A Algemene doelstelling

Zorgen voor veilige, gebruiksvriendelijke en inclusieve (digitale) overheidsdienstverlening, waaronder een veilig en betrouwbaar identiteitsstelsel waarbij veilig en efficiënt gebruik wordt gemaakt van (persoons)gegevens. De informatiepositie van burgers en bedrijven verbeteren door te zorgen voor toegankelijke en transparante overheidsinformatie en daarmee bijdragen aan het vertrouwen in de overheid. Het bewaken van rechten en publieke waarden, zoals privacybescherming en zelfbeschikking, in de informatiesamenleving en daarmee bijdragen aan de borging van de kernwaarden van de democratie.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor een doelmatig, doeltreffend en democratisch openbaar bestuur en een goede organisatie daarvan, met het oog op een adequate dienstverlening voor burgers en bedrijven. De Minister van BZK is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de digitale overheid, waaronder de digitale basisinfrastructuur die deze mogelijk maakt. In het verlengde van de verantwoordelijkheid een adequate digitale dienstverlening te bevorderen, heeft ook de Minister van BZK de verantwoordelijkheid te zorgen voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering. De Minister van BZK pakt de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd.

De Minister van BZK heeft een kaderstellende rol op het gebied van de digitale overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen rekening houdend met Europese ontwikkelingen en verplichtingen. Onder deze verantwoordelijkheid valt de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van generieke voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede van voorzieningen voor elektronische authenticatie en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de Minister van BZK verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat kader houdt de Minister van BZK toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De Minister van BZK faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met, en het corrigeren van fouten van, persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

C Beleidswijzigingen

Regeerakkoord kabinet Rutte-III

Naar aanleiding van het Regeerakkoord van het kabinet Rutte-III is de beleidsinzet op een aantal terreinen vergroot. Zo is het programma Regie op gegevens na de verkenningsfase op basis van een meerjarige aanpak voortgezet en uitgebreid en wordt op basis van onderzoek gekeken naar het versturen van pushberichten via MijnOverheid. Ook wordt het programma Machtigen voortgezet om een generieke machtigingsvoorziening voor burgers en bedrijven te realiseren. Tot slot wordt op basis van onderzoeken die zijn uitgevoerd in 2018 gewerkt aan de modernisering van de Basisregistratie Personen, zoals gemeld in de Kamerbrief over de toekomst BRP (Kamerstukken II 2017–2018, 27 859, nr. 127).

Healthcheck Basisregistratie Personen (BRP)

In 2017 is de Operatie BRP stopgezet. De gereserveerde budgetten voor de Operatie BRP worden ingezet voor het uitgestelde onderhoud van de BRP zoals gemeld in de Kamerbrief over het rapport commissie BRP en de uitkomsten healthcheck (Kamerstukken II 2017–2018, 27 859, nr. 124).

Bundeling verantwoordelijkheid digitale overheid voor burgers en bedrijven

Op advies van onder andere de studiegroep Informatiesamenleving en Overheid is de verantwoordelijkheid voor de digitale overheid voor burgers en bedrijven in het kabinet Rutte-III gebundeld en belegd bij het Ministerie van BZK. Het doel hiervan is de samenhang in beleidsvorming tussen digitale overheid voor bedrijven en voor burgers te vergroten. In deze begroting zijn de budgetten en inzet op dit terrein voor het eerst samen opgenomen.

Doorbelasting GDI-voorzieningen

Het kabinet Rutte-II heeft op 24 februari 2017 besloten dat de toerekenbare beheer- en exploitatiekosten van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) worden doorbelast, te beginnen in 2018 voor drie voorzieningen (DigiD, MijnOverheid (MO) en Digipoort). Vanaf 2019 zullen ook de noodzakelijke overige voorzieningen van de GDI worden doorbelast. Deze budgetten voor beheer- en exploitatiekosten worden ingezet voor doorontwikkeling en innovatie van de digitale overheid.

Governance digitale overheid

Op 23 februari 2018 is de nieuwe governance voor de digitale overheid2 in werking getreden. Binnen deze governance wordt interbestuurlijk samengewerkt aan de beleidsmatige vraagstukken van de digitale overheid. Hiertoe is door het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) de Agenda Digitale Overheid opgesteld (Kamerstukken II 2017–2018, 26 643 VII, nr. 252). Binnen de governance wordt ook het Programmaplan Basisinfrastructuur opgesteld, dit is de opvolger van het Digiprogramma en bevat een weergave van de digitale basisinfrastructuur (de Generieke Digitale Infrastructuur) en de ontwikkeling daarvan. Onderdeel van de governance is een Investeringspost voor doorontwikkeling en innovatie van de digitale overheid (inclusief de basisinfrastructuur), voorheen de zogenaamde Aanvullende Post GDI. Deze is nu budgettair geplaatst tot en met 2021 op artikel 6 van de begroting van BZK.

D1 Budgettaire gevolgen van beleid

D2 Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 6 is 48% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Subsidies

De subsidies zijn voor 26% verplicht. Het gaat om subsidies aan de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) en Stichting Missing Chapter.

Opdrachten

De opdrachten zijn voor 14% verplicht. Dit betreft onder andere verplichtingen die zijn aangegaan voor de aanpak fraudebestrijding en de productie van officiële publicaties. Van het budget voor opdrachten is € 57 mln. bestuurlijk gebonden. Dit betreft de middelen van de Investeringspost Digitale Overheid.

Bijdragen aan agentschappen

De bijdragen aan agentschappen zijn voor 92% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die aangegaan zijn voor het beheren en doorontwikkelen van diverse e-overheidsvoorzieningen, zoals het eID-stelsel en het BRP-stelsel.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

De bijdragen aan ZBO’s/RWT’s zijn voor 81% juridisch verplicht. Het betreft onder andere verplichtingen die aangegaan zijn het programma Regie op Gegevens en voor het beheren en doorontwikkelen van het Digitaal Ondernemersplein.

Bijdragen aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 76% juridisch verplicht. Het betreft onder andere verplichtingen die aangegaan zijn voor het verstrekken van DigiD’s aan niet-ingezetenen.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

De bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken zijn voor 100% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die aangegaan zijn voor het verstrekken van DigiD’s in het buitenland.

E Toelichting op de instrumenten

6.2 Overheidsdienstverlening, informatiebeleid en informatiesamenleving

Het Ministerie van BZK wil de komende jaren veilig, snel en betrouwbaar diensten verlenen en maatschappelijke vraagstukken aanpakken. Om deze ambitie vorm te geven is NL DIGIbeter, de Agenda Digitale Overheid, opgesteld. De financiering van de agenda geschiedt in de eerste plaats uit het reguliere begrotingsgeld van de betrokken overheden (zoals de middelen op dit artikelonderdeel). Daarnaast is een Investeringspost digitale overheid (artikel 6.6) beschikbaar.

Subsidies

Overheidsdienstverlening

Ten behoeve van verbetering van de overheidsdienstverlening in de informatiesamenleving wordt onder andere subsidie verleend aan stichting Missing Chapter. Deze stichting ondersteunt bedrijven, scholen, overheden en maatschappelijke organisaties die kinderen willen betrekken bij het nemen van besluiten. Voor het Ministerie van BZK ondersteunt zij de Raad van Kinderen. Daarnaast wordt subsidie verleend aan TNO voor het ontwikkelen en stimuleren van inclusive design van overheidswebsites.

Opdrachten

Informatiebeleid

Toegankelijke en transparante overheidsinformatie versterkt de informatiepositie van burgers en bedrijven en dragen bij aan de publieke verantwoording van de overheid. De Minister van BZK werkt aan open databeleid dat zich richt op optimale openbare beschikbaarheid en (her)gebruik van overheidsdata. Ook is de Minister van BZK verantwoordelijk voor verschillende elektronische publicaties waaronder Wetten.nl en de Staatscourant, alsmede voor de coördinatie van alle officiële publicaties. Dit betreft een wettelijke taak. De productie van officiële publicaties vindt plaats bij de Sdu.

Daarnaast werkt de Minister van BZK aan een adequaat informatiebeveiligingsbeleid. Hiervoor wordt onder andere een campagneplan «Informatiebeveiliging voor bestuurders en ambtenaren» opgezet ten behoeve van het structureel op de agenda plaatsen van het thema informatiebeveiliging. Daarbij wordt onder meer een congres, campagnemateriaal en e-learning ingezet.

Informatiesamenleving

De inzet van digitale technologieën kunnen publieke waarden, zoals gelijke behandeling en privacy, versterken, maar ook onder druk zetten. De Minister van BZK zorgt voor de bescherming van de rechten van burgers en ondernemers in de informatiesamenleving. De Minister van BZK onderzoekt en investeert door middel van cursussen daarom in kennis over de effecten van nieuwe technologieën en voert nationale en internationale dialogen om te komen tot nieuw beleid en waar nodig wetgeving.

Overheidsdienstverlening

Adequate dienstverlening door de overheid sluit aan bij de behoeften van burgers en bedrijven en gaat mee met ontwikkelingen in de samenleving. Het Ministerie van BZK werkt aan de verbetering van de kwaliteit en toegankelijkheid van digitale dienstverlening. Concrete mijlpaal bij deze opgave is dat alle websites van overheidsinstanties per 23 september 2020 voldoen aan de Europese webtoegankelijkheidsrichtlijn, en mobiele apps per 23 september 2021. Het gebruikersperspectief staat centraal en de dienstverlening wordt georganiseerd rond behoeften en gedifferentieerd naar omstandigheden. Hierbij worden de kansen die digitalisering biedt benut door experimenten en pilots uit te voeren om de overheidsdienstverlening te innoveren. Tegelijkertijd is er ook aandacht voor de aanzienlijke groep mensen die moeite heeft digitaal mee te komen. Via het Rijksbrede programma Digitale Inclusie wordt extra ingezet op ondersteuning van mensen om zelfredzaam te zijn en te blijven, door het bevorderen van digitale vaardigheden en digitaal bewustzijn.

Bijdragen aan agentschappen

Om digitale dienstverlening en digitale beschikbaarheid van overheidsinformatie mogelijk te maken is een digitale basisinfrastructuur nodig. Het beheer en de doorontwikkeling van de basisinfrastructuur is belegd bij verschillende overheidsorganisaties.

Agentschap Telecom

Agentschap Telecom ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het uitvoeren van toezicht op het stelsel van elektronische toegangsdiensten (eTD) in het bedrijvendomein.

Logius

Een randvoorwaarde voor goede digitale dienstverlening is één regime voor digitale identificatie en authenticatie die voor burgers en bedrijven veilig en betrouwbaar is. Logius ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer van het eID stelsel. Daarnaast ontvangt Logius bijdragen voor het doorvoeren van verbeteringen aan MijnOverheid, doorontwikkeling van de Berichtenvoorziening voor burgers, beheer en exploitatie van eHerkenning, het Bureau Forum Standaardisatie en de verbreding van Standard Business Reporting (SBR).

RvIG

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor de beheervoorziening Burgerservicenummer. De beheervoorziening Burgerservicenummer zorgt voor het toekennen van een uniek Burgerservicenummer bij inschrijving in de Basisregistratie Personen en het beheer van deze nummers om een efficiënte koppeling tussen burgers en instanties te maken.

RVO.nl

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer en de exploitatie van voorzieningen ten behoeve van digitale overheid voor bedrijven. Het betreft onder andere het beheer en doorontwikkeling van Antwoord voor Bedrijven en de Berichtenbox voor Bedrijven. Daarnaast ontvangt PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van RVO.nl, een bijdrage voor de ondersteuning van inkopers bij vraagstukken op het gebied van inkoop van open source software.

UBR

Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van UBR, ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer van de Wettenbank, het open data portal en overheid.nl. Via deze portalen worden diverse elektronische publicaties en overheidsinformatie openbaar gemaakt.

Bijdragen aan ZBO's / RWT's

CBS

Het Centraal Bureau voor de Statistiek ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK ten behoeve van de participatie in Standard Business Reporting (SBR).

ICTU

ICTU ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor activiteiten ten behoeve van het Programma Regie op Gegevens. Het programma werkt aan het principe dat burgers en bedrijven regie krijgen op eigen gegevens en hoe dat in de praktijk kan worden vormgegeven. Dit betekent dat mensen bij het regelen van bepaalde zaken hun gegevens kunnen inzien, (her)gebruiken, wijzigen of verwijderen. Om bijvoorbeeld hun zorg, overzicht in financiën, het aanvragen van aangepast vervoer of het afsluiten van een hypotheek makkelijker te kunnen regelen. Om dit principe in de praktijk te brengen werkt het programma samen met de samenleving (inwoners/ondernemers, publieke, private, maatschappelijke partijen en belangenorganisaties) aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken of innovaties, waarbij «de mens centraal» staat en «regie hebben op je gegevens» het uitgangspunt is. Van een principe naar uitvoering komen vraagt om heldere afspraken over hoe (overheids)gegevens ontsloten kunnen worden, zodat gebruikers, maar ook gegevenshouders en dienstenaanbieders met vertrouwen mee kunnen doen. Daarom werkt het programma aan 1) generieke afspraken die het voeren van «regie op je gegevens» door inwoners/ondernemers in de praktijk mogelijk maken, 2) het gegevenslandschap van de overheid helpen inrichten om «regie op gegevens» te faciliteren en 3) het helpen ontstaan van de eerste toepassingen om gegevensuitwisseling onder regie van de inwoner/ondernemer daadwerkelijk plaats te laten vinden.

Een samenhangend informatiebeleid van de overheid dat voldoet aan veranderende maatschappelijke eisen maakt gemeenschappelijke afspraken noodzakelijk. In de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) zijn de vigerende, breed geldende afspraken van de digitale overheid opgenomen. ICTU ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer en de doorontwikkeling van NORA.

KVK

De Kamer van Koophandel (KvK) ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer en de exploitatie van het Digitaal Ondernemersplein en voor het beheer en ontwikkeling van MijnOverheid voor Ondernemers.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeenten

Gemeenten die DigiD’s aan niet-ingezetenen verstrekken, ontvangen hiervoor een bijdrage.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Ministerie van Buitenlandse Zaken (H5)

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) ontvangt een bijdrage voor de uitgifte van DigiD’s in het buitenland.

6.5 Identiteitsstelsel

Opdrachten

Identiteitsstelsel

Een veilig en betrouwbaar identiteitsstelsel gaat mee met de ontwikkelingen in de samenleving, en past zich aan aan de wensen en behoeften van gebruikers. De belangrijkste elementen van het huidige identiteitsstelsel zijn de Basisregistratie Personen (BRP) en het reisdocumentenstelsel. De Minister van BZK werkt aan de ontwikkeling van een digitaal stelsel en een digitale identiteit.

De BRP bevat persoonsgegevens van ingezetenen van Nederland en niet-ingezetenen met een band met de Nederlandse overheid. Deze gegevens worden door circa 800 overheidsorganisaties en derden gebruikt ten behoeve van de uitvoering van hun wettelijke taken. De Minister van BZK werkt aan de modernisering van de BRP. Daarnaast wordt gewerkt aan het oplossen van de problemen die burgers kunnen ondervinden in de dienstverlening van de overheid, indien zij niet of niet op de juiste wijze in de BRP zijn ingeschreven. Het gaat daarbij onder andere om voorlichting en training van gemeenteambtenaren.

Het reisdocumentenstelsel omvat de aanvraag, uitgifte, registratie van reisdocumenten, alsmede het houden van toezicht op de uitvoering daarvan door de uitgevende instanties. De Minister van BZK werkt aan verbetering van het stelsel gericht op verdere digitaliseringsmogelijkheden en het verbeteren van de kwaliteit van de biometrie. Ook wordt de toezicht systematiek geëvalueerd.

De Minister van BZK zet zich in voor het voorkomen van fraude en het juist gebruiken van persoonsgegevens. Deze inspanningen zijn gericht op verdere verhoging van de kwaliteit van de BRP en van de identiteitsproducten. Dit wordt mede gerealiseerd in het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). Om de kwaliteit van de BRP te verhogen en adresfraude op te sporen, leggen gemeenten adresbezoeken af en wisselen ketenpartners gegevens beter uit.

Bijdragen aan agentschappen

RvIG

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) ontvangt een bijdrage van de Minister van BZK voor het beheer en onderhoud van de centrale voorzieningen van de BRP, waaronder de GBA-V, het Register Niet-Ingezetenen (RNI) en de Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba Verstrekkingen (PIVA-V). Hieronder vallen ook de activiteiten voor het uitgestelde onderhoud als gevolg van het stopzetten van de operatie BRP, zoals gemeld in de Kamerbrief over het rapport commissie BRP en de uitkomsten van de health check (Kamerstukken II 2017–2018, 27 859, nr. 124). Daarnaast verstrekt RvIG jaarlijks, namens de Minister van BZK, een vergoeding aan de RNI-loketgemeenten voor de inschrijving van niet-ingezetenen.

Om het identiteitsstelsel veilig en betrouwbaar te houden is het belangrijk dat burgers melding kunnen doen als hun identiteitsgegevens onjuist zijn of onjuist gebruikt worden. Om dit mogelijk te maken ontvangt RvIG een bijdrage voor het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten.

6.6 Investeringspost digitale overheid

De Investeringspost digitale overheid is bestemd voor gezamenlijke doorontwikkeling en innovatie van de digitale overheid, waaronder doorontwikkeling en innovatie van de digitale basisinfrastructuur (de generieke digitale infrastructuur). De bestemming van de Investeringspost wordt afgestemd in de governance van de digitale overheid (OBDO), daarbij is de Agenda Digitale Overheid en het Programmaplan Basisinfrastructuur leidend.

Opdrachten

Doorontwikkeling en innovatie digitale overheid

Er is overheid breed behoefte aan een generieke machtigingsvoorziening zodat burgers en bedrijven zich veilig digitaal kunnen laten vertegenwoordigen. Het programma Machtigen heeft tot doel verbetering en samenhang aan te brengen in het huidige machtigingslandschap en daarmee invulling te geven aan deze machtigingsvoorziening.

In 2018 zijn de generieke voorzieningen voor de Europese eIDAS-verordening gerealiseerd. Hiermee is mogelijk gemaakt dat Europese burgers en bedrijven met een genotificeerd nationaal inlogmiddel ook met buitenlandse overheidsorganisaties digitaal zaken kunnen doen. In 2019 worden de voorzieningen doorontwikkeld en in gebruik genomen.

De Investeringspost wordt daarnaast ingezet voor de projecten uit het Programmaplan Basisinfrastructuur en de Agenda Digitale Overheid.

Ontvangsten

Dit betreft de bijdrage van de Unie van Waterschappen ten behoeve van de Investeringspost digitale overheid.