 mln. toegelicht, alsmede de uitgaven en ontvangsten groter dan € 1 mln. die dit jaar binnen de garantieregelingen hebben plaatsgevonden. Onder verleende en vervallen garanties zijn ook positieve respectievelijk negatieve bijstellingen van garanties opgenomen. Garantieregelingen onder de algemene faciliteit voor het schatkistbankieren op de begroting Nationale Schuld (beleidsartikel 11 & 12) worden niet opgenomen in het overzicht risicoregelingen. Voor een algemene toelichting op de risicoregelingen, zie in de begroting het overzicht risicoregelingen.

2. DGS BES-eilanden

Verleende en vervallen garanties

In 2023 is er een bijstelling geweest van de garantie voor het depositogarantiestelsel voor de BES-eilanden als gevolg van een veranderende wisselkoers. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.

9. Garantie KLM

Verleende en vervallen garanties

KLM is een nieuwe private kredietfaciliteit overeengekomen en heeft het steunpakket van de Staat beëindigd per 17 april 2023. De budgettaire gevolgen van het opzeggen van de steunmaatregelen zijn het vervallen van de staatsgarantie op de (opgezegde) kredietfaciliteit (€ 1,6 mld.), het recht op trekken van de directe lening en alle bijbehorende geraamde (premie)ontvangsten.

Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening

Voor de in 2020 verstrekte (en inmiddels opgezegde) garantie aan KLM ontving de Staat in 2023 € 11,8 mln. aan premieontvangsten.

13. Financieringsmaatschappij voor ontwikkelingslanden (FMO)

Verleende en vervallen garanties

Er is in 2023 een akkoord getekend over een herziene staatsgarantie tussen de Staat en FMO. De garantie voor FMO was voorheen in theorie ongelimiteerd. Met de herziene overeenkomst wordt de staatsgarantie aan FMO gemoderniseerd en in lijn gebracht met het beleidskader risicoregelingen en het kabinetsbeleid voor risicoregelingen. Met de herziene overeenkomst geldt er een plafond voor deze garantie. Voor de periode 2023-2028 is dat USD 16 mld., oftewel € 14,5 mld.

14. Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB)

Verleende en vervallen garanties

De uitstaande garantieverplichting aan de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB) is met € 26,1 mln. naar beneden bijgesteld vanwege een wisselkoersmutatie. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.

15. DNB – deelneming in kapitaal Internationaal Monetair Fonds (IMF)

Verleende en vervallen garanties

In 2023 zijn onder deze garantie voor ca. € 2,1 mld. nieuwe verplichtingen aangegaan. Dit komt onder andere doordat Nederland een gedeelte van de gealloceerde SDR's heeft doorgeleend aan de Resilience and Sustainability Trust (RST) (€ 1,5 mld.). De RST is opgericht voor financiering aan kwetsbare opkomende economieen en lage-inkomenslanden die hervormingen doorvoeren om risico's van onder meer klimaatverandering en pandemieen te mitigeren en tevens stabiliteit van de betalingsbalans in de toekomst te borgen. Tevens werd de garantie aan het Poverty Reduction and Growth Trust (PRGT) opgehoogd (€ 0,6 mld.). Het PRGT is opgericht door het IMF vanwege de behoefte van lage-inkomenslanden voor concessionele financiering, onder andere als gevolg van de COVID-19 crisis. Daarnaast is de garantie naar beneden bijgesteld vanwege het vervallen van de garantie Enhanced Structural Adjustment Facility (ESAF; ‒ € 0,2 mld.) en de Poverty Reduction and Growth Facility (PRGF; ‒ € 0,3 mld.) en wisselkoerscorrecties (- € 0,7 mld.). De garantie is in SDR ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.

16. EIB - kredietverlening in ACP en OCT

Verleende en vervallen garanties

De European Investment Bank (EIB) verricht activiteiten in de landen in Sub-Sahara-Afrika, het Caribische gebied en de Stille Oceaan, alsmede in Europese Overzeese Gebieden. De EIB financiert een deel van deze activiteiten uit eigen middelen. Op deze eigen middelen hebben de lidstaten een garantie afgegeven om het risico dat op deze activiteiten wordt gelopen af te dekken. In 2023 is deze garantie voor Nederland gestegen met € 4,3 mln.

17. EIB – pan Europees Garantiefonds

Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening

Het EIB pan-Europees garantiefonds financiert hoge risicoprojecten en is opgezet om economische gevolgen van de corona uitbraak te mitigeren. De verliezen van dit fonds worden door de lidstaten naar rato gedragen. De netto-verliezen voor Nederland zijn opgenomen als uitgaven in artikel 4. De uitgaven in de begroting zijn gebaseerd op een ruwe schatting. De daadwerkelijke uitgaven bedroegen € 9,2 mln. in 2023 en zijn daarmee lager dan verwacht.

19. European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)

Verleende en vervallen garanties

Nederland staat voor haar aandeel in het EU-bni inclusief het Verenigd Koninkrijk garant voor de uitstaande leningen van het EFSM inclusief de bijbehorende renteverplichting. De resterende rente van de lening daalt naar gelang de tijd vordert, wat bekent dat het ministerie van Financiën voor een jaar minder aan uitstaande rente garant staat. Daarnaast is door aflossingen op de leningen onder dit instrument, de omvang van de totaal uitstaande leningen afgenomen. Hierdoor is in totaal de garantie neerwaarts bijgesteld met € 264,2 mln.

22. European Stability Mechanism (ESM)

Verleende en vervallen garanties

De garantie aan ESM is met € 24,7 mln. neerwaarts bijgesteld. Dit komt doordat de kortingsperiode van Estland is afgelopen, waardoor het Nederlandse aandeel in de garantie op het ESM wordt verlaagd.

23. Headroomgarantie macro-financiële bijstand (MFB)

Verleende en vervallen garanties

In november 2022 heeft de Europese Commissie een voorstel gedaan voor additionele steun aan Oekraïne. Het gaat in totaal om € 18 mld. aan concessionele leningen die worden gefinancierd via de headroom van de Europese begroting. Nederland heeft hiervoor op haar eigen begroting een garantie opgenomen ter hoogte van het Nederlandse bni-aandeel van 5,9%. Eerder is de ophoging van het verplichtingenbudget met € 1,062 mld. via een nota van wijziging op de tweede suppletoire begroting 2022 verwerkt. Echter heeft de ondertekening van de leenovereenkomst in 2022 niet meer plaatsgevonden, deze is in januari 2023 getekend. Daarom is het verplichtingenbudget in 2023 opgehoogd met € 1,062 mld.

25. Macro-financiële bijstand (MFB)

Verleende en vervallen garanties

In 2023 is een bilaterale garantie afgegeven van € 215,4 mln. aan de Europese begroting. Gezamenlijk staan de EU-lidstaten garant voor € 3,66 mld. waarmee voor € 6 mld. aan macro-financiële bijstand (MFB) is verleend door de Europese Unie aan Oekraïne. Middels deze garantie levert Nederland in EU-verband een bijdrage aan de Oekraïense inspanningen om de dagelijkse uitgaven te financieren en daarmee de economie draaiende te houden.

26. Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA)

Verleende en vervallen garanties

De uitstaande garantieverplichting aan de Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) is in 2023 met ca. € 1,1 mln. naar beneden bijgesteld als gevolg van wisselkoersbijstellingen. De garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.

27. Next Generation EU (NGEU)

Verleende en vervallen garanties

In 2023 zijn onder de Nederlandse garantie aan NGEU voor ca. € 469,2 mln. nieuwe verplichtingen aangegaan. Daarnaast konden er tot 31 december 2023 leningen onder de NGEU worden afgesloten. Het leenplafond van NGEU is niet gehaald en daarom is de garantie met € 10,9 mld. naar beneden bijgesteld.

28. Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)

Verleende en vervallen garanties

De Nederlandse garantie aan de Europese Commissie voor het SURE instrument is met € 19,3 mln. gedaald. De uitgifte van leningen voor SURE is reeds eind 2022 gestopt en het uitstaande leningenbedrag blijft daarmee gelijk. De resterende rente van de lening daalt naar gelang de tijd vordert, wat betekent dat Nederland voor een jaar minder aan uitstaande rente garant staat.

29. Wereldbank - IBRD

Verleende en vervallen garanties

De garantie aan het IBRD is met € 45,8 mln. naar beneden bijgesteld. Dit betreft een wisselkoersbijstelling van de garantieverplichting. Deze garantie is in USD ten opzichte van de Rijksbegroting in EUR.

31. Exportkredietverzekering (ekv)

Verleende en vervallen garanties

In 2023 is er € 3,7 mld. aan nieuwe verplichtingen aangegaan en is er voor € 4,7 mld. aan verplichtingen vervallen. Het uitstaande obligo van de ekv bedraagt in totaal € 17,9 mld. Met de ekv biedt de Staat (additioneel aan de markt) exporteurs de mogelijkheid om betalingsrisico’s verbonden aan het handels- en dienstenverkeer met het buitenland te verzekeren. Het productassortiment van de ekv-faciliteit omvat momenteel onder andere de kapitaalgoederenverzekering, de financieringsverzekering, de koersrisicoverzekering, de exportkredietverzekering en de verzekering van garanties.

Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening

Voor de ekv is een begrotingsreserve ingericht. Deze reserve is opgericht ter dekking van verwachte en onverwachte schades, uitvoeringskosten en overige structurele uitgaven. Deze reserve wordt gevoed door premieontvangsten. De begrotingsreserve bedroeg begin 2023 € 585,9 mln. In 2023 is er € 23,3 mln. onttrokken aan de reserve. Daarnaast is er € 129 mln. gestort in de reserve, bestaande uit € 60 mln. voor de wederopbouw van Oekraïne conform het derde steunpakket 2023 voor Oekraïne en € 69 mln. aan premies. De mutaties leiden tot een nieuwe stand van de reserve van € 691,6 mln. ultimo 2023.

32. Herverzekering leverancierskredieten

Ontvangsten, uitgaven en verloop risicovoorziening

Het vertraagde karakter waarin schades optreden in combinatie met de periode waarin schades afgehandeld worden, leidde ertoe dat ondanks de beëindiging van de herverzekering per 1 juli 2021, de uitvoeringskosten en het uitkeren van schades ook in 2023 nog doorliep (€ 2,9 mln.). Tot slot is er nog circa € 0,15 mln. ontvangen aan premies en schaderesituties uit hoofde van de herverzekering leverancierskredieten.

Verstrekte leningen

Lening KLM

De Nederlandse staat heeft in 2020 een directe lening aan KLM verstrekt met een maximale omvang van € 1 mld. KLM heeft het steunpakket van de Staat beëindigd per 17 april 2023 en daarmee vervalt het recht op trekken van de directe lening.

Lening Griekenland

In 2010 had Griekenland als eerste land van de eurozone problemen om zichzelf te blijven financieren op de markt. Als gevolg daarvan is besloten de lidstaten van de eurozone samen met het IMF tot het verlenen van financiële steun door het verstrekken van bilaterale leningen. Deze zogenaamde Greek Loan Facility (GLF) bestond oorspronkelijk uit € 80 mld. aan bilaterale leningen van de landen van de eurozone en € 30 mld. van het IMF. In juli 2011 is besloten om de nog niet uitgekeerde leningen uit de GLF over te hevelen naar het EFSF. Vanuit de bilaterale leningen in het GLF is € 52,9 mld. uitgekeerd aan Griekenland. Het Nederlandse aandeel in de GLF was in totaal € 3,2 mld. Sinds 2012 zijn geen nieuwe leningen meer verstrekt en is Griekenland in 2020 gestart met het terugbetalen van de leningen. Eind 2023 bedraagt het Nederlandse aandeel in de GLF ca. € 2,4 mld.

Lening Oekraïne

Nederland heeft in 2022 een bilaterale lening verstrekt van € 200 mln. aan Oekraïne via een speciale kredietlijn van het IMF. Deze begrotingssteun zal een bijdrage leveren aan Oekraïense inspanningen om de dagelijkse uitgaven te financieren en daarmee de economie draaiende te houden. De lening neemt na een respijtperiode van 4,5 jaar na uitgifte af middels halfjaarlijkse terugbetalingen. Het bedrag moet 10 jaar na uitgifte terug zijn betaald.

Licence