Algemeen

Met de afsplitsing van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties fors gekrompen. Dit wordt voor een deel gecompenseerd door het overkomen van het beleidsartikel herstel Groningen vanuit EZK. De uitgaven aan dit artikel zijn in 2025 goed voor meer dan de helft van de uitgaven van de BZK-begroting, De uitgaven aan Groningen op de begroting van BZK kennen een scherpe daling gedurende de meerjarenperiode. Ook de uitgaven aan het centrale apparaat, het op één na grootste artikel, lopen gedurende de meerjarige periode af. In totaal dalen de uitgaven op de BZK begroting in 2029 met meer dan de helft ten opzichte van 2025.

Toelichting per artikel

Artikel 1. Openbaar bestuur en democratie

De middelen voor Regiodeals en het Nationale Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) zijn overgegaan naar VRO, waardoor de uitgaven aan het artikel lager ten opzichte van 2024. Structureel zijn de uitgaven toegenomen door de doorverdeling van de envelop Goed Bestuur en Versterking Rechtsstaat uit het Hoofdlijnenakkoord.

Artikel 2. Nationale veiligheid

De uitgaven aan de AIVD blijven over de meerjarenperiode ongeveer gelijk. De verwachting is dat de uitgaven op dit artikel weer gaan stijgen als de middelen uit de envelop veiligheid uit het Hoofdlijnenakkoord, die nog op het artikel onverdeeld op de JenV-begroting staan, worden doorverdeeld.

Artikel 3. Woningmarkt

Dit artikel is herverkaveld naar VRO.

Artikel 4. Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit

Dit artikel is herverkaveld naar VRO.

Artikel 5. Ruimtelijke ordening en omgevingswet

Dit artikel is herverkaveld naar VRO.

Artikel 6. Overheidsdienstverlening en informatiesamenleving

DIt betreffen uitgaven op digitaal terrein. De uitgaven op dit artikel kennen een oploop in 2028 doordat de middelen voor de hoogwaardige dienstverlening één overheid (ruim 100 miljoen euro), vanaf dat jaar nog op de BZK begroting staan. Een groot deel van het budget in eerdere jaren is overgeboekt naar het gemeentefonds. BZK werkt samen met gemeenten toe naar een nieuwe governance structuur met als doel om als overheid een integrale en geïntegreerde dienstverlening aan te kunnen bieden. Ook zou het de dienstverlening begrijpelijker en hoogwaardiger moeten maken. Verder kent het artikel voornamelijk een stuctureel en gelijkblijvend budget.

Artikel 7. Werkgevers-en bedrijfsvoeringsbeleid

Artikel 7 kent voornamelijk (structurele) opdrachtenbudgetten die als doel hebben de bedrijfsvoering, informatiehuishouding en het werkgeverschap van het Rijk te verbeteren. BZK heeft op deze onderwerpen een coördinerende en/of regisserende rol. De uitgaven op artikel 7 blijven nagenoeg gelijk over de meerjarenperiode.

Artikel 9. Uitvoering Rijksvastgoedbeleid

Dit artikel is herverkaveld naar VRO.

Artikel 11. Centraal Apparaat

De uitgaven op het apparaatsartikel op de BZK-begroting financieren het personeel, materieel en externe inhuur van de ministeries van BZK en VRO. Dit artikel kent voor een groot deel incidenteel budget. Wegens de oplopende apparaatstaakstelling hebben de apparaatsuitgaven een fors steiler afbouwpad dan normaal.

Artikel 12. Algemeen

De incidentele uitgaven op dit artikel zijn voor een groot deel toe te schrijven aan de kwijtschelding van publieke schulden. Daar is nog circa 200 miljoen euro voor gereserveerd.

Artikel 13. Nog onverdeeld

Dit betreft een gedeelte van de middelen uit de envelop goed bestuur en sterke rechtsstaat van het Hoofdlijnenakkoord, die om uiteenlopende redenen nog niet zijn doorverdeeld naar beleidsartikelen. De middelen op het artikel onverdeeld stijgen vanaf 2028 onder andere doordat vanaf dat moment middelen voor het constitutioneel hof (en de Kiesraad) zijn vrijgemaakt. Het oprichten van een constitutioneel hof vereist een grondwetswijziging en (verdere) uitwerking moet nog plaatsvinden.

Artikel 14. Slavernijverleden: fonds en herdenkingscomité

In 2023 is het begrotingsartikel 14 voor het slavernijverleden in het leven geroepen. Dit betreft de bijdragen van diverse departementen ter financiering van een pakket maatregelen in het kader van het slavernijverleden. In de begeleidende kabinetsreactie op het rapport van de Dialooggroep slavernijverleden heeft het kabinet incidenteel 200 miljoen euro beschikbaar gemaakt, die ten goede komt aan verschillende maatregelen en maatschappelijke initiatieven. De middelen voor het Caribisch deel van het Koninkrijk (66 miljoen euro) zijn overgeboekt naar Koninksrijksrelaties. Daarnaast zijn ook een groot deel van de middelen van de beleidsinitiatieven in Europees Nederland overgeboekt naar andere begrotingen. De middelen die zijn bestemd voor Suriname (66 miljoen euro) staan nog wel op de BZK-begroting. Voor het jaarlijks herdenken maakt het kabinet 8 miljoen euro structureel vrij.

Artikel 15. Een veilig Groningen met perspectief

De uitgaven op artikel 15 bestaan uit de betalingen van schadevergoedingen en de versterkingsoperatie voor gedupeerden van aardbevingen door gaswinning, subsidies voor de verduurzamingsopgave en de bijdragen aan RVO en het IMG voor de uitvoering van de schadeafhandeling. De schadevergoedingen en daarbij behorende uitvoeringskosten worden betaald door BZK en daarna verhaald op de NAM. Deze posten zijn daarom ook aan de ontvangstenkant van de BZK-begroting opgenomen. Daarnaast bestonden de ontvangsten uit de gasbaten. Met het dichtdraaien van de gaskraan vallen deze ontvangsten weg. In de komende jaren worden naar aanleiding van de kabinetsreactie op de parlementaire enquête middelen toegevoegd aan de BZK-begroting. Op dit moment staan deze middelen nog op de Aanvullende Post van Financiën in afwachting van verdere uitwerking. Dit verklaart de aflopende reeks grotendeels.