Een duurzaam en efficiënt beheer en gebruik van bodem en ondergrond. Het doel is de vraagstukken op het gebied van bodemkwaliteit, drinkwatervoorziening, grondwater, bodemdaling, duurzaam bodembeheer in de landbouw, kabels en leidingen en bodemenergie in relatie met de maatschappelijke opgaven als energietransitie en klimaatadaptatie aan te pakken. Daarnaast is het beleid gericht op het tot stand brengen van een betrouwbare en betaalbare drink- en afvalwatervoorziening in Caribisch Nederland.

Het Rijk is enerzijds verantwoordelijk voor het systeem van wet- en regelgeving omtrent beheer en gebruik van bodem, ondergrond en wateren en stimuleert anderzijds de investeringen en de bescherming daarvan. Daardoor heeft de Minister van IenW een stimulerende en een regisserende rol. 

Stimuleren

Regisseren

Drinkwatervoorziening Caribisch Nederland

Wetswijziging Wet elektriciteit en drinkwater BES (reparatie capaciteitstarief) om zo de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van drinkwater in Caribisch Nederland te garanderen. Door het insulaire karakter, de geringe bevolkingsomvang en het ontbreken van grote zoetwatervoorraden zal de drinkwatervoorziening in Caribisch Nederland nooit kostendekkend zijn. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt daarom een subsidie op de transportkosten voor drinkwater beschikbaar.

Afvalwatervoorziening Caribisch Nederland

Door de aanpassing van de Wet VROM BES en de Wet FIN-BES kan het openbaar lichaam Bonaire een lokale verordening afvalwaterheffing op- en vaststellen.

Voor het Meerjarenprogramma Bodem wordt verwezen naar het Convenant Bodem en Ondergrond 2016–2020 (Stcrt., 2015, 14854). In dit convenant is onder meer beschreven hoe de overheden de focus leggen bij de aanpak van de resterende verontreinigingen. Resterende verontreinigingen zijn verontreinigingen waarbij het risico voor mens, plant en dier het grootst is. In het convenant is afgesproken dat, afhankelijk van de situatie, spoedlocaties uiterlijk in 2020 zijn gesaneerd, dan wel dat de risico’s worden beheerst, dan wel in beeld gebracht en er concrete plannen voor de aanpak zijn gemaakt. De budgetten van het meerjarenprogramma Bodem worden over de bevoegde overheden ex-Wet Bodembescherming (ex Wbb) verdeeld via het Provincie- en Gemeentefonds. Gedurende de Convenantsperiode rapporteert het gezamenlijke uitvoeringsprogramma over de bereikte resultaten. In de systematiek van deze monitoring wordt onder andere gekeken naar het aantal spoedlocaties die in uitvoering zijn, hoeveel er afgerond zijn, hoeveel er nog niet gestart zijn, en de kosten van de aanpak.

In 2019 is bijgedragen aan bodemsaneringen van het Stormpolderdijkterrein in Krimpen a/d IJssel. Hier is enige vertraging opgelopen. Via de bedrijvenregeling is bijgedragen aan bodemsaneringen op diverse locaties. Tevens heeft via de bedrijvenregeling betaling plaatsgevonden aan de Stichting Bodembeheer Nederland. De ontvangen verzoeken van bedrijven tot subsidiebijdragen in het kader van de bedrijvenregeling bleven wat achter in 2019.

Via subsidiebeschikkingen is bijgedragen aan de drinkwatervoorziening en afvalwaterbehandeling in Caribisch Nederland. Het betreft bijdragen voor de drinkwatervoorziening op Saba, betaalbaar en betrouwbaar drinkwater voor iedereen op de BES en de exploitatiekosten van de RWZI op Bonaire.

Het is bekend dat op veel plekken in ons land stoffen uit de PFAS-groep worden aangetroffen in de land- en waterbodem. Deze stoffen komen van nature niet voor in het milieu en kunnen schadelijk zijn voor onze gezondheid en de omgeving. Vóór 8 juli 2019 golden op grond van de wettelijke zorgplicht aanzienlijke beperkingen voor het toepassen en verspreiden van grond en baggerspecie waarin PFAS werd aangetroffen. Vanwege stagnatie bij grond-, weg-, en waterbouw is door andere overheden en de sector daarom verzocht een landelijk handelingskader op te stellen dat is gepubliceerd op 8 juli 2019 om de sector zo snel mogelijk weer ruimte te bieden.

In afwachting van de onderzoeken die voor het definitieve handelingskader noodzakelijk zijn, is er samen met de andere overheden en het bedrijfsleven gewerkt aan oplossingen voor diverse problemen. Hiermee is een belangrijke basis gelegd voor het verder op gang helpen van baggerwerkzaamheden en grondverzet. Op 1 december is het handelingskader aangepast met nieuwe normen voor grond en bagger. Door deze aanpassing van het tijdelijke handelingskader ontstaat aanzienlijk meer ruimte voor grondverzet en baggerwerkzaamheden. Daarnaast bevat het aangepaste tijdelijk handelingskader een aantal verduidelijkingen. In 2019 is het traject gestart om te komen tot nieuwe bestuurlijke afspraken over bodem en grondwater na 2020. Deze zijn gewenst omdat het convenant bodem en ondergrond eind 2020 afloopt.

• 5. De lagere uitgaven van € 1,3 miljoen zijn het gevolg van vertraging bij de implementatie ten behoeve van de transitie naar de Omgevingswet door Rijkswaterstaat.

• 6. Lagere ontvangsten doordat met name de bijdrage van de provincie Zuid-Holland voor de sanering van het EMK Stormpolderdijkterrein als gevolg van vertraging in de sanering niet meer in 2019 is ontvangen.

13.04 Ruimtegebruik bodem

13.04.01 Opdrachten

Er zijn opdrachten verstrekt voor beleidsinhoudelijk onderzoek en evaluaties op het gebied van bodem, de BES-eilanden, PFAS en NEN-regelgeving.

13.04.02 Subsidies

Bedrijvenregeling

Op grond van de Wet bodembescherming en het Besluit financiële bepalingen bodemsanering, zijn subsidies ten behoeve van saneringsmaatregelen van bedrijven vastgelegd en uitgekeerd in 2019. Jaarlijks kunnen bedrijven via lokale overheden en Stichting Bodembeheer NL verzoeken tot subsidievaststelling indienen.

Caribisch Nederland

Dit betreft subsidiebijdragen ten behoeve van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de drinkwater- en afvalwatervoorzieningen in Caribisch Nederland. Een goede drinkwatervoorziening is van groot belang voor de volksgezondheid, het welzijn en de welvaart van Caribisch Nederland. Vanwege de geringe bevolkingsomvang, het ontbreken van grote zoetwatervoorraden en het insulaire karakter is de drinkwatervoorziening in Caribisch Nederland niet kostendekkend. De Minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft daarom in 2019 in totaal € 5,2 miljoen subsidie verleend om de toegankelijkheid tot betrouwbaar en betaalbaar drinkwater in Caribisch Nederland te garanderen.

13.04.03 Bijdragen aan agentschappen

Dit betreft een opdracht aan het agentschap RWS. Concreet gaat het hierbij om het verrichten van uitvoerende wettelijke taken op grond van de Wet bodembescherming en ondersteuning van de beleidsontwikkeling op het gebied van bodem en ondergrond.

13.04.04 Bijdragen aan medeoverheden

Meerjarenprogramma bodem

Het bodembeleid voor de periode 2016–2020 is opgenomen in het Convenant Bodem en Ondergrond 2016–2020 (Stcrt. 2015, 14854). Dit convenant is ondertekend door het Rijk, het IPO, de VNG en de Unie van Waterschappen. Dit convenant vormde de basis voor het verstrekken van een bijdrage aan de andere overheden voor de financiering van de uitvoering van het convenant, inclusief de aanpak van verontreinigingen. Er zijn in 2019 geen verzoeken tot bijdragen ontvangen van medeoverheden. Er is € 0,2 miljoen betaald aan het openbaar lichaam Saba voor de wederopbouw van de watervoorzieningen na de orkaan Irma.

13.05 Eenvoudig Beter

13.05.01 Opdrachten

Dit betreft een bijdrage aan Rijkswaterstaat voor de kosten die het agentschap maakt voor de transitie in het kader van de Omgevingswet.

13.05.02 Subsidies

13.05.03 Bijdragen aan agentschappen