Het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde inclusief gastlandbeleid, met een blijvende inzet op mensenrechten, als integraal onderdeel van het buitenlandbeleid.
Een sterke internationale rechtsorde en eerbiediging van mensenrechten maken de wereld stabieler, veiliger, vrijer en welvarender. Dit vereist goed functionerende internationale instellingen en organisaties met een breed draagvlak, naleving en waar nodig aanvulling van de internationale wet en regelgeving en voortdurende inzet tegen straffeloosheid voor de meest grove mensenrechtenschendingen en het voorkomen van deze schendingen. Omdat de mensenrechten het best worden gewaarborgd in goed functionerende democratieën, zet Nederland zich in om het krimpen van de democratische ruimte wereldwijd tegen te gaan. De positie van Nederland als gastland voor Internationale Organisaties (IO’s) en diplomatieke missies, in het bijzonder organisaties met een mandaat op het gebied van vrede en recht, biedt een goed uitgangspunt voor de bevordering van de ontwikkeling van internationale rechtsorde. Deze rechtsorde is onlosmakelijk verbonden met universele mensenrechten. De bevordering van mensenrechten is een kernelement van het Nederlands buitenlandbeleid.
Binnen het mensenrechtenbeleid hanteert het kabinet de volgende prioriteiten: gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, gelijke rechten voor LHBTIQ+-personen, vrijheid van religie en levensovertuiging, vrijheid van meningsuiting online en offline en bescherming van mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke ruimte.
De Minister is verantwoordelijk voor:
Stimuleren
– Van een effectief stelsel van internationale organisaties, inclusief financiële bijdrage, om een stabiele internationale omgeving te scheppen en de internationale rechtsorde te versterken;
– Van naleving van internationale wet en regelgeving, en het waar nodig aanvullen van deze wet en regelgeving;
– Van het tegengaan van straffeloosheid voor de meest grove mensenrechtenschendingen en het voorkomen van deze schendingen;
– Van het tegengaan van de krimpende democratische ruimte;
– Van een betere mensenrechtensituatie mede door het financieren en uitvoeren van projecten via bilaterale en multilaterale kanalen ter bevordering van prioritaire mensenrechtenthema’s;
– Van de internationaal toonaangevende positie van Nederland als gastland voor IO’s door het bijdragen aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor IO’s alsmede voor het gastlandbeleid ten aanzien van in Nederland gevestigde diplomatieke missies.
Regisseren
– Interdepartementale coördinatie ten behoeve van een coherente en consistente Nederlandse inzet in internationale organisaties ter bevordering van de internationale rechtsorde en mensenrechten;
– Waarborgen van nauwe rijksbrede samenwerking bij de uitvoering van gastlandbeleid, inclusief de uitvoering van zetelverdragen; waarborgen van eenduidige en heldere communicatie vanuit de Rijksoverheid met IO’s en diplomatieke missies.
Financieren
– Bijdragen ten behoeve van goed functionerende internationale instellingen;
– Bijdragen ter bescherming en bevordering van mensenrechten;
– Bijdragen ten behoeve van goed functioneren van in Nederland gevestigde IO’s en diplomatieke missies en aan de internationale zichtbaarheid van Nederland als gastland van IO’s.
De verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord leidt tot een verlaging van de budgetten op dit artikel in 2025 met EUR 7,5 miljoen.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 122.419 | 115.771 | 126.008 | 97.295 | 129.578 | 103.683 | 125.447 |
Uitgaven | 154.776 | 147.404 | 122.033 | 121.339 | 114.846 | 109.493 | 112.335 | |
1.1 | Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak | 77.390 | 59.260 | 56.735 | 56.735 | 56.735 | 56.735 | 56.735 |
Subsidies (regelingen) | 2.169 | 1.725 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | |
Internationaal recht | 2.169 | 1.615 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | 1.550 | |
Accountability Oekraïne | 0 | 110 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Opdrachten | 1.062 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Internationaal recht | 1.062 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 74.159 | 57.535 | 55.185 | 55.185 | 55.185 | 55.185 | 55.185 | |
Verenigde Naties | 38.268 | 40.000 | 40.000 | 40.000 | 40.000 | 40.000 | 40.000 | |
OESO | 13.958 | 2.345 | 7.535 | 7.535 | 7.535 | 7.535 | 7.535 | |
Internationaal Strafhof | 4.600 | 50 | 4.650 | 4.650 | 4.650 | 4.650 | 4.650 | |
Internationaal recht | 17.333 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | |
Accountability Oekraïne | 0 | 12.140 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
1.2 | Bescherming en bevordering van mensenrechten | 68.143 | 68.902 | 51.903 | 51.463 | 44.970 | 42.533 | 45.375 |
Subsidies (regelingen) | 21.242 | 20.164 | 17.152 | 17.937 | 11.920 | 9.312 | 9.561 | |
Mensenrechtenfonds | 21.242 | 20.164 | 17.152 | 17.937 | 11.920 | 9.312 | 9.561 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 46.901 | 48.738 | 34.751 | 33.526 | 33.050 | 33.221 | 35.814 | |
Mensenrechtenfonds | 36.091 | 39.088 | 27.251 | 26.026 | 26.600 | 27.071 | 29.364 | |
Mensenrechten multilateraal | 10.810 | 9.650 | 7.500 | 7.500 | 6.450 | 6.150 | 6.450 | |
1.3 | Gastandbeleid internationale organisaties | 9.243 | 19.242 | 13.395 | 13.141 | 13.141 | 10.225 | 10.225 |
Subsidies (regelingen) | 6.053 | 6.950 | 7.130 | 7.316 | 7.316 | 4.400 | 4.400 | |
Carnegiestichting | 6.053 | 6.950 | 7.130 | 7.316 | 7.316 | 4.400 | 4.400 | |
Bijdrage aan agentschappen | 110 | 10.611 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | |
Vredespaleis | 110 | 10.611 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | 4.550 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 3.080 | 1.681 | 1.715 | 1.275 | 1.275 | 1.275 | 1.275 | |
Internationaal Strafhof | 861 | 796 | 725 | 725 | 725 | 725 | 725 | |
Speciaal Tribunaal Libanon | 1.489 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Nederland Gastland | 730 | 885 | 990 | 550 | 550 | 550 | 550 | |
Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Budgetflexibiliteit
Geschatte budgetflexibiliteit | 2025 |
Juridisch verplicht | 83% |
Bestuurlijk gebonden | 4% |
Beleidsmatig gereserveerd | 13% |
Nog niet ingevuld / vrij te besteden | 0% |
De uitgaven voor het artikelonderdeel «goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak» zijn grotendeels vastgelegd aangezien de bijdragen aan internationale organisaties (verdragscontributies) juridisch verplicht zijn. Subsidies aan initiatieven in het kader van internationaal recht zijn voor het merendeel beleidsmatig gereserveerd.
De programma’s van het artikelonderdeel «bescherming en bevordering van mensenrechten» zijn juridisch verplicht voor 71%. Door het in 2022 afronden van een subsidietender voor 5 jaar voor het centrale Mensenrechtenfonds zijn de uitgaven grotendeels juridisch vastgelegd. De bijdrage aan het Kantoor van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten (OHCHR) zal in 2025 opnieuw meerjarig worden vastgelegd.
Voor het artikelonderdeel «gastlandbeleid internationale organisaties» is 63% van het geraamde budget juridisch verplicht. Het betreft met name de gastlanduitgaven voor de huisvesting van het Permanente Hof van Arbitrage en het Internationaal Gerechtshof in het Vredespaleis (waarvan de Carnegie Stichting eigenaar en beheerder is) en van de gastlanduitgaven voor het Internationaal Strafhof (ICC), de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) en de Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden (HCNM).
Artikelonderdeel 1.1: Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak
– Verplichte bijdragen (verdragscontributies) aan de VN waarin de afdrachten aan het Restmechanisme voor Internationale Strafhoven (MICT) zijn inbegrepen.
– Bijdragen aan de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het Internationaal Strafhof (ICC) en andere hoven en tribunalen.
– Bijdragen en subsidies gericht op draagvlakversterking voor het Internationaal Strafhof, de strijd tegen straffeloosheid en ter bevordering van de ontwikkeling van de internationale rechtsorde.
Artikelonderdeel 1.2: Bescherming en bevordering van mensenrechten
– Mensenrechtenfonds: inzet van het mensenrechtenfonds ter ondersteuning van de volgende prioritaire thema’s: gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, gelijke rechten voor LHBTIQ+-personen, vrijheid van religie en levensovertuiging, vrijheid van meningsuiting online en offline en bescherming van mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke ruimte. Er is een verdeling tussen de financiële instrumenten subsidies en bijdragen aan (inter)nationale organisaties. Subsidies zijn bedoeld voor de inzet van het mensenrechtenfonds binnen Europa en bijdragen aan (inter)nationale organisaties zijn bedoeld voor de inzet van het mensenrechtenfonds buiten Europa.
– Mensenrechten multilateraal: bijdragen aan internationale organisaties ten behoeve van verdere bescherming en bevordering van mensenrechten met name de jaarlijkse bijdrage aan de Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) van de VN waarbij tevens specifiek wordt ingezet op de ondersteuning van de speciale procedures en verdragscomités, de prioriteiten van het Nederlandse mensenrechtenbeleid en de strijd tegen straffeloosheid.
Artikelonderdeel 1.3: Gastlandbeleid internationale organisaties
– Bijdrage aan huisvesting van Internationale Organisaties (IO’s) zoals het Internationaal Strafhof, het Internationaal Gerechtshof en het Permanente Hof van Arbitrage.
– Bijdragen aan campagnes en lobby-activiteiten bij acquisitie van IO’s.
– Bijdragen aan bijeenkomsten van in Nederland gevestigde IO’s en aan bezoeken van hoge functionarissen, voor zover die de internationale zichtbaarheid van Nederland als gastland van IO’s bevorderen.
– Financiering van activiteiten met als doel dat de in Nederland gevestigde IO’s en diplomatieke missies goed kunnen functioneren binnen de kaders van de Weense verdragen en zetelovereenkomsten, alsmede de toepasselijke Nederlandse wet- en regelgeving.
– Bijdrage aan de asbestverwijdering binnen het Vredespaleis.