A Algemene doelstelling
Het bevorderen van maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering, met als doel dat iedereen met een migrantenachtergrond net als iedere andere burger zelfredzaam is en – naar vermogen – deelneemt aan de samenleving.
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de visie van en samenhang binnen het integratiebeleid van het kabinet en de daarvoor benodigde kennis.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties spreekt de vakdepartementen aan op hun verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat hun generieke beleid voor alle burgers even effectief werkt.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering, de Wet inburgering buitenland en de Wet overleg minderhedenbeleid.
De mate waarin de algemene doelstelling van het integratiebeleid wordt gerealiseerd, wordt afgemeten aan de ontwikkeling van drie kengetallen. Op de langere termijn wordt gestreefd naar evenredige participatie van alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren.6
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2012 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Percentage netto-arbeidsparticipatie van de bevolking 15–64 jaar | |||||
| Niet-westerse migranten | 53,6 | 56,9 | 55,2 | 52,8 | |
| Autochtone Nederlanders | 68,7 | 70,0 | 69,9 | 69,4 | |
| Verschil | – 15,1 | – 13,1 | – 14,7 | – 16,6 | afname |
| Percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking 15–64 jaar | |||||
| Niet-westerse migranten 2e generatie | 68,1 | 67,1 | 67,4 | 67,2 | |
| Autochtone Nederlanders | 70,5 | 71,4 | 72,2 | 72,9 | |
| Verschil | – 2,4 | – 4,3 | – 4,8 | – 5,7 | afname |
| Aantal verdachten per 1 000 van de bevolking van 12 jaar en ouder | |||||
| Niet-westerse migranten | 44 | 41 | 38 | 33 * | |
| Autochtone Nederlanders | 12 | 11 | 10 | 9 * | |
| Verschil | 32 | 30 | 28 | 24 * | afname |
Bron: CBS kernindicatoren jaarlijkse aanlevering conform onderzoeksopdracht
C Beleidswijzigingen
Het kabinet wil met regulier beleid de doelstellingen op het terrein van integratie realiseren. Elke burger kan met algemene faciliteiten op het gebied van arbeidsmarkt, onderwijs en wonen een zelfstandig bestaan opbouwen, eventueel ondersteund door familie of naaste omgeving. Beleid moet werken voor alle groepen in de samenleving. Waar dat niet het geval is, wordt bijgestuurd op het algemene beleid en wordt niet langer gegrepen naar specifieke instrumenten.
Het kabinet komt met voorstellen waarmee nieuwkomers zelf verantwoordelijk worden voor het bereiken van het vereiste niveau van taal en kennis om het inburgeringexamen te halen en dragen zelf de kosten. Er komt een sociaal leenstelsel als vangnet voor mensen die niet in staat zijn hun opleiding zelf te betalen.
Het kabinet zet erop in dat kennis over integratie en over de positie van verschillende groepen in de Nederlandse samenleving, effectieve interventies en succesvolle methoden, beschikbaar worden gesteld en dat het benutten ervan actief wordt bevorderd bij algemene instellingen. Waar nodig wordt bijgedragen aan de inzet van de vakdepartementen, bijvoorbeeld bij jeugdzorg, voor- en vroegschoolse educatie, aansluiting van opleidingskeuze op de arbeidsmarkt en de aanpak van overlastgevende en criminele jeugdgroepen.
Integratiesubsidies worden geleidelijk verminderd, met uitzondering van de subsidie aan Vluchtelingenwerk Nederland, die conform het regeerakkoord wordt voortgezet.
D1 Budgettaire gevolgen van beleid
| (x € 1 000) | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 245 233 | 181 837 | 94 506 | 87 988 | 87 904 |
| Uitgaven | 251 233 | 187 837 | 94 506 | 87 988 | 87 904 |
| 5.1 Faciliteren inburgering | 197 293 | 134 926 | 36 515 | 40 512 | 40 428 |
| Opdrachten | 11 242 | 10 785 | 12 061 | 17 299 | 17 287 |
| Programma inburgering | 11 242 | 10 785 | 12 061 | 17 299 | 17 287 |
| Bijdragen | 186 051 | 124 141 | 24 454 | 23 213 | 23 141 |
| Gemeenten uitvoering Wet Inburgering | 160 005 | 98 300 | 0 | 0 | 0 |
| Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)* | 21 956 | 21 751 | 20 364 | 19 123 | 19 051 |
| Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) | 4 090 | 4 090 | 4 090 | 4 090 | 4 090 |
| 5.2 Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid | 53 940 | 52 911 | 57 991 | 47 476 | 47 476 |
| Subsidies | 7 032 | 7 032 | 7 032 | 4 272 | 4 272 |
| Forum | 6 000 | 6 000 | 6 000 | 3 240 | 3 240 |
| Vluchtelingenwerk Nederland | 1 032 | 1 032 | 1 032 | 1 032 | 1 032 |
| Opdrachten | 9 906 | 8 876 | 13 956 | 6 712 | 6 712 |
| Programma integratie | 8 206 | 7 176 | 12 256 | 5 012 | 5 012 |
| Remigratie | 1 700 | 1 700 | 1 700 | 1 700 | 1 700 |
| Bijdragen | 37 002 | 37 003 | 37 003 | 36 492 | 36 492 |
| Sociale Verzekeringbank (SVB) | 37 002 | 37 003 | 37 003 | 36 492 | 36 492 |
| Ontvangsten | 32 425 | 4 425 | 4 425 | 4 425 | 4 425 |
D2 Budgetflexibiliteit
Bij «Faciliteren inburgering» zijn de uitgaven nagenoeg geheel verplicht. Het betreft de bijdragen aan gemeenten en centrale kosten voor bijvoorbeeld het examenstelsel, het leenstelsel en inburgering in de opvang. Een klein deel van het budget is niet juridisch verplicht en is bestemd voor activiteiten zoals monitoring, onderzoek en voorlichting. Deze activiteiten zijn nodig voor uitvoering van de Wet Inburgering en de Wet Inburgering Buitenland.
Bij «Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid» zijn de uitgaven eveneens voor het grootste deel verplicht. Het gaat met name om remigratie-uitkeringen. De rechten van degenen aan wie een uitkering is toegekend, kunnen niet worden aangetast.
E Toelichting op de instrumenten
5.1 Faciliteren inburgering
Opdrachten
Programma Inburgering
Een aantal inburgeringstaken wordt centraal gecoördineerd. De uitvoering verloopt via opdrachten aan diverse organisaties voor het onderhoud van de examens, monitoring van de inburgeringsresultaten en het keurmerk inburgering. De regelgeving en de aansturing van de bovengenoemde activiteiten berust bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Als gevolg van de Wet inburgering in het buitenland (WIB) moeten bepaalde groepen vreemdelingen die zich in Nederland willen vestigen het basisexamen inburgering afleggen op een examenlocatie in het buitenland. In dit kader worden opdrachten verleend aan diverse partijen inzake de uitvoering van de Wet inburgering in het buitenland voor het onderhoud van het examenstelsel.
De meetbare gegevens (tabel 5.2 en 5.3) van de onderdelen van het integratiebeleid waarvoor de minister van BZK specifiek verantwoordelijk is, zijn hier opgenomen. Voor de meetbare gegevens inzake de delen van het integratiebeleid die worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van bewindslieden van andere departementen zijn de betreffende bewindslieden verantwoordelijk.
Bijdragen
Gemeenten uitvoering Wet Inburgering
In 2012 stelt het Rijk nog € 196,7 mln. beschikbaar aan gemeenten om inburgeringsplichtigen een aanbod te kunnen doen. Hiervan is reeds € 36,7 mln. toegevoegd aan het Gemeentefonds voor uitvoeringskosten; het overige budget (€ 160 mln.) wordt ingebracht in het Participatiebudget.
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)
DUO ontvangt een bijdrage voor het afnemen van examens, het verstrekken van vergoedingen en de uitvoering van het leenstelsel. Het leenstelsel is vangnet voor mensen die niet in staat zijn hun inburgeringsopleiding zelf te betalen.
Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)
Het COA ontvangt een bijdrage voor de voorinburgering in de centrale opvang.
5.2 Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid
Subsidies
Forum
Forum ontvangt als onafhankelijk kennisinstituut op het terrein van multiculturele vraagstukken een subsidie voor het vergaren en beschikbaar stellen van specifieke kennis en expertise op het terrein van integratie aan gemeenten, bedrijven en organisaties en instellingen.
VluchtelingenWerk Nederland
VluchtelingenWerk Nederland ontvangt subsidie in het kader van haar steunfunctie (informatie, advies, training) voor regionale en lokale afdelingen. Vanuit deze afdelingen zetten beroepskrachten en vrijwilligers zich in voor de maatschappelijke begeleiding en integratie van asielgerechtigden.
Opdrachten
Programma integratie
-
• Versterking regulier beleid: voor monitoring van het integratieproces, zoals de Jaarrapporten integratie, kennisontsluiting, methodiekontwikkeling, onderzoek en evaluatie worden opdrachten aan diverse partijen verstrekt. Gemeenten zullen worden ondersteund bij het borgen van specifieke kennis en ervaringen in het reguliere beleid. Ook verschijnt elk jaar gelijktijdig met de begroting het Jaarrapport Integratie met een feitelijk overzicht van de ontwikkelingen in de integratie.
-
• Maatschappelijke binding en burgerschap: een samenleving op basis van gedeelde belangen en gedeelde verantwoordelijkheid vraagt om een grondhouding van burgerschap. De overheid schept daartoe de voorwaarden. Het kabinet zal vanuit die gedachte met een wetsvoorstel komen dat gelaatsbedekkende kleding in de openbare ruimte verbiedt. Het streven is de wet per 1 januari 2013 in werking te laten treden. Eveneens worden aan diverse organisaties opdrachten verstrekt voor het actieprogramma bestrijding discriminatie en de agenda hedendaags burgerschap.
-
• Huwelijk- en gezinsmigratie: in 2012 worden opdrachten verstrekt aan diverse organisaties op het terrein van huwelijks- en gezinsmigratie.
Remigratie
BZK heeft aan het Nederlands Migratie Instituut (NMI) een meerjarige opdracht verstrekt ten behoeve van de voorlichting Remigratiewet voor de periode van 2011–2014.
Bijdragen
Sociale Verzekeringsbank
Aan de Sociale Verzekeringsbank wordt een bijdrage verstrekt om de Remigratiewet uit te kunnen voeren en de uitkeringen op grond van deze wet te kunnen uitbetalen. Om tegemoet te komen aan twee moties van de Tweede Kamer zullen aanpassingen worden uitgevoerd in de wet en onderliggende regelgeving. De wetswijziging zal volgens planning in 2012 in werking kunnen treden.
| Facilitering remigratie | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal remigranten met een periodieke uitkering per einde jaar | 11 386 | 11 730 | 12 030 | 12 300 | 12 550 | 12 780 |
Bron: Jaarlijkse opgave van de Sociale verzekeringsbank (SVB) van het aantal rechthebbenden en de raming daarvan.