De Minister van Economische Zaken is verantwoordelijk voor:

• • versterking van de buitenlandse economische betrekkingen;

• • het internationale handels- en investeringsbeleid;

• • internationaal ondernemen en het aantrekken van buitenlandse bedrijven;

• • de Nederlandse inbreng in het handelsbeleid van de EU en het vertegenwoordigen van het Nederlandse economisch belang in WTO- en OESO-kader.

Doel en beschrijving: Heldere internationale en Europese afspraken die de internationale economische rechtsorde versterken en de toegang van Nederlandse ondernemers tot de wereldmarkt vergroten. Hiervoor invloed aanwenden in het kader van onderhandelingen in EU, OESO en WTO en contributies aan internationale organisaties (onder andere WTO).

Voornaamste acties in 2011:

• • Actieve behartiging van de Nederlandse belangen in het kader van de bilaterale onderhandelingen van de EU over vrijhandelsakkoorden alsmede voor de afronding van een ambitieus, evenwichtig en ontwikkelingsvriendelijk akkoord in het kader van de WTO Doha ronde.

• • Inspelen op de consequenties van het nieuwe EU verdrag op het gebied van handelspolitiek en investeringsbeleid, inclusief een grotere rol voor het Europees Parlement.

• • Opstellen en uitonderhandelen van nieuwe Investeringsbeschermingsovereenkomsten (IBO’s), dan wel het moderniseren van bestaande IBO’s met voor Nederland interessante markten. Met het Verdrag van Lissabon heeft de EU exclusieve bevoegdheid voor IBO’s verkregen. De inzet van EZ is om een hoog beschermingsniveau van Europese IBO’s na te streven en een transitieperiode bij het ontwikkelen van Europese IBO’s goed te begeleiden.

• • EZ zet zich in om draagvlak voor globalisering in de Nederlandse maatschappij te versterken.

• • Op het thema «global economic governance» draagt EZ eraan bij dat er een constructief debat wordt gevoerd over het signaleren en oplossen van «gaps» in deze governance.

Doel en beschrijving: Versterken van de effectiviteit van het normatief kader waarbinnen Nederlandse ondernemingen in het buitenland zaken doen. EZ heeft duidelijke beleidslijnen uitgezet op de terreinen van MVO 44, ketenverantwoordelijkheid en Non-Trade Concerns (NTC’s). In eerste instantie ligt de verantwoordelijkheid voor MVO bij het bedrijfsleven. EZ blijft een actieve rol spelen door bij het beleid op internationaal ondernemen, handel en investeringen, en in zijn contacten met het bedrijfsleven maatschappelijk verantwoord ondernemen onder de aandacht te brengen, ook op internationaal niveau.

Voornaamste acties in 2011:

• • Voorlichting over en mediation op basis van de OESO richtlijnen voor multinationale ondernemingen via het Nationaal Contactpunt voor de OESO richtlijnen (NCP). Tevens zal EZ namens de Nederlandse overheid zich in het OESO Investeringscomité sterk maken voor een ambitieuze verbetering van deze richtlijnen, die het kader vormen voor internationale MVO.

• • Bijdragen aan en naar de Nederlandse situatie vertalen van het raamwerk van de speciale vertegenwoordiger van de Verenigde Naties voor Bedrijfsleven en Mensenrechten, prof. John Ruggie.

Doel en beschrijving: Handhaving van de voorwaarden waaronder militair materieel en goederen voor tweeërlei gebruik, ook wel «dual use goederen» genoemd, kunnen worden uitgevoerd. Deze uitvoer is mede vanwege veiligheidsredenen in de meeste gevallen verboden tenzij daarvoor tevoren een vergunning is verkregen.

Voornaamste acties in 2011:

• • Introductie van een Wet strategische diensten, waarmee zowel reeds bestaande als enkele nieuwe controles op diensten in relatie tot strategische goederen worden geregeld. Het gaat daarbij om diensten zoals overdracht van programmatuur of technologie door elektronische communicatiemiddelen, om technische bijstand die ten goede kan komen aan massavernietigingswapenprogramma’s of raketprogramma’s en om het verlenen van tussenhandeldiensten ten behoeve van wapentransacties en bepaalde transacties in dual use goederen in en tussen derde landen.

• • Invoering, gezamenlijk met het Ministerie van Financiën, van een volledig geautomatiseerd systeem voor de administratie en behandeling van vergunningaanvragen voor strategische goederen.

Doel en beschrijving: Economische diplomatie kent een multilaterale en een bilaterale component. Zie OD1 voor het multilaterale deel. Bilateraal biedt EZ, in afstemming met BZ, Nederlandse ondernemers onder de paraplu van economische diplomatie verschillende vormen van ondersteuning bij het wegnemen van barrières op buitenlandse markten en het binnenhalen van orders:

• • Economische missies en bilaterale bezoeken van en naar het buitenland bieden ondernemers een (politiek) platform om toegang tot markten te verkrijgen, vooral in economieën die sterk door de overheid gestuurd worden. De focus ligt daarbij op de 15 meest kansrijke markten 46.

• • Het Crashteam oneerlijke concurrentie helpt ondernemers die te maken krijgen met oneerlijke concurrentie of protectionisme als gevolg van optreden door een buitenlandse overheid. Onder invloed van de economische crisis is het werk van het crashteam toegenomen 47.

• • Via de Dutch Trade Board (DTB) wordt gewerkt aan het optimaliseren van publiek-private afstemming en coördinatie op het terrein van internationaal ondernemen, onder andere via de strategische reisagenda.

• • Door halfjaarlijkse gesprekken op hoogambtelijk niveau met grote, toonaangevende bedrijven over de kansen en belemmeringen die zij internationaal tegenkomen (strategisch accountmanagement) vindt waar wenselijk gerichte ondersteuning van deze bedrijven bij hun buitenlandse activiteiten plaats.

Voornaamste acties in 2011: Naast basisdienstverlening voor bedrijven in Nederland door NL EVD Internationaal, kunnen ondernemers in het buitenland voor informatie, advies en ondersteuning terecht bij het postennet. EZ wil de dienstverlening van dit netwerk verstevigen via de al ingezette clustering van verschillende economische disciplines op posten (handel, technisch-wetenschappelijke samenwerking, innovatie en investeringen). De Netherlands Business Support Offices (NBSO’s) maken ook deel uit van dit proces.

Indicator: De prestatie-indicator EVD Bereik Algemeen laat zien in hoeverre het Agentschap NL EVD Internationaal bekend is bij de doelgroep van internationaal actieve bedrijven. Dat wordt als volgt berekend: het aantal instellingen in het klantenbestand van de EVD gedeeld door het aantal internationaal actieve bedrijven.

Doel en beschrijving: Startende MKB-ondernemingen worden met dit instrument bij de eerste stappen naar het buitenland door EZ ondersteund bij het schrijven van een internationaliseringsplan en kunnen in aanmerking komen voor financiering van een aantal activiteiten uit dit plan.

Indicator: aantal bedrijven dat op basis van Prepare2Start-internationaliseringsplan internationaal is gaan ondernemen.

Doel en beschrijving: PUM is een gezamenlijk programma van EZ en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ), waarbij EZ de activiteiten in opkomende markten steunt en BZ in (andere) ontwikkelingslanden. EZ verstrekt subsidie aan PUM voor kennisoverdracht door Nederlandse senior (ex-)ondernemers op aanvraag van ondernemingen en instellingen in opkomende markten die behoefte hebben aan kennis en ervaring die ter plaatse onvoldoende voorhanden is.

Voornaamste acties in 2011: voortzetting uitvoering

Kengetal: percentage aanvragen dat heeft geleid tot bedrijfscontacten met Nederlandse onderneming danwel waarvan het contact voorbereid of onderhanden is. De ambitie is, met het oog op de economische crisis, voor 2011 gelijk gebleven aan die in de begroting 2010.

Doel en beschrijving: Holland branding wordt ingezet voor sterke economische positionering van Nederland in het buitenland. Daarbij wordt synergie gezocht met andere initiatieven die bijdragen aan het internationale imago van ons land, waaronder de inspanningen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken op het terrein van publieksdiplomatie en de activiteiten van het Nederland Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC).

Voornaamste acties in 2011: Sterkere positionering in de opkomende markten China en India om zo naamsbekendheid te vergroten, door ondersteuning van publieksactiviteiten. Daarnaast zal EZ bij het binnenhalen van het WK voetbal (Holland-Belgium bid, verkiezing eind 2010) promotieactiviteiten opstarten.

Doel en beschrijving: Via de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) beoogt EZ buitenlandse investeringen aan te trekken. Vestigingen van buitenlandse bedrijven in Nederland dragen bij aan onze economische groei, zijn goed voor substantiële directe en indirecte werkgelegenheid, versterken de Nederlandse innovatiekracht en geven ons land aansluiting op internationale netwerken van bedrijvigheid.

Naast deze kerntaak wordt via het Investor Development (ID) programma van NFIA structureel aandacht besteed aan buitenlandse bedrijven in Nederland (relatiemanagement), ondermeer ter behoud en uitbreiding van bestaande investeringen.

Voorts loopt er separaat een pilot (2010–2013) voor oprichting van de Strategische Acquisitie Unit (SAU) binnen NFIA, gericht op het aantrekken van tenminste 15 significante investeringen naar Nederland. Hiervoor worden specialisten uit het bedrijfsleven geworven die strategische aanvalsplannen ontwikkelen en uitvoeren, gericht op het opbouwen van een projectenportefeuille met geïnteresseerde buitenlandse bedrijven, die waarde toevoegen aan de Nederlandse sleutelgebieden (vooralsnog Chemie en Food & Nutrition). De SAU zal innovatieve buitenlandse bedrijven identificeren, voor Nederland interesseren en hen daadwerkelijk helpen vestigen in Nederland. Dit gebeurt in nauwe samenspraak met het relevante Nederlandse veld.

Voornaamste acties in 2011: Blijvende aandacht voor meer hoogwaardige investeringen. Specifiek binnen het ID programma gaat in 2011 speciale aandacht uit naar goede informatievoorziening over Nederlandse wet- en regelgeving voor reeds in ons land gevestigde buitenlandse bedrijven, het actief benaderen van de kennisintensieve buitenlandse bedrijven in Nederland, versterking van het Nederlandse (fiscale) vestigingsklimaat en promotie van Nederland als innovatieland.

Indicator: de bijdrage van buitenlandse investeringen in Nederland aan de Nederlandse economie komt tot uiting in de vier indicatoren in aansluitende tabellen. Voor de SAU geldt als separate indicator het succesvol laten landen van tenminste 15 significante 48 buitenlandse bedrijven in de periode 2010–2013.

Doel en beschrijving: het 2g@there programma biedt clusters van bedrijven en kennisinstellingen in sterke sectoren van Nederland de mogelijkheid van meerjarige ondersteuning om hun marktaandeel te vergroten op kansrijke, maar complexe buitenlandse markten. Daarbij kan naast subsidies op activiteiten ook economische diplomatie, Holland Branding of technische samenwerking tussen overheden (Government-to-Government, G2G) worden ingezet. Een voorbeeld is het in 2010 afgeronde waterprogramma in de VS, dat € 286 mln aan opdrachten voor Nederlandse bedrijven heeft opgeleverd.

Voornaamste acties in 2011: samenwerking beleid en uitvoering, zodat beleidsprioriteiten vertaald worden naar de praktijk en onderscheidende clusters in sectoren in kansrijke markten ondersteund worden in hun internationalisering met subsidies en economische diplomatie.

Indicator: Aantal startende clusters op kansrijke markt-sector combinaties.

Doel en beschrijving: P4G beoogt Nederlandse (groepen) ondernemers met onderscheidende kennis, producten en diensten op snelgroeiende, zeer competitieve markten (India en China) sterk en snel te kunnen positioneren. Vergroting van de Nederlandse slagkracht op deze markten is nodig om ons internationale concurrentievermogen te behouden. P4G bestaat uit vier modules die gericht zijn op specifieke knelpunten waar Nederlandse MKB-ers op deze markten tegenaan lopen:

• • Module 1. Kennisverwerving (tegengaan van informatieachterstand);

• • Module 2. Investeringsprojecten (voorzien in financieringsbehoefte);

• • Module 3. Exportfinanciering (van commercieel niet haalbare export);

• • Module 4. Marktgerichte productontwikkeling (technologische samenwerking met kennisinstellingen).

Voornaamste acties in 2011: Na de ontwikkeling van P4G in 2009/10, zal de focus in 2011 liggen op uitvoering. Aanpassingen zullen alleen worden gemaakt daar waar de regeling niet volledig of niet doelmatig blijkt. Wel zal worden bekeken of de huidige landenkeuze nog toereikend is.

Indicator: Aantal bedrijven dat door ondersteuning van P4G de Chinese en/of Indiase markt (verder) betreedt.