Personele en materiële uitgaven Dit artikel betreft de apparaatsuitgaven van zowel het postennetwerk in het buitenland als het departement in Den Haag, exclusief de personele uitgaven voor de politieke leiding en attachés van andere ministeries. Het omvat de verplichtingen voor en uitgaven aan het ambtelijke personeel, de overige personele uitgaven en het materieel.

Personeel De personele uitgaven vallen uiteen in de volgende categorieën: (1) Uitgaven voor het ambtelijke personeel werkzaam op het ministerie in Den Haag. Dit betreft de algemene ambtelijke leiding van het departement - met uitzondering van de secretaris-generaal, plaatsvervangend secretaris-generaal en directeuren-generaal - de beleidsdirecties en de ondersteunende diensten. (2) Uitgaven voor het uitgezonden personeel op de ambassades zoals salariskosten, vergoedingen en de kosten voor dienstreizen. (3) Uitgaven voor het lokaal aangenomen personeel op de ambassades.

Materieel De materiële uitgaven hebben betrekking op de uitgaven voor de exploitatie van en investeringen in het departement in Den Haag en de vertegenwoordigingen in het buitenland. Hieronder vallen onder andere de verplichtingen en uitgaven voor (1) huisvesting zoals huur van kanselarijen, residenties, personeelswoningen en het kantoor in Den Haag, klein onderhoud en bouwkundige projecten, (2) beveiligingsmaatregelen, (3) ICT uitgaven zoals automatisering en communicatiemiddelen en (4) bedrijfsvoeringsuitgaven. Specifiek wordt van de materiële uitgaven aangegeven welk deel hiervan betrekking heeft op ICT uitgaven en hoeveel van de uitgaven via een Rijksbrede shared serviceorganisatie (SSO) worden verricht.

VerplichtingenVoor de verantwoording van de verplichtingen voor de apparaatsuitgaven werd door het ministerie van Buitenlandse Zaken in voorgaande jaren art. 2.14, lid 3 van de Comptabiliteitswet 2016 (de zg. 'V=K methode') toegepast, echter niet in alle gevallen juist. In de praktijk betekende deze methode dat de totale aangegane verplichtingen binnen dit artikel, voor één specifiek jaar overeenkwamen met de totale kasuitgaven voor dat jaar. Deze verplichtingenstand was niet gelijk aan de verplichtingenstand in de administratie. Doordat verplichtingen op artikel 7 (apparaat) in voorgaande jaren gedeeltelijk ten onrechte extracomptabel in de jaarrekening gelijk gesteld zijn aan de kasuitgaven worden bij het verantwoorden van de verplichtingen voor artikel 7, vanaf dit jaarverslag, de verplichtingen gelijk gesteld aan de verplichtingenstand in de administratie.

In de Decemberbrief is aangegeven dat de verplichtingen in 2023 iets hoger uitvallen dan verwacht. De stijging zit onder meer in hogere verplichtingen voor de ICT activiteiten. Verder zijn er verplichtingen aangegaan voor crisissituaties die nog niet eerder bekend waren. Daarnaast zijn er nog meerjarige contracten afgesloten voor de reiskostenvergoedingen.

Ontvangsten

In de tweede suppletoire begroting is al een stijging aangegeven van de ontvangsten in 2023. Deze ontvangsten hebben betrekking op verkopen van vastgoed in het buitenland in 2022. Deze ontvangsten zijn gebruikt om investeringen te realiseren binnen de kaders van de huisvestingsstrategie.

De begroting van Buitenlandse Zaken werkt met een vooraf vastgestelde wisselkoers ten opzichte van buitenlandse valuta (de zgn. corporate rate). Deze koers wordt gelijktijdig met de presentatie van de begroting vastgesteld. Omdat bij betalingen in buitenlandse valuta gedurende het jaar echter een verschil ontstaat als gevolg van de werkelijk geldende koers, ontstaat er een saldo. In de Decemberbrief is dit al aangegeven. Uiteindelijk is het een meevaller van EUR 12,7 miljoen geworden.

I: Huisvesting

Doel van het huisvestingsbeleid van BZ is om ambassadekantoren waar mogelijk duurzaam, doelmatig, veilig en toekomstbestendig in te richten ter ondersteuning van de modernisering van de diplomatie. Panden worden afgestoten, aangeschaft of verbouwd conform de huisvestingsvisie en rekening houdend met de duurzaamheidsdoelstellingen die voortvloeien uit het Parijs Akkoord.

Teneinde de gewenste slagen te kunnen maken is in 2013 een middelenafspraak overeengekomen tussen BZ en Financiën (het zogenaamde 'Huisvestingsfonds'). Deze afspraak is in vergelijkbare vorm in 2019 verlengd tot en met 2025. Daarbij is afgesproken dat ontvangsten uit de verkoop van onroerend goed in het buitenland in latere jaren kunnen worden ingezet voor investeringen die samenhangen met de voorgenomen aanpassingen in de huisvesting in het buitenland en de verduurzaming van de huisvestingsportefeuille.

Zoals toegezegd tijdens het Wetgevingsoverleg op 12 juni 2017 over het jaarverslag van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 2016 is hieronder een overzicht opgenomen van de onroerend goed mutaties die gemoeid zijn met de middelenafspraak van de afgelopen vijf jaar. De uiteindelijke opbrengsten van verkoop zijn onder meer afhankelijk van de vastgoedmarkt in de betreffende landen. Op 31 december 2023 was het saldo voor investeringen EUR 28,9 miljoen. Vastgoed investeringen en/of aankopen zijn verricht in 2023 voor EUR 20,8 miljoen en voor EUR 10,0 miljoen aan vastgoed is verkocht in 2023.

• – 2018: Inkomsten uit verkoop van panden in Bogota, Port of Spain en Rabat. Investeringen in o.a. Bamako, Kabul, Juba en Tunis

• – 2019: Gerealiseerde verkopen en uitgaven in diverse panden conform masterplan: verkopen in o.a. Londen, Khartoum en uitgaven ten behoeve van huisvesting in Jakarta, Juba, Bagdad en Kaboel.

• – 2020: De verwachte verkopen in o.a Lima, San Jose en Kiev zijn gerealiseerd. Andere verkopen zijn vertraagd door COVID-19. Investeringen in o.a. Washington, Rabat en Ankara.

• – 2021: Gerealiseerde verkopen en uitgaven in diverse panden conform de meerjarenplanning: verkoop in Seoul. Investeringen o.a. in Sydney, Caracas, Atlanta, Bangalore en wereldwijd veiligheidsproject

• – 2022: Inkomsten uit verkoop van o.a. pand in Lagos. Daarnaast is er budget toegevoegd middels een kasschuif vooruitlopend op toekomstige ontvangsten. Investeringen hebben plaatsgevonden conform de meerjarenplanning in Brussel, Londen, Milaan en Beiroet.

• – 2023: Geen verkopen, wel opbrengsten van eerdere jaren. Investeringen in o.a. aankoop residentie Kopenhagen, verbouwing residentie Beiroet, nieuwe kanselarij Jerevan, verbouwing Washington en renovatie residentie Parijs.

II: Kengetallen personeel

Toelichting:

De gemiddelde bezetting op het departement nam in 2023 met ruim 210 fte toe, merendeels op het departement in Den Haag.                                                    

De loonkosten ambtelijk personeel stegen in 2023 uit hoofde van afspraken in de CAO rijk en door loonontwikkeling als gevolg van het feit dat door de toename van de bezetting ook de gemiddelde loonkosten stegen.

De loonkosten lokaal personeel stegen in 2023 door loonaanpassingen (gebaseerd op loononderzoeken via de markersystematiek) en een in 2023 geïntroduceerde tijdelijke inflatoetoeslag.

Er is ook altijd sprake van koerseffecten door periodieke aanpassingen van interne omrekenkoersen (corporate rates) voor loonbestanddelen die in vreemde valuta worden uitbetaald.