A Algemene doelstelling
Als volksvertegenwoordiging heeft de Tweede Kamer twee hoofdtaken: controle van de regering en (mede)wetgeving. Deze taken vloeien voort uit de grondwetsartikelen 50 (vertegenwoordiging van het gehele Nederlandse volk), 65 tot en met 72 (werkwijze), 81 tot en met 87 (wetgeving), 105 (begrotingen), 137 en 138 (grondwetgeving) en enkele andere (grond)wetsartikelen.
De ambtelijke diensten
De ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer heeft als missie het ondersteunen van het constitutioneel proces. Dit wil zij verder versterken door middel van het bieden van een politiek neutrale, adequate en innovatieve ondersteuning van de Kamerleden in alle facetten van hun werk als volksvertegenwoordiger. De politieke prioriteiten, zoals door de Kamer bepaald, zijn daarbij leidend.
In onderstaand overzicht zijn in meerjarig perspectief (2014 – 2017) de uitgaven per artikelonderdeel binnen dit artikel als totaal en als gemiddelde per Kamerzetel opgenomen.
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | |
|---|---|---|---|---|
| – apparaatskosten | 61.759 | 68.292 | 68.639 | 68.177 |
| – kennis en onderzoek | 719 | 180 | 160 | 165 |
| – publicatie officiële documenten | 1.768 | 1.512 | 1.528 | 1.525 |
| – fractiekosten | 25.730 | 27.431 | 26.813 | 33.601 |
| – uitzending leden | 333 | 298 | 187 | 131 |
| – enquêtes | 2.215 | 1.230 | 115 | 0 |
| – bijdrage ProDemos | – | 1.672 | 1.867 | 1.751 |
| totaal artikel 3 | 92.524 | 100.615 | 99.309 | 105.348 |
| gemiddeld per zetel | 617 | 671 | 662 | 702 |
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.3
C Beleidsconclusies
Speerpunten en aandachtspunten 2017
Het presidium had de volgende speerpunten:
Informatiepositie Kamer
In maart 2017 is een nieuwe Kamer aangetreden, met 71 nieuwe Kamerleden. In oktober 2017 stond een nieuw kabinet op de trappen van het bordes, wat betekende dat er nog twaalf nieuwe Kamerleden aantraden, onder wie een aantal bekende gezichten. In totaal zijn er tachtig nieuwe Kamerleden begonnen. Zowel de (nieuwe) Kamerleden als de (nieuwe) bewindspersonen zijn en worden – met cursussen of in kennismakingsgesprekken – geïnformeerd over de informatieplicht die het kabinet in de richting van de Kamer heeft, voortvloeiend uit artikel 68 van de Grondwet. Te vaak nog moeten Kamerleden of -commissies vragen om informatie die de regering uit eigen beweging had kunnen verstrekken. De nieuwe Kamerleden zijn allen wegwijs gemaakt in het Kamerwerk via het zgn. informatieplein en door middel van cursussen, een formule die prima is bevallen. De kabinetsformatie was de tweede die onder regie van de Kamer is uitgevoerd. De Kamer heeft de voorzieningen geboden die nodig waren, waarbij zich geen problemen hebben voorgedaan
Transparantie Kamerwerk en betere ontsluiting digitale informatie
De transparantie van het parlementaire proces is verbeterd door onder meer de doorontwikkeling van audiovisuele faciliteiten. Zo zijn de functionaliteiten en het gebruiksgemak van de app Debat Direct in 2017 verder verbeterd. De vormgeving van de nieuwe website is over de gehele linie doorgevoerd en er zijn nadere stappen gezet om informatie nog toegankelijker en gestructureerder weer te geven. Belangrijk daarin is de introductie van de wetgevingsmonitor, waarmee belangstellenden – ambtenaren, wetenschappers, journalisten en burgers – beter inzicht krijgen in de bij de Tweede Kamer aanhangige wetsvoorstellen. Met de wetgevingsmonitor ziet iedereen in welke fase van het proces een wetsvoorstel zich bevindt, door welke commissie het wordt behandeld, wie de indiener is, om wat voor soort wet het gaat en wanneer het wetsvoorstel is ingediend. De live ondertiteling van het mondeling vragenuur is vanaf februari 2017 een feit. De ondertiteling is beschikbaar via een aparte livestream. Het live ondertitelen wordt verder uitgebreid. Als eerste krijgen belangrijke plenaire debatten en debatten waar veel publieke belangstelling voor bestaat een live ondertiteling. Eén van de gevolgen van méér openheid, is dat de afhankelijkheid van de digitale infrastructuur steeds groter wordt. Daarmee is ook de beveiliging van de digitale infrastructuur en informatie een groeiend aandachtspunt. In overleg met relevante en kundige overheidsinstanties en met een intensivering van de eigen maatregelen en voorzieningen is de beveiliging tegen cybercrime geïntensiveerd. De Tweede Kamer trekt veel bezoekers. Mensen komen voor debatten, tentoonstellingen en groepsbezoeken aan bijv. fracties. In 2017 kwam het aantal bezoekers uit op 87.365. Via ProDemos bezochten nog eens 93.000 jongeren de Kamer en daarnaast werden nog 32.491 andere bezoekers/toeristen door ProDemos rondgeleid. Voor het eerst heeft de Tweede Kamer op Bevrijdingsdag het Kamergebouw opengesteld voor bezoekers. Deelname aan het Bevrijdingsfestival levert een bijdrage aan meer openheid van de Kamer. Op 5 mei 2017 waren er diverse optredens in de centrale hal van de Tweede Kamer en ook de Plenaire Zaal was open voor het publiek. In totaal hebben 3.000 mensen de Kamer op 5 mei bezocht. Dit aantal is apart geregistreerd en komt bovenop de eerder genoemde bezoekersaantallen.
Onderstaande aandachtspunten dragen bij aan de invulling van de speerpunten:
Renovatie Binnenhof/verhuizing naar Bezuidenhoutseweg
In 2017 heeft de nieuw ingestelde Bouwbegeleidingscommissie een voortvarende start gemaakt en zijn in afstemming met het presidium ontwerpkeuzes gemaakt voor zowel de voorlopige huisvesting als de renovatie. Een projectteam is ingesteld om de Bouwbegeleidingscommissie hierbij te ondersteunen en om de belangen van de Tweede Kamer te behartigen in de samenwerking met het Rijksvastgoedbedrijf. Voor medewerkers hebben er verschillende informatiebijeenkomsten plaatsgevonden. Daarnaast zijn er rondleidingen georganiseerd door het gebouw aan de Bezuidenhoutseweg.
Reorganisatie Kamerorganisatie
Om de Kamerambities te kunnen verwezenlijken, is gebouwd aan een professionele, slagvaardige ambtelijke organisatie. Op dit terrein zijn er in 2016 en 2017 de eerste stappen gezet. De volgende diensten zijn gereorganiseerd, of hebben een reorganisatie in gang gezet:
-
– Communicatie;
-
– DIV, deze dienst is in het kader van de uitvoering van de aanbevelingen van de Klankbordgroep versterking van de kennis- en onderzoeksfunctie (KVKO) opgegaan in de nieuwe dienst Analyse en onderzoek (DAO) en de nieuwe dienst Informatie en archief (DIA);
-
– BOR, opgegaan in de nieuwe dienst Analyse en onderzoek (DAO);
-
– Dienst Automatisering;
-
– P&O;
-
– Facilitaire Dienst (schoonmaak).
Ter bevordering van een goed sociaal klimaat is het beleid rondom ongewenste omgangsvormen opgenomen in het introductieprogramma en hebben de vertrouwenspersonen trainingen gevolgd. De gesprekken met medewerkers over hun resultaten en ontwikkeling zijn in 2017 verdubbeld ten opzichte van 2016. In het kader van het leiderschapsprogramma heeft elk diensthoofd een ontwikkelassessment doorlopen
Risico’s
De Tweede Kamer heeft de taakstelling van kabinet-Rutte I op de beïnvloedbare politieke artikelen structureel ingevuld, hierdoor is de ruimte voor innovatie sterk afgenomen.
D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2017 | 2017 | ||
| Art.nr. | Verplichtingen: | 97.690 | 99.047 | 100.320 | 96.927 | 108.035 | 101.005 | 7.030 |
| Waarvan garantieverplichtingen | 421 | 0 | 0 | 0 | 1.129 | 0 | 1.129 | |
| Uitgaven: | 95.429 | 92.524 | 100.615 | 99.309 | 105.349 | 101.005 | 4.344 | |
| 3.1 | Apparaat Tweede Kamer | 64.281 | 61.759 | 68.292 | 68.639 | 68.177 | 66.327 | 1.850 |
| 3.2 | Onderzoeksbudget | 927 | 719 | 180 | 160 | 164 | 2.190 | – 2.026 |
| 3.3 | Drukwerk | 2.432 | 1.768 | 1.512 | 1.528 | 1.525 | 1.782 | – 257 |
| 3.4 | Fractiekosten | 27.077 | 25.730 | 27.431 | 26.813 | 33.601 | 28.364 | 5.237 |
| 3.5 | Uitzending leden | 186 | 333 | 298 | 187 | 131 | 430 | – 299 |
| 3.6 | Parlementaire enquêtes | 526 | 2.215 | 1.230 | 115 | 0 | 0 | 0 |
| 3.7 | Bijdrage ProDemos | 0 | 0 | 1.672 | 1.867 | 1.751 | 1.912 | – 161 |
| Ontvangsten: | 4.766 | 4.385 | 5.845 | 5.001 | 3.669 | 3.966 | – 297 | |
E Toelichting artikelonderdeel
3.1 Apparaat Tweede Kamer
Ten opzichte van de vastgestelde begroting is sprake van een overschrijding van € 1,85 mln. De overschrijding is verklaarbaar vanuit een stijging van de lonen. Daarnaast is 2017 geïnvesteerd in de Informatiebeveiliging, ook zijn de uitgaven voor de formatie op dit artikelonderdeel betaald.
| Apparaat | 2017 |
|---|---|
| Personeel | |
| Eigen personeel | 37.318 |
| Externe inhuur | 4.421 |
| Overig personeel | 1.313 |
| Materieel | |
| Overig materieel | 25.125 |
| Totaal apparaat | 68.177 |
Toelichting
Roemernorm
In de motie-Roemer (Kamerstuk 32 360, nr. 5) worden de uitgaven binnen het Rijk aan niet-formatief personeel begrensd op 10% van de gezamenlijke uitgaven op alle artikelen voor formatief en niet-formatief personeel. Concreet betekent dit dat de Tweede Kamer in een begrotingsjaar ongeveer € 4,0 mln. mag uitgeven aan niet-formatief personeel. In 2017 heeft de Tweede Kamer aan deze norm te voldaan.
Werkkostenregeling
Sinds 2013 worden in het kader van de «werkkostenregeling» de reis- en overige kostenvergoedingen aan de Kamerleden netto uitbetaald. Hierdoor was er sprake van financiële vrijval op het artikelonderdeel «schadeloosstelling». Deze vrijval, waarvan het structurele karakter niet vaststaat, is in de afgelopen jaren (na reallocatie naar artikel «Apparaat») ingezet voor de realisatie van diverse grotere (ICT)-projecten (digitaal parlement).
De toevoeging van andere Rijksorganisaties en de verlaging van de vrije ruimte van 1,5% naar 1,2% heeft in 2015 en 2016 Rijksbreed geresulteerd in een overschrijding. De Tweede Kamer heeft een eindheffing over 2016 ontvangen van € 2,634 mln. (betaling heeft plaatsgevonden in 2017).
3.2 Onderzoeksbudget
Dit betreft de uitgaven voor de Toekomst- en Onderzoek agenda. In 2017 hebben beperkt onderzoeken plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een onderbenutting van € 2,025 mln. in 2017.
3.3 Drukwerk
Deze begrotingspost betreft de uitgaven voor de publicatie van de handelingen en Officiële publicaties op Overheid.nl. De uitgaven in 2017 zijn lager dan begroot er is sprake van een overschot van circa € 0,257 mln.
3.4 Fractiekosten
De fracties ontvangen op grond van de Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer een vergoeding per Kamerzetel. De regeling kent bijzondere bepalingen met betrekking tot wijzigingen als gevolg van de uitslag bij verkiezingen. Nieuwe of gegroeide fracties ontvangen per direct een hogere bijdrage. Fracties die afnemen in omvang houden nog twaalf maanden de oude, hogere, bijdrage. Fracties die de Kamer verlaten ontvangen nog 5 maanden een bijdrage.
Als gevolg van de verkiezingen zijn de uitgaven voor de fractiekosten € 31,98 mln. Dit is € 6,787 mln. hoger dan in 2016 (uitgaven € 26,39 mln.). De grote politieke verschuiving na verkiezingen hebben geleid tot deze hogere uitgaven.
Daarnaast is in het presidium van 1 november 2017 besloten dat de fracties een compensatie van 1% ontvangen ter dekking van de loonkostenstijging in 2017. Dit bedrag is eind 2017 uitbetaald.
Op dit artikel is ook een bedrag van € 1,621 mln. betaald. Dit bedrag heeft betrekking op het beroep op de trekkingsrechten conform de oude regeling.
Met de invoering van de nieuwe Regeling in 2014 is de bevoorschotting op 100% gesteld en vindt er geen opbouw van trekkingsrechten plaats.
Per ultimo 2017 staat een bedrag van € 7,96 mln. open aan trekkingsrechten. Verwachting is dat dit bedrag in de komende jaren verder zal dalen.
3.5 Uitzending Leden
Er zijn in 2017 minder reizen gemaakt dan voorzien. Dit resulteert in een onderbenutting van € 0,3 mln.
3.7 Bijdrage ProDemos
De bijdrage aan ProDemos wordt verstrekt op basis van de door ProDemos opgestelde activiteitenbegroting . De bijdrage bedraagt 90% van het bedrag dat door de Tweede Kamer is opgenomen in de begroting. De overige 10% wordt verstrekt na ontvangst van de jaarrekening en accountantsverklaring. Daarnaast vindt er toetsing plaats aan de spelregels zoals die in het Convenant tussen ProDemos en de Tweede Kamer is opgenomen.
Ontvangsten
In 2017 is € 3,7 mln. ontvangen. De ontvangsten bestaan uit diverse posten. Zoals de omzet van het restaurantbedrijf, doorbelastingen aan derden en inhoudingen op lonen en salaris en ontvangsten voor zwangerschap- en bevallingsuitkeringen. De totale ontvangsten zijn € 0,298 mln. lager dan begroot.