Onder dit artikel vallen de megaprojecten Verkeer en Vervoer:

• – Westerscheldetunnel

• – Betuweroute

• – Hogesnelheidslijn-Zuid

• – Project Mainportontwikkeling Rotterdam

• – ERTMS

Het projectartikel is gerelateerd aan de beleidsartikelen 16 Spoor en 18 Scheepvaart en havens op de Begroting hoofdstuk XII.

Onderstaand zijn de beschikbare budgetten tot en met 2028 per jaar gepresenteerd op het niveau van artikelonderdeel. In de verdiepingsbijlage bij de begroting zijn de mutaties op hetzelfde detailniveau toegelicht voor de periode tot en met 2028.

17.02 Betuweroute

De Betuweroute is een 160 kilometer lange, tweesporige spoorlijn die exclusief bestemd is voor het goederenvervoer. De spoorlijn is aangelegd tussen de Rotterdamse haven en de Duitse grens bij Zevenaar-Emmerich en is in gebruik sinds juni 2007. De status van Groot Project is formeel beëindigd op 28 april 2011.

De Betuweroute kan ruwweg opgedeeld worden in twee delen, te weten het nieuw aangelegde A15-tracé en de bestaande Havenspoorlijn. Het A15-tracé is per 16 juni 2007 officieel in gebruik genomen. Hier zijn ERTMS en 25 kV in bedrijf. Op de Havenspoorlijn zijn ERTMS en 25 kV in bedrijf sinds 13 december 2009. Hiermee is de Betuweroute als groot bouwproject klaar.

De restpunten worden sinds 2010 afgehandeld in het Project Nazorg Betuweroute waarin onder meer de gevelisolatie te Rozenburg, grondtransacties en een bodemsaneringsproject worden afgerond. De geschatte einddatum is 2017.

17.03 Hogesnelheidslijn-Zuid

Met het vaststellen van de Planologische Kernbeslissing (PKB) HSL-Zuid is besloten tot aansluiting van Nederland op het Europese net van hogesnelheidslijnen. De HSL-Zuid bewerkstelligt een milieuvriendelijke verbinding tussen de Europese mainports en vormt daarmee een belangrijke schakel in het internationale en nationale lange afstandsverkeer.

Hogesnelheidslijn-Zuid

Op 29 april 1997 is de PKB HSL-Zuid (Kamerstukken II, 1996/97, 22 026, nr. 70) door het kabinet goedgekeurd en op 15 april 1998 is het Tracébesluit (Kamerstukken II, 1997/98, 25 981, nr. 2) genomen door de voormalige ministers van voorheen VenW en voorheen VROM. In 1999, 2000 en 2001 zijn belangrijkste civiele en spoortechnische contracten en de concessieovereenkomst voor het vervoer gegund. De bouwwerkzaamheden aan het tracé zijn inmiddels gereed, er resteren nog enkele restwerkzaamheden. In de halfjaarlijkse Voortgangsrapportage HSL-Zuid wordt de Tweede Kamer separaat en uitgebreid geïnformeerd over het gehele HSL-Zuid vervoersysteem.

17.06 Project Mainportontwikkeling Rotterdam

Het Project Mainportontwikkeling Rotterdam (PMR) heeft een tweeledige doelstelling:

• • het versterken van de positie van de mainport Rotterdam en

• • het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving in Rijnmond.

In drie deelprojecten wordt deze dubbele doelstelling verwezenlijkt. Dat zijn «Bestaand Rotterdams Gebied (BRG)» (uitgevoerd door de gemeente Rotterdam), «750 hectare natuur- en recreatiegebied» (uitgevoerd door de provincie Zuid-Holland) en «Landaanwinning» (uitgevoerd door Havenbedrijf Rotterdam NV (HbR)). In samenhang met de Landaanwinning dient voldoende natuurcompensatie te worden gerealiseerd.

In 2006 heeft het parlement de herstelde PKB PMR vastgesteld en ingestemd met het Bestuursakkoord (juni 2004) en de Uitwerkingsovereenkomsten van de afzonderlijke deelprojecten (september 2005). De PKB PMR (deel 4: de definitieve tekst na parlementaire instemming) is uitgebracht (Staatscourant nr. 247, 2006). De deelprojecten landaanwinning, natuurcompensatie en BRG zijn in uitvoering. Voor het deelproject 750 hectare zijn de bestemmingsplannen inmiddels onherroepelijk.

De volgende producten worden onderscheiden:

• – Uitvoeringsorganisatie: betreft de kosten die samenhangen met de coördinatie van het project en de projectbeheersing;

• – 750 hectare Natuur- en recreatiegebied: betreft de vaste bijdrage van het Rijk voor de omvorming van agrarisch gebied naar natuurgebied met recreatief medegebruik en tot openluchtrecreatiegebied met natuurwaarden. De deelbijdrage van IenM is in 2006 volledig betaald aan de Stichting Nationaal Groenfonds;

• – Groene Verbinding: betreft de kosten voor een verbinding tussen Midden-IJsselmonde en het stedelijk gebied van Rotterdam-Zuid. Dit is een gemaximeerde IenM-bijdrage;

• – BRG: dit bevat een serie projecten om het bestaande havengebied beter te benutten en de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren;

• – Natuurcompensatie: betreft de instelling van een Bodembeschermingsgebied, de aanleg van de Duincompensatie Delfland en het Monitorings- en Evaluatieprogramma. Voorts worden uit dit budget de Stimuleringsregelingen recreatie en toerisme en visserij en de eventuele planschade/ nadeelcompensatie gefinancierd;

• – Landaanwinning: betreft de vaste bijdrage van de rijksoverheid in de kosten van de aanleg van de buitencontour;

• – BTW Buitencontour: betreft de niet-compensabele BTW over de buitencontour naar rato van de overheidsbijdrage;

• – Onvoorzien: dient onder voorwaarden ter bekostiging van onvoorziene uitgaven aan PMR.

Project Mainportontwikkeling Rotterdam

• – 2009 Procedures met betrekking tot landaanwinning en natuurcompensatie afgerond;

• – 2010 Uitvoering Duincompensatie Delfland gereed;

• – 2011 Eerste terreinuitgifte Maasvlakte II;

• – 2011 Afronding procedure bestemmingsplanprocedures 750 hectare;

• – 2012 Bestemmingsplannen 750 hectareonherroepelijk;

• – 2013 Landaanwinning eerste fase gereed; eerste overslag;

• – 2021 Deelprojecten 750 hectarenatuur- en recreatieterrein en BRG afgerond;

• – Voor 2040 Terreinen Tweede Maasvlakte volledig uitgegeven.

17.07 European Rail Traffic Management System (ERTMS)

Het hoofddoel van het Rijk in de Lange Termijn Spooragenda (LTSa) voor het spoorsysteem is de kwaliteit van het spoor als vervoersproduct te verbeteren zodat de reizigers en verladers de trein in toenemende mate als een aantrekkelijke vervoersoptie zien en gaan/blijven gebruiken. Om in Nederland een stap voorwaarts te kunnen zetten in de prestaties van het spoorsysteem, zal ERTMS ingezet kunnen worden als deel van het complete verkeersmanagement systeem. ERTMS is in de eerste plaats tevens bedoeld ter vervanging van het beveiligingssysteem en voor de verhoging van de spoorwegveiligheid. Daarnaast moet tijdig zijn voldaan aan de Europese eisen ten aanzien van de invoering van ERTMS voor de TEN corridors.

De bijdrage van ERTMS wordt afgemeten aan het op een hoger plan brengen van de

volgende doelstellingen:

• – Verhogen van de veiligheid van het spoorsysteem;

• – Verhogen van de interoperabiliteit van het spoorsysteem;

• – Vergroten van de capaciteit van het spoorsysteem;

• – Verhogen van de snelheid van de treinen;

• – Verhogen van de betrouwbaarheid van het spoorsysteem.

Op 11 april 2014 is de Voorkeursbeslissing ERTMS genomen (Kamerstukken II, 2013/14, 33 652, nr. 14). Deze Voorkeursbeslissing vormt de start voor de Planuitwerkingsfase. In deze fase zal de komende 3 jaar stap-voor-stap met go/no-go-momenten toegewerkt worden naar de definitieve investeringsbeslissingen en de daarop volgende aanbesteding voor de invoering van ERTMS zoals dat vastgelegd is in het Voorkeursbesluit.

Hiertoe dient het in Nederland toegelaten materieel in 2022 van ERTMS te zijn voorzien.

De exacte omvang van de uitrol op de PHS-corridors bovenop de EU-TEN-corridors is afhankelijk van de uitkomsten van de Planuitwerkingsfase en de resultaten van de marktstrategie. Streven is om via een goede aanbestedingsstrategie zoveel mogelijk kilometers spoor van ERTMS te voorzien met het beschikbare budget. Hierbij wordt ingezet op een optimale uitrolplanning waarbij via een optimale aanbestedingsstrategie nadrukkelijk op de naadloze aansluiting tussen materieel en de baan wordt gestuurd. Door bovendien te streven naar een zoveel mogelijk aansluitend netwerk wordt het aantal interfaces tussen verschillende beveiligingssystemen beperkt.

Projectoverzicht 17.07 ERTMS

Voor de periode tot en met 2028 is in het Infrastructuurfonds een bedrag beschikbaar van € 2,57 miljard, dit budget is als volgt tot stand gekomen:

• – € 2 miljard, reservering voor ERTMS zoals opgenomen in het regeerakkoord Rutte II;

• – € 339 miljoen, een deel van het Mistral-budget voor vervanging van de bestaande

• – beveiliging;

• – € 225 miljoen, een deel van het OV-SAAL budget bestemd voor ERTMS; en

• – € 6 miljoen, de planuitwerkingsbudgetten.

Nadat (deel)projectbeslissingen genomen zijn zal het budget overgeboekt worden naar artikelonderdeel 17.07.01 Realisatiekosten.

17.08 ZuidasDok

De ruimtelijke ontwikkelingen in de corridor Haarlemmermeer-Almere en op de Zuidas versterken de toename van reizigers en verkeer. Door opening van de Noord-Zuidlijn, Hanzelijn en OV-SAAL neemt het aantal reizigers op station Amsterdam Zuid toe. De vergroting en kwalitatieve opwaardering van de stationscapaciteit is nodig om de groeiende reizigerstromen te accommoderen en te voldoen aan de NSP kwaliteitsnorm. Om ruimte te bieden aan de uitbreiding van de OV-terminal en de wegcapaciteit te vergroten, wordt de A10 ondergronds gebracht en verbreed. De investering in de ruimtelijke kwaliteit van de Zuidas draagt verder bij aan de versterking van een internationale toplocatie.

In 2012 is de voorkeursbeslissing genomen voor het project Zuidasdok. In deze begroting zijn de uitgaven van het project volledig begroot op dit artikel van het Infrastructuurfonds. Hiertoe zijn de Rijksbudgetten overgeheveld vanuit artikel 12 Hoofdwegennet en artikel 13 Spoorwegen.

In de bestuursovereenkomst Zuidasdok is afgesproken dat het project A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel, dat voor rekening en risico van het Rijk is, in samenhang met het project Zuidasdok wordt uitgewerkt. Het project A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel wordt als afzonderlijk project verantwoord op artikel 12 Hoofdwegennet, maar voor de voorbereidingskosten voor het project A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel is vanuit het Wegenartikel een bijdrage van € 40 miljoen gedaan op artikel 17.08 planstudiekosten.

De bijdrage van de derden zijn in deze begroting als ontvangst onder dit artikel opgenomen.

Toelichting:

Vanuit artikel 12 Hoofdwegen is € 694 miljoen overgeheveld naar Artikel 17 Zuidasdok (€ 111 miljoen voor projectorganisatie en voorbereiding en € 583 miljoen voor Tunnel en A10). Vanuit Artikel 13 Spoorwegen is € 338 miljoen overgeheveld naar Artikel 17 Zuidasdok (€ 40 miljoen voor projectorganisatie en voorbereiding, € 25 miljoen voor OVT inclusief keersporen, € 87 miljoen voor Tunnel en A10 en € 187 miljoen voor Generiek en ruimtelijke inrichting).

In bijgaande tabellen wordt een overzicht gegeven van de financiering van het project. Deze middelen kunnen tijdens de realisatieperiode integraal aan alle productuitgaven worden besteed. Tussentijds, maar in ieder geval na voltooiing van het project Zuidasdok, zal achteraf inzichtelijk worden gemaakt waaraan de middelen zijn besteed (verantwoording).

17.09 Ontvangsten

Op dit artikelonderdeel worden de bijdragen van derde-partijen voor de realisatie van de Megaprojecten verkeer en vervoer, die rechtstreeks aan IenM worden betaald, verantwoord.

HSL-Zuid

Dit betreft voornamelijk de opbrengsten uit de verkoop van restgronden en uitkeringen van verzekeringen of schadevergoedingen van aannemers.

ZuidasDok

Zie hiervoor de verstrekte onderbouwing bij uitgavenartikel 17.08.