De Kiesraad fungeert als centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europese parlement. De Kiesraad registreert partijaanduidingen, nummert kandidatenlijsten en stelt de officiële verkiezingsuitslagen voor deze verkiezingen vast. Daarnaast is de Kiesraad het adviesorgaan voor het kabinet en parlement op het terrein van het kiesrecht en de organisatie en uitvoering van verkiezingen. Verder verschaft de Kiesraad informatie aan gemeenten, provincies, politieke partijen, burgers en media over kiesrecht en verkiezingen.

De Kiesraad treedt het gehele jaar door op als kennis- en informatiepunt over kiesrecht en verkiezingen voor gemeenten, provinciale griffies, politieke partijen, kiezers en media. Voorts adviseert de Kiesraad de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over kiesrechtelijke geschillen waarbij de Kiesraad niet zelf partij is.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal en van de begroting van de overige Hoge Colleges van Staat, Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.10

De Kiesraad was in 2019 voor de verkiezingen voor de Eerste Kamer en Europees Parlement centraal stembureau en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de kandidaatstelling van die verkiezingen, alsmede voor de vaststelling van de uitslag.

Bij verkiezingen maken politieke partijen, gemeenten en hoofdstembureaus en centrale stembureaus gebruik van Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV). In 2019 is de software ingezet bij de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen, bij de verkiezingen voor de Nederlandse leden van het Europees Parlement en bij de Eerste Kamerverkiezing.

In 2019 is gewerkt aan het vervangen van de huidige OSV-software door een geheel nieuwe versie, die zal worden ingezet bij de herindelingsverkiezingen 2020 en bij de Tweede Kamerverkiezing 2021. Om dit te realiseren is in 2019 een traject ingezet waarbij de huidige functionaliteiten van OSV worden omgezet naar de nieuwe versie, waarin de beveiliging en het up-to-date zijn van de softwarecomponenten grote prioriteit heeft. Naast de nieuwe versie van OSV, is in 2019 gewerkt aan nieuwe digitale hulpmiddelen.

De Kiesraad bracht in 2019 negen adviezen uit, waarvan zeven adviezen werden uitgebracht op verzoek van en gericht aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). De evaluatieadviezen over de verkiezingen voor Provinciale Staten, algemene besturen waterschappen en kiescolleges van 20 maart 2019 en over de verkiezing voor het Europees Parlement en de Eerste Kamer van resp. 23 mei 2019 en 27 mei 2019 werden op eigen initiatief uitgebracht.

Met het oog op de reeks verkiezingen in de eerste helft van 2019 werd van medio oktober 2018 tot medio juni 2019 een Informatiepunt Verkiezingen ingesteld. Het Informatiepunt was actief in aanloop naar de gecombineerde Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen, de eilandsraadsverkiezingen, kiescollegeverkiezingen, de Eerste Kamerverkiezing én de verkiezing van de Nederlandse leden van het Europees Parlement. In totaal behandelde het Informatiepunt 4.272 vragen.

In 2019 werd zes keer beroep ingesteld tegen een besluit van de Kiesraad in zijn functie als centraal stembureau. In deze rechtszaken trad de Raad als verweerder op. In twee beroepsprocedures werd het beroep ongegrond verklaard en in drie beroepsprocedures werd het beroep niet-ontvankelijk verklaard. In één beroepszaak achtte de rechtbank zich onbevoegd om over een besluit te oordelen waarvan door de wet bepaald is dat ertegen geen beroep kan worden ingesteld.

De Kiesraad was als extern deskundige betrokken bij vier rechtszaken. Hierbij verstrekte de Kiesraad op verzoek van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State inlichtingen.

De Kiesraad heeft in 2019 namen (aanduidingen) en logo’s geregistreerd van politieke partijen die willen deelnemen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer (TwK) en het Europees Parlement (EP). Het register voor de TwK-verkiezing is in 2019 uitgebreid met vier aanduidingen; het register voor EP-verkiezingen is uitgebreid met twee aanduidingen en drie logo’s en daarnaast zijn zeven aanduidingen en vier logo’s geschrapt. 

De Kiesraad benoemt nieuwe leden in (tijdelijke) vacatures in de Eerste Kamer en Tweede Kamer en in vacatures (Nederlandse leden) in het Europees Parlement.

9.1 Kiesraad

Bij de eerste suppletoire begroting 2019 heeft een ophoging van de begroting met circa € 0,15 mln. plaatsgevonden voor toetsing van de verkiezingssoftware door een onafhankelijke instantie. Bij gelegenheid van de tweede suppletoire begroting 2019 heeft een ophoging van de begroting plaatsgevonden van € 0,056 mln. als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2019. Daarnaast zijn kosten gemaakt voor het vervaardigen van een nieuwe versie van de programmatuur, die gebruikt wordt om de verkiezingsuitslag te berekenen (€ 0,7 mln.). Voor deze nieuwe versie van de Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV) is een meerjarige verplichting aangegaan.

Toetsing verkiezingssoftware

In 2019 werd de OSV getoetst. In aanloop naar de verschillende verkiezingen heeft een onafhankelijke instantie onderzoek gedaan naar de beveiliging van de software. Het onderzoeksrapport is op 14 maart 2019 opgeleverd en is beschikbaar gesteld op de website van de Kiesraad. De bij de eerste suppletoire begroting 2019 ontvangen financiële middelen zijn voor een belangrijk deel hiervoor gebruikt.

Nieuwe versie verkiezingssoftware

In 2019 is gestart met het vervangen van de huidige OSV-software door een geheel nieuwe versie van de software. Deze nieuwe versie wordt ingezet bij de herindelingsverkiezingen 2020 en de Tweede Kamerverkiezing van maart 2021.

De bij de tweede suppletoire begroting 2019 ontvangen financiële middelen zijn hiervoor gebruikt.

Ontvangsten

De ontvangsten omvatten overwegend vergoedingen voor drie detacheringen.