Bij de uitvoering van beleid ontmoeten burgers en bedrijven de overheid in de praktijk. Het werk van uitvoeringsorganisaties is belangrijk voor het vertrouwen in de overheid en is ook essentieel voor hoe de overheid functioneert. Het verzelfstandigingsbeleid van het Rijk vergt daarom continu aandacht. In 2023 zijn er ook nieuwe verzelfstandigde organisaties bijgekomen. Deze zijn opgenomen in bijlage 3b uit de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk.
Onderzoeken naar de set aan regelgeving voor rijksorganisaties op afstand
In 2021 zijn twee onderzoeken opgeleverd over de regelgeving van rijksorganisaties op afstand: de «Brede evaluatie naar organisatiekaders voor rijksorganisaties op afstand» en het Interdepartementaal Beleidsonderzoek naar de Regeling agentschappen 'Samenwerken aan publieke waarde'.24 In september 2022 heeft het kabinet op beide rapporten gereageerd.25 Het kabinet wilde inzicht krijgen in de kaders voor en samenhang tussen organisaties op afstand (zoals de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen, de Regeling agentschappen en de Aanwijzingen inzake de rijksinspecties). De bedoeling hiervan was om te zien waar verzelfstandigingsbeleid beter kan aansluiten bij het huidige tijdsbeeld. Daarin zijn zowel doelmatigheid en doeltreffendheid belangrijk maar ook andere waarden zoals responsiviteit, rechtvaardigheid en menselijke maat.
Het kabinet werkte in 2023 door aan de aanpassing van de Regeling agentschappen, het kader voor stichtingen en het proces om de huidige Aanwijzingen inzake rijksinspecties aan te passen en vorm te geven als Wet op de Rijksinspecties. De richting en planning voor deze trajecten is uiteengezet in hiervoor genoemde kabinetsreactie.
Werk aan Uitvoering
Het kabinet heeft niet alleen gewerkt aan de set aan regelgeving van organisaties op afstand, maar heeft ook stappen gezet om bestaande verzelfstandigde organisaties te ondersteunen. Dit gebeurt onder andere via het overheidsbrede programma Werk aan Uitvoering (WaU). In het kader van dit programma is er meer aandacht gevestigd op goede publieke dienstverlening en uitvoerbaarheid van wet- en regelgeving, ook vanuit het perspectief van iedereen die gebruik maakt van publieke dienstverlening. Maar daarmee is het einddoel nog niet bereikt, het kabinet blijft zich daarom met het programma WaU toeleggen op een menselijke, wendbare en toekomstbestendige dienstverlening. In 2023 is daarbij een herijking van het programma WaU voorbereid, die op 9 februari 2024 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Het kabinet houdt het parlement met voortgangsrapportages op de hoogte van de vorderingen.26 Verder wordt sinds 2022 budget vrijgemaakt om de uitvoering en dienstverlening te verbeteren. Het gaat om 600 miljoen euro per jaar tot aan het jaar 2031.