37 Algemene doelstelling

Een goed presterende rijksoverheid op het gebied van management development en bedrijfsvoering.

De algemene doelstelling is gericht op het functioneren van de totale rijksoverheid. Een goed functionerende overheid, die integer, effectief en kostenbewust is, vergroot de legitimiteit van het overheidshandelen.

In 2011 zijn de volgende mijlpalen bereikt:

• – Het takenpakket van inkoopuitvoeringscentra (IUC’s) en aan welke eisen deze dienen te voldoen zijn vastgesteld. Departementen hebben voorstellen geformuleerd voor de wijze waarop ze binnen hun eigen ministerie of in samenwerking met andere departementen hun inkoop bundelen. Dit zijn 19 IUC’s. Dit is een aanzienlijke vermindering ten opzichte van de huidige 350 inkooppunten.

• – De voorbereidingen zijn getroffen voor de fusie van de Rijksacademie voor de Bedrijfsvoering per 1 januari 2012 met de Rijksacademie voor Financiën en Economie.

• – De voorbereidingen zijn getroffen voor de Haagse Inkoopsamenwerking (HIS). Per 1 januari 2012 is de HIS voor drie departementen van start gegaan.

• – In mei 2011 ontving de Tweede Kamer de eindrapportage Vernieuwing Rijksdienst (Kamerstukken II, 2010–2011, 31 490, nr. 60). Uit de daarin opgenomen voorlaatste rapportage over de realisatie van de taakstelling uit dit programma bleek dat deze goed op schema lag. In de Jaarrapportage Bedrijfsvoering 2011 wordt de balans op dit punt definitief opgemaakt.

Financiële toelichting

37.25 Er is meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Het grootste deel hiervan betreft uitgaven ten behoeve van het voormalige ministerie VROM waarvoor bij Voorjaarsnota 2011 middelen zijn overgeheveld. Het overige deel betreft de uitgaven in het kader van het stimuleringsbudget die gedekt zijn door overheveling middelen Vernieuwing Rijksdienst uitgaven voor de Kwaliteitsagenda, de Bedrijfsvoeringsacademie en personeel van de Interim-managementpool die gedekt zijn door ontvangsten in 2011.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt voor de uitvoering van het beleid op het terrein van de bedrijfsvoering nauw samen met alle ministeries. Draagvlak was daarbij de belangrijkste externe factor voor het behalen van de doelstellingen.

De uitvoering van de Garantieregelingen.

Hypotheekgaranties. Bij beschikking van 23 augustus 1974, nr. AB74/U1271, van de Minister van Binnenlandse Zaken, is de mogelijkheid geschapen om onder bepaalde voorwaarden een hypotheek-garantie te verlenen voor tijdige betaling van rente en aflossing op een hypothecaire geldlening, die in verband met de aankoop van een woning is afgesloten. Er zijn ultimo 2011 nog 8 garanties geldig. Het theoretische risico bedraagt € 0,258 mln.

37 Operationele doelstelling 1

Het bevorderen van de kwaliteit van het management van het Rijk

De ambtelijke leiding heeft een toonaangevende rol bij het bevorderen van de kwaliteit van het Rijk. Met management development (MD) wordt er structureel geïnvesteerd in de werving, selectie en ontwikkeling van leidinggevenden op strategische posities van het Rijk (de Algemene Bestuursdienst: ABD).

In 2011 is het Programma Leiderschap Externe Instroom (PLEX) afgerond. ABD-PLEX had als doel leidinggevenden van buiten het Rijk zich snel de politiek-bestuurlijke omgeving eigen te laten maken en daarin succesvol te functioneren.

Bureau ABD biedt topambtenaren het ABD Ambtelijke Professionaliteit Programma (ABD APP). In deze permanente leeromgeving worden de essenties van de ambtelijke professionaliteit overgedragen. De eerste drie modules zijn gestart in 2011.

Het ABD Kandidatenprogramma is een breed en intensief leiderschapsontwikkelingsprogramma voor aankomende topmanagers van het Rijk. In 2011 werd het collectieve deel van de jaargang 2009 van het programma, waar 30 kandidaten aan deelnamen, afgesloten en is een vernieuwde versie van het ABD Kandidatenprogramma ontwikkeld, dat in januari 2012 van start gaat.

In samenwerking met Canada (School of Public Service) heeft Bureau ABD het internationale leiderschapsprogramma GEN (Global Engagement Network) aan directeuren aangeboden.

In 2011 zijn er 97 interim-opdrachten via ABD Interim vervuld. 2011 was het eerste volle jaar van ABD TOP Consult, opgericht door de MR om flexibiliteit van de ambtelijke top te verhogen en externe inhuur in het topsegment te verminderen. ABD TOP Consult voerde 61 opdrachten uit.

2011 was het jaar waarin de departementale herindelingen zijn beslag kregen. Het loopbaanbeleid van Bureau ABD is hierop ingezet. Ook is er gestart met een uitstroomproject dat zich inzet voor ABD-managers die een loopbaanstap buiten de Rijksoverheid willen maken.

In 2011 waren er in de ABD in totaal 67 benoemingen. Het betrof 47 managers die al een ABD-functie bekleedden, 17 managers die zijn doorgegroeid naar een ABD-functie en 3 managers van buiten de Rijksoverheid. De ratio tussen de mobiliteit binnen de ABD, groei van talent vanuit het Rijk naar de ABD en instroom van buiten het Rijk is 7-2-1.

In het kader van de komst van de nationale politie is in 2011 nauw samengewerkt met de kwartiermaker nationale politie en de directie Politie van het ministerie van Veiligheid en Justitie, vooral op het gebied van de procedures van de benoemingen van de top van de verschillende regionale eenheden en de toetsing van de arbeidsvoorwaarden bij nieuwe benoemingen in de Politietop.

Op topniveau werden in de Europese Commissie twee Nederlanders benoemd (plv. directeur-generaal EcFin en plv. directeur-generaal Uitbreiding). De Nederlandse presentie op topniveau in de Europese Commissie is nog niet eerder zo sterk geweest.

Bureau ABD is belast met de uitvoering van de rol van werkgever voor de topmanagementgroep (TMG): benoeming, arbeidsvoorwaarden en ontslag.

37 Operationele doelstelling 2

Het bevorderen van de kwaliteit van de organisatie en het personeel van het Rijk.

Uitbouw van de shared service centra

• – Alle ministeries zijn aangesloten op P-Direkt.

• – In 2011 is samen met de departementen een producten- en dienstencatalogus opgesteld voor het Expertise Centrum Organisatie & Personeel (ECO&P). Per 1 februari 2012 is het EC O&P formeel een feit: acht expertisecentra van de Werkmaatschappij gaan samen in één gezamenlijk expertisecentrum op het gebied van tweedelijns HRM-dienstverlening.

Toekomstvast organisatie- en personeelsbeleid

• – De activiteiten van het programma Flexibilisering en Administratieve Lastenverlichting Personeel Rijk zijn onderdeel geworden van het project «Eén (administratieve) werkgever Rijk» van het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst. Onderdeel van dit project is het vereenvoudigen van de interdepartementale overplaatsing, waarvan het belang extra is onderstreept door de interdepartementale herindeling. De werkwijze die bij de departementale herindeling door P-Direkt is toegepast wordt nu doorontwikkeld om alle collectieve en individuele interdepartementale overplaatsingen eenvoudig te realiseren. De implementatie staat gepland in het najaar van 2012. Hierdoor zal het merendeel van de benodigde acties bij de overplaatsing van een rijksambtenaar van het ene departement naar het andere departement geautomatiseerd uitgevoerd worden.

• – De departementen zijn op schema met de implementatie van het functiegebouw binnen hun organisatie. De website www.functiegebouwrijksoverheid.nl is in maart 2011 opengesteld voor alle rijksambtenaren. Met deze tool is op een aantrekkelijke interactieve wijze het Functiegebouw Rijk toegankelijk gemaakt voor leidinggevenden en medewerkers.

• – Er is in 2011 onder de naam I-Rijk gestart met een hoogwaardige ICT carrière pool (schaal 12–16) voor het concern Rijk. Daarnaast is de samenwerking tussen de verschillende (departementale) pools geïntensiveerd door middel van de oprichting van de Poolcirkel.

• – In 2011 is een rekenmethodiek ontwikkeld voor strategische personeelsplanning. Hierdoor kan op basis van verschillende dimensies de personeelsprognose aangegeven worden in de toekomst.

37 Operationele doelstelling 3

Het bevorderen van de kwaliteit van de ICT en informatievoorziening binnen de rijksoverheid.

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

• – De rijksbrede afspraken rondom het CIO-stelsel zijn geëvalueerd en aanvullende maatregelen zijn opgesteld en begin 2011 naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II, 2010–2011, 26 643, nr. 172).

• – In mei 2011 is voor de derde keer de rapportage grote ICT-projecten aangeboden. Ditmaal als onderdeel van de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk. Om meer inzicht te bieden is de rapportage dit jaar uitgebreid met hoogrisico projecten van minder € 20 mln. (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 501, nr. 14).

• – In november is de I-strategie (Kamerstukken II, 2011–2012, 26 643, nr. 216) aan de Tweede Kamer aangeboden. In de I-strategie komen drie lijnen samen: de uitwerking en uitvoering van het onderdeel informatisering uit het programma Compacte Rijksdienst, doorontwikkeling van bestaand beleid en aanvullingen daarop.

• – Bureau Gateway is ondergebracht bij de Werkmaatschappij. In 2011 zijn 36 Gateway-reviews met succes en naar tevredenheid uitgevoerd bij de Rijksoverheid. Daarmee is de resultaatafspraak ruim gehaald. Afgelopen jaar zijn meer dan 50 collega’s opgeleid tot reviewer. De totale pool opgeleide Gateway-reviewers bestaat nu uit ruim 250 personen.

• – In 2011 zijn er diverse cursustrajecten geweest voor adviseurs van de CIO’s. Deze curricula worden hoog gewaardeerd. Ze versterken de kennis en expertise binnen de departementen en de onderlinge kennisdeling tussen de departementen. Daarnaast is in 2011 gestart met I Interim Rijk (IIR). Via IIR worden de hoogwaardige ICT-projectleiders van de departementen rijksbreed ingezet op de ICT-projecten. Dit betekent behoud en deling van kennis en ervaring binnen het Rijk en daarbij zorgt het voor vermindering van externe inhuur.

Uitbouw van de shared service centra

• – De baten-lastendienst Doc-Direkt is per 1 januari 2011 gestart (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 602, nr. 1). Het aantal strekkende kilometers wegwerken archief ná 1975 heeft niet de streefwaarde bereikt. Voor een belangrijk deel valt dit verklaren uit het feit dat de aanloopfase om tot volledige productie te komen langer is geweest dan gepland. Oorzaken zijn onder andere gelegen in: achterblijvend aanbod vanuit de departementen, intensievere bewerking van archieven dan gepland en overloopwerkzaamheden van de voorlopers van Doc-Direkt.

• – In 2011 zijn de voorbereidingen getroffen om de ICT-directie van de Shared Service Organisatie van I&M om te vormen tot een baten- lastendienst (per 1 januari 2013).

Realisatie van de rijkswerkplek

• – Inmiddels zijn er 15 000 werkplekken gerealiseerd in het kader van de Digitale Werkomgeving Rijksdienst (DWR). Dit aantal ligt hoger dan de streefwaarde, maar loopt toch enigszins achter bij eerdere verwachtingen. In het kader van de digitalisering van de werkprocessen zijn in 2011 voorbereidingen getroffen om vanaf 2012 departementen gezamenlijk te laten optrekken en via hergebruik zoveel gebruik te maken van elkaars best practices.

37 Operationele doelstelling 4

Het bevorderen van de kwaliteit van facilitaire dienstverlening, huisvesting en inkoop binnen de rijksoverheid.

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

• – In mei 2011 is in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk gerapporteerd over de realisatie van de bijdrage van de ministeries aan het behalen van de kabinetsdoelen op duurzame bedrijfsvoering (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 501, nr. 14).

• – De doelstelling van 100% duurzaam inkopen op basis van het toepassen van milieucriteria bij aanbestedingen vanaf 2010 is gehaald. Daarnaast geldt sinds 1 januari 2011 een beperkte toepassing van sociale voorwaarden en sinds 1 juli 2011 het toepassen van social return bij werken en diensten vanaf € 250 000 (Kamerstukken II, 2010–2011, 32 501/29 544, nr. 12).

Uitbouw van de shared service centra

• – De samenwerkingsverbanden die in de afgelopen jaren binnen de rijksoverheid zijn ontstaan op facilitair gebied, zijn in 2011 verder uitgebouwd en versterkt. Hieruit vloeit voort dat de kerndepartmenten in Den Haag in nabije de toekomst door dezelfde facilitaire dienstverlener worden gefaciliteerd.

• – Het categoriemanagement als inrichtingsprincipe voor het gezamenlijk inkopen is verder uitgewerkt. Categoriemanagement is een werkwijze op inkoopgebied die leidt tot rijksbrede strategieën voor de verwerving van diensten en goederen en tot meer aandacht voor de gehele levenscyclus van het product of de dienst: van behoefteformulering aan het begin tot contractbeheer en evaluatie aan het einde. Kortom, door slim samenwerken efficiency, duurzaamheid en kostenbesparing realiseren. In 2011 zijn in plaats van de geplande 14 20 categorieën operationeel. De categorie Beveiliging is nieuw opgestart. Voor de onderwerpen Beleidsadvies en Beleidsonderzoek is besloten tot inkoopsamenwerking. Voor ICT zijn de categorieën software, hardware en verbindingen nader gespecificeerd in: Softwarepakketten, Standaardsoftware, Werkplekhardware, Datacenterhardware, Mobiele verbindingen (spraak) en Vaste verbindingen (data). Aan de in 2010 goedgekeurde categorieplannen is in 2011 uitvoering gegeven. In 2011 zijn er nieuwe categorieplannen goedgekeurd: kantoorinrichting, catering, schoonmaak, buitenlandse dienstreizen, ambitiedocument energie.

Realisatie van de rijkswerkplek

• – Er zijn belangrijke stappen genomen voor een rijksbrede huisvestingsstrategie (Kamerstukken II, 2011–2012, 31 490, nr. 75). In 2011 is voor Den Haag een masterplan kantoorhuisvesting afgerond (Kamerstukken II, 2011–2012, 31 490, nr. 71). Tevens zijn de voorbereidingen getroffen om de masterplannen voor de rest van Nederland op te stellen. De uitgangspunten voor de op te stellen masterplannen zijn vastgesteld.

• – De programmatische aanpak van de invoering van de rijkswerkomgeving is voortgezet. In 2011 is hiertoe het zogenoemde activiteitgerelateerde huisvestingconcept vastgesteld gekoppeld aan een aantal ruimtenormen, wat tezamen leidt tot een effectieve, efficiëntere en meer flexibele werkomgeving. Dit resulteert tevens in het verminderen van het totaal aantal werkplekken. Op termijn leidt dit tot het afstoten van meerdere rijkskantoorpanden.

• – De interdepartementale toegang wordt het komende jaar verder geïmplementeerd, evenals de mogelijkheid om plaats en tijd onafhankelijk te werken (smart card logon). Hierbij ondersteunt de Rijkspas de rijkswerkplek.

37.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid