1. Algemene doelstelling
Een kwalitatief goed en toegankelijk stelsel voor curatieve zorg tegen maatschappelijk verantwoorde kosten.
2. Rol en verantwoordelijkheid Minister
De Minister van VWS is verantwoordelijk voor een goed werkend en samenhangend stelsel voor curatieve zorg. De Zorgverzekeringswet vormt samen met de zorgbrede wetten, zoals de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) de wettelijke basis van dit stelsel.
De Minister is verantwoordelijk voor:
Stimuleren:
-
– Het bevorderen van de kwaliteit, (patiënt)veiligheid en innovatie in de curatieve zorg.
-
– Het ondersteunen van initiatieven op het terrein van de Life Sciences and Health met als doel de beschikbaarheid van medische producten en materialen op termijn te bevorderen.
-
– Bevorderen van de uitbreiding van het implantatenregister en het bevorderen van de juistheid, volledigheid en betrouwbaarheid van het implantatenregister.
-
– Het ondersteunen van initiatieven om de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de curatieve zorg te garanderen en/of te verbeteren. Belangrijk daarin zijn de initiatieven om verspilling in de zorg tegen te gaan.
-
– Het ondersteunen van initiatieven om fraude in de zorg zoveel mogelijk te voorkomen.
-
– Het bevorderen van de werking van het stelsel door het systeem van risicoverevening.
Financieren:
-
– Het bevorderen van kwalitatief goede zorg door medefinanciering van hoogwaardig oncologisch onderzoek.
-
– Verbetering van de kwaliteit van de zorg door financiering van de familie- en vertrouwenspersonen in ggz-instellingen.
-
– Het (mede)financieren van het digitale communicatiesysteem voor de zwaailichtsector.
-
– Het financieren van initiatieven die bijdragen aan een zorgvuldige orgaandonorwerving in de ziekenhuizen, het onderhouden van het donorregister en het geven van publieksvoorlichting over orgaandonatie.
-
– Het financieren van bijwerkingenregistraties ten behoeve van het monitoren van de productveiligheid.
-
– Bevorderen van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg door het deels compenseren van de gederfde inkomsten van zorgaanbieders als gevolg van het verstrekken van zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen.
-
– Bevorderen van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg door het financieren van de zorguitgaven voor kinderen tot 18 jaar.
-
– Het financieren van kostencomponenten die een gelijk speelveld verstoren.
Regisseren:
-
– Het onderhouden van wet- en regelgeving op het gebied van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, lichaamsmaterialen en bloedvoorziening.
-
– Het (door)ontwikkelen van productstructuren op basis waarvan onderhandelingen over bekostiging plaatsvinden.
-
– Het bepalen van de normen/criteria, waaraan de registers (bijvoorbeeld BIG-register) die worden bijgehouden om de werking van het stelsel te bevorderen, moeten voldoen.
-
– De werking van het zorgverzekeringsstelsel wordt bevorderd door het actief opsporen van onverzekerden en wanbetalers.
3. Beleidswijzigingen
Aanvullende taken CPZ
Medio 2014 heeft de Minister in twee kamerbrieven het College Perinatale Zorg (CPZ) extra opdrachten gegeven om te komen tot verbeteringen in de geboortezorg door versnelling van de implementatie in de regionale praktijk en tot verbinding van initiatieven en partijen.
Richtlijnen kwaliteit verzorgend handelen
In maart 2014 is het akkoord verpleging en verzorging (transitie naar de Zvw) met veldpartijen (Zorgverzekeraars Nederland (ZN), ActiZ, Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF), Branchebelang Thuiszorg Nederland (BTN) en het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)) afgesloten. Hierin is – naast de financiële randvoorwaarden – ook opgenomen dat er door VWS structureel € 1 miljoen wordt vrijgemaakt om richtlijnen te ontwikkelen voor verpleegkundig en verzorgend handelen.
Voorwaardelijke toelating
In de kamerbrief over Voorwaardelijke Toelating (VT) van juni 2014 (TK 32 620, nr. 122) is een wijziging van het beleid voor VT aangekondigd. Als gevolg hiervan kunnen er de komende jaren meer interventies voorwaardelijk tot het basispakket worden toegelaten.
Apothekers opleidingen
In het Bestuurlijk overleg Farmacie is het belang van de rol van de apotheker als zorgverlener benadrukt. Om de huidige generatie openbaar apothekers, net als de nieuwe generatie openbaar apothekers, klaar te stomen voor de veranderingen in het beroep en te borgen dat zij bekwaam zijn en blijven in het verlenen van farmaceutische patiëntenzorg wordt via een subsidie aan de KNMP een stimuleringsprogramma voor competentieontwikkeling van openbaar apothekers op de gewenste gebieden georganiseerd.
Risicoverevening
Elk jaar wordt er in opdracht van VWS een breed onderzoeksprogramma uitgevoerd waarin de mogelijkheden voor toekomstige verbeteringen van de risicoverevening worden onderzocht. Per 2016 zal er een groot aantal verbeteringen worden doorgevoerd in de risicovereveningsmodellen.
Door deze verbeteringen wordt het voor verzekeraars meer lonend om zich op groepen kwetsbare verzekerden te richten die veel zorg gebruiken. De herverdeling bij verzekeraars van gezond naar ongezond is reeds toegenomen van € 5,2 miljard in 2006 tot € 13,8 miljard in 2016 (een stijging van 26 naar 36 procentpunt, uitgedrukt als percentage van de totale kosten die omgaan in de somatische zorg). Voorts is verbetering van de risicoverevening van belang om de ex post compensaties op verantwoorde wijze af te kunnen bouwen. Dit vloeit voort uit het kabinetsvoornemen om de Zorgverzekeringswet per 2017 volledig risicodragend uit te laten voeren door zorgverzekeraars.
Ook in 2016 zullen weer diverse onderzoeken worden uitgevoerd met als doel om de risicoverevening in de toekomst verder te verbeteren.
4. Tabel budgettaire gevolgen van beleid
2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 2.753.584 | 4.591.897 | 4.097.613 | 3.930.874 | 3.627.165 | 3.323.555 | 3.433.801 |
Uitgaven | 2.722.717 | 4.553.791 | 4.187.157 | 3.930.874 | 3.627.155 | 3.332.555 | 3.433.801 |
Waarvan juridisch verplicht (%) |
| 99% | |||||
1. Kwaliteit en veiligheid | 114.608 | 122.892 | 129.213 | 108.658 | 107.007 | 103.255 | 106.743 |
Subsidies | 105.024 | 113.901 | 118.421 | 98.006 | 96.140 | 92.695 | 96.525 |
waarvan onder andere: | |||||||
Integraal Kankercentrum Nederland | 34.219 | 33.736 | 34.490 | 34.490 | 34.490 | 34.490 | 34.490 |
Nederlands Kanker Instituut | 18.274 | 17.403 | 17.226 | 17.226 | 17.226 | 17.226 | 17.226 |
Zwangerschap en geboorte | 1.852 | 3.523 | 3.505 | 3.489 | 2.739 | 1.949 | 1.949 |
Registratie en uitwisseling zorggegevens (PALGA) | 3.572 | 3.262 | 3.462 | 3.648 | 3.648 | 3.648 | 3.648 |
Nictiz | 5.105 | 5.610 | 5.110 | 5.110 | 5.110 | 5.110 | 5.110 |
Stichting Lareb: bijwerkingenregistratie voor vaccins en teratologie informatie service | 1.385 | 1.272 | 1.272 | 1.272 | 1.272 | 1.272 | 1.272 |
Regio's landelijke implementatie pilots orgaandonatie | 9.090 | 6.819 | 6.819 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Nederlandse Transplantatie Stichting | 3.084 | 3.490 | 3.032 | 3.032 | 3.032 | 3.032 | 3.032 |
Regeling Donatie bij leven | 475 | 600 | 700 | 700 | 700 | 700 | 700 |
Onderzoek | 0 | 0 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 2.000 |
TKI Life Sciences and Health (LSH Plaza) | 17.167 | 4.075 | 2.825 | 725 | 150 | 150 | 150 |
LSH projecten inclusief DCTI | 0 | 2.813 | 7.742 | 1.085 | 0 | 0 | 0 |
UMC Groningen: Lifelines project | 4.601 | 2.802 | 3.498 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Expertisefunctie zintuigelijk gehandicapten | 0 | 21.250 | 21.250 | 21.250 | 21.250 | 21.250 | 21.250 |
Opdrachten | 6.743 | 5.681 | 7.923 | 7.851 | 8.094 | 7.945 | 7.603 |
waarvan onder andere: | |||||||
Implantatenregister | 0 | 1.122 | 300 | 150 | 150 | 150 | 150 |
Publiekscampagne orgaandonatie | 0 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 | 1.500 |
Bijdragen aan agentschappen | 2.841 | 3.310 | 2.869 | 2.801 | 2.773 | 2.615 | 2.615 |
waarvan onder andere: | |||||||
CIBG: Donorregister | 2.744 | 2.746 | 2.355 | 2.279 | 2.249 | 2.249 | 2.249 |
2. Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg | 2.549.096 | 4.326.805 | 3.918.893 | 3.662.750 | 3.385.353 | 3.094.309 | 3.191.774 |
Subsidies | 12.029 | 14.875 | 15.054 | 12.355 | 12.159 | 11.450 | 9.450 |
waarvan onder andere: | |||||||
Eerstelijns gezondheidscentra in VINEX-gebieden | 1.331 | 2.000 | 2.000 | 1.700 | 1.700 | 1.700 | 1.700 |
Anonieme e-mental health | 1.090 | 2.000 | 2.000 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Vertrouwenspersoon in de ggz | 5.085 | 6.199 | 6.199 | 6.199 | 6.199 | 6.199 | 6.199 |
Suïcidepreventie | 0 | 1.642 | 1.642 | 1.345 | 1.345 | 1.345 | 1.345 |
Kwaliteitsimpuls apothekers | 0 | 1.000 | 2.900 | 2.900 | 2.900 | 2.000 | 0 |
Bekostiging | 2.532.710 | 4.306.800 | 3.893.700 | 3.640.700 | 3.362.300 | 3.073.300 | 3.173.400 |
waarvan onder andere: | |||||||
Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor financiering van verzekerden 18- | 2.498.500 | 2.470.800 | 2.508.700 | 2.706.700 | 2.879.300 | 3.041.000 | 3.141.400 |
Rijksbijdrage dempen premie ten gevolgen van HLZ | 0 | 1.804.000 | 1.353.000 | 902.000 | 451.000 | 0 | 0 |
Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen | 33.045 | 32.000 | 32.000 | 32.000 | 32.000 | 32.000 | 32.000 |
Opdrachten | 3.142 | 3.859 | 8.145 | 7.776 | 9.006 | 7.824 | 7.189 |
waarvan onder andere: | |||||||
Programma Verspilling in de zorg | 115 | 300 | 300 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Aanvulling ZonMw-programma Doelmatigheidsonderzoek | 0 | 0 | 500 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 0 |
Programma Goed Gebruik Geneesmiddelen | 0 | 1.180 | 2.880 | 1.085 | 2.120 | 635 | 0 |
Bijdragen aan agentschappen | 1.215 | 1.270 | 1.375 | 1.300 | 1.269 | 1.116 | 1.116 |
CIBG: WPG/GVS/APG | 1.215 | 1.270 | 1.375 | 1.300 | 1.269 | 1.116 | 1.116 |
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 0 | 1 | 619 | 619 | 619 | 619 | 619 |
ZiNL: Uitvoering Compensatie kosten van zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen | 0 | 1 | 619 | 619 | 619 | 619 | 619 |
3. Bevorderen werking van het stelsel | 59.013 | 104.094 | 139.051 | 159.466 | 134.805 | 134.991 | 135.284 |
Subsidies | 353 | 50.208 | 30.930 | 50.480 | 25.480 | 25.480 | 25.480 |
waarvan onder andere: | |||||||
Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen | 331 | 1.131 | 791 | 341 | 341 | 341 | 341 |
Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg | 0 | 44.911 | 30.000 | 50.000 | 25.000 | 25.000 | 25.000 |
Bekostiging | 4.191 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Inkomensoverdrachten | 32.241 | 26.442 | 26.927 | 27.346 | 27.688 | 27.873 | 28.166 |
Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel | 32.241 | 26.442 | 26.927 | 27.346 | 27.688 | 27.873 | 28.166 |
Opdrachten | 4.014 | 3.999 | 4.529 | 4.528 | 4.528 | 4.528 | 4.528 |
waarvan onder andere: | |||||||
Risicoverevening | 1.139 | 2.128 | 1.890 | 1.890 | 1.890 | 1.890 | 1.890 |
Uitvoering zorgverzekeringstelsel | 313 | 421 | 471 | 471 | 471 | 471 | 471 |
Bijdragen aan agentschappen | 18.214 | 20.937 | 21.539 | 21.988 | 21.987 | 21.987 | 21.987 |
CJIB: Onverzekerden en wanbetalers | 18.214 | 20.937 | 21.539 | 21.988 | 21.987 | 21.987 | 21.987 |
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 0 | 2.507 | 51.022 | 51.020 | 51.018 | 51.019 | 51.019 |
Zorginstituut Nederland: Onverzekerden en wanbetalers | 0 | 479 | 35.954 | 35.953 | 35.951 | 35.952 | 35.952 |
Zorginstituut Nederland: Doorlichten pakket | 0 | 2.028 | 15.068 | 15.067 | 15.067 | 15.067 | 15.067 |
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 1 | 4.104 | 4.104 | 4.104 | 4.104 | 4.104 |
VenJ: Bijdrage C2000 | 0 | 1 | 4.104 | 4.104 | 4.104 | 4.104 | 4.104 |
Ontvangsten | 81.998 | 60.853 | 60.955 | 60.955 | 60.955 | 60.955 | 60.955 |
waarvan onder andere: | |||||||
Wanbetalers | 69.681 | 59.800 | 59.902 | 59.902 | 59.902 | 59.902 | 59.902 |
Bovenstaande informatie is bedoeld voor de Staten-Generaal. Aan dit overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.
Budgetflexibiliteit
Subsidies
Van het beschikbare budget 2016 ad € 164,4 miljoen is 91% juridisch verplicht. Het betreft diverse subsidies op het gebied van kwaliteit en (patiënt)veiligheid, subsidies ter bevordering van de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg en subsidies die de werking van het stelsel bevorderen.
Bekostiging
Van het beschikbare budget 2016 ad € 3,9 miljard is 100% juridisch verplicht. Het betreft de rijksbijdrage aan het Zorgverzekeringsfonds voor de financiering van verzekerden jonger dan 18 jaar en de bekostiging van de compensatie van (een deel van) de gederfde inkomsten van zorgaanbieders als gevolg van het verstrekken van zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen.
Inkomensoverdrachten
Van het beschikbare budget 2016 ad € 26,9 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft de overgangsregeling FLO/VUT voor het ambulancepersoneel.
Opdrachten
Van het beschikbare budget 2016 ad € 20,6 miljoen is 57% juridisch verplicht. Het betreft diverse opdrachten op het gebied van kwaliteit en (patiënt)veiligheid, en opdrachten die de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg en de werking van het stelsel moeten bevorderen.
Bijdragen aan agentschappen
Van het beschikbare budget 2016 ad € 25,8 miljoen is 98% juridisch verplicht. Het betreft voornamelijk de bijdrage voor het Centraal Justitieel Incasso bureau (CJIB) voor taken rond onverzekerden en wanbetalers en voor taken van het CIBG (Donorregister) het Geneesmiddelen Vergoedingensysteem (GVS) en het uitvoeren van de Wet geneesmiddelenprijzen (Wgp).
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
Van het beschikbare budget 2016 ad € 51,6 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft voornamelijk de bijdrage aan het Zorginstituut Nederland voor de actieve opsporing van onverzekerden en wanbetalers Zorgverzekeringswet en de bijdrage aan het Zorginstituut Nederland voor stringent pakketbeheer.
Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken
Van het beschikbare budget 2016 ad € 4,1 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft de bijdrage aan C2000.
5. Toelichting op de instrumenten
1. Kwaliteit en veiligheid
Subsidies
Integraal kankercentrum Nederland
Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) is een kennis- en kwaliteitsinstituut voor professionals en bestuurders in de oncologische en palliatieve zorg met als doel deze zorg voortdurend te verbeteren. Het IKNL draagt bij aan het verbeteren van de oncologische en palliatieve zorg door het verzamelen van gegevens, het opstellen van richtlijnen, het bewaken van kwaliteit, het faciliteren van samenwerkingsverbanden en bij- en nascholing. In totaal is voor de uitvoering van deze activiteiten in 2016 een bedrag van € 34,5 miljoen beschikbaar.
Nederlands Kanker Instituut
Het Nederlands Kanker Instituut (NKI) is een internationaal erkend centre of excellence op het gebied van oncologisch onderzoek. Het wetenschappelijk onderzoek beweegt zich op een breed gebied dat fundamenteel biologische vraagstellingen, klinisch onderzoek, epidemiologie en psychosociaal onderzoek omvat. De combinatie van een focus op oncologie en de aanwezigheid van state of the art kennis en technologie, maakt dat het NKI goed past binnen deconcentratie/concentratiebeleid van VWS waarin eenvoudige ingrepen worden gedecentraliseerd en wordt gespecialiseerd/geconcentreerd als het complexe ingrepen betreft met een laag volume aan patiënten. In totaal is in 2016 een bedrag beschikbaar van € 17,2 miljoen. Ongeveer € 6,4 miljoen daarvan is bestemd voor de kapitaallasten.
Zwangerschap en geboorte
In navolging van de adviezen van de Stuurgroep zwangerschap en geboorte (TK 32 279, nr. 10) neemt het kabinet maatregelen om de perinatale gezondheid in Nederland te verbeteren. Dat moet er mede toe leiden dat goede resultaten worden doorgezet. Een Europese vergelijkende studie (Peristat 3 uit 2013) laat zien dat verdere verbeteringen mogelijk zijn. Dit beeld is ook bevestigd in rapporten van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en in een knelpuntenbrief van het College Perinatale Zorg (CPZ). In 2016 is voor de maatregelen zwangerschap en geboorte in totaal circa € 3,5 miljoen beschikbaar. Hier worden onder andere het College Perinatale Zorg (CPZ) en de gefuseerde organisaties van de Perinatale Audit Nederland (PAN) en Perinatale Registratie Nederland van gesubsidieerd.
Registratie en uitwisseling zorggegevens (PALGA)
De Stichting Pathologisch-Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief (PALGA) beheert de landelijke databank met alle pathologie-uitslagen en het computernetwerk voor de gegevensuitwisseling met alle pathologielaboratoria in Nederland. Voor de uitvoering van deze activiteiten is in 2016 een bedrag beschikbaar van € 3,5 miljoen.
Nictiz
Het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz) is het landelijke expertisecentrum dat ontwikkeling van ICT in de zorg faciliteert. Voor de invulling van de coördinerende functie die Nictiz heeft bij de ontwikkeling van ICT- en informatiestandaarden en implementatieondersteuning bij het gebruik van deze standaarden is in 2016 een bedrag van € 5,1 miljoen beschikbaar. Om de zorgsector te ondersteunen bij de efficiënte inzet van eHealth, analyseert en duidt Nictiz ontwikkelingen in het gebruik van ICT in de zorg. Tevens fungeert Nictiz als nationaal en internationaal kennis- en expertisecentrum en vervult het een verbindende rol bij de ontwikkeling en het gebruik van ICT in de zorg.
Stichting Lareb: bijwerkingenregistratie voor vaccins en de teratologie informatie service
Stichting Lareb zorgt voor het signaleren van risico's van het gebruik van geneesmiddelen en vaccins in de dagelijkse praktijk en het verspreiden van kennis hierover. Voor het ondersteunen van voorschrijvers bij medicatietoediening aan zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven en de registratie en analyse van bijwerkingen bij vaccins is een bedrag van € 1,3 miljoen beschikbaar.
Regio’s landelijke implementatie pilots orgaandonatie.
Na de evaluatie van de pilots in de ziekenhuizen van 2014 is besloten om de twee in 2012 landelijk uitgerolde pilots (Zelfstandige Uitname Teams en donorwervingstructuur) voort te zetten tot en met 2016 (€ 6,8 miljoen). Uit de evaluatie is gebleken dat deze pilots positieve veranderingen met zich hebben meegebracht. Voortzetting van de pilots geeft alle betrokken partijen ook de mogelijkheid om de in de evaluatie benoemde verbeterpunten door te voeren.
Kengetallen orgaandonatie
Nederlandse Transplantatie Stichting
De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) zal ook in 2016 de voorlichting over orgaandonatie verzorgen, bijvoorbeeld met een publieksinformatielijn en voorlichting op scholen, met als doel kennis over het onderwerp orgaandonatie te bevorderen. Ook verzorgt de NTS de campagne rond de jaarlijkse aanschrijving aan 18-jarigen en nieuw-ingezetenen. Daarnaast ondersteunt en monitort de NTS donorwerving in ziekenhuizen, bijvoorbeeld door de inzet van Zelfstandig Uitname Teams en gesprekstrainingen voor het medisch personeel op de IC en SEH, met als doel het aantal orgaantransplantaties te verhogen. De NTS ontvangt voor deze activiteiten jaarlijks een instellingssubsidie van € 3 miljoen. In 2016 zal de NTS worden geëvalueerd.
Regeling donatie bij leven
De NTS zorgt ook voor de uitvoering van de Regeling donatie bij leven. Met deze regeling wordt er voor gezorgd dat niet-medische kosten die ontstaan door het bij leven afstaan van een nier worden vergoed aan de donor. Doel van de regeling is dat er zo min mogelijk financiële drempels voor mensen zijn om bij leven te doneren. In 2015 is een evaluatie van deze subsidieregeling uitgevoerd. Over de uitkomst van de evaluatie is de Tweede Kamer per brief geïnformeerd (TK 28 140, nr. 87). De aanbevelingen worden in de tweede helft van 2015 verder uitgewerkt. In 2016 worden overgenomen aanbevelingen geïmplementeerd. Voor 2016 is een bedrag van € 0,7 miljoen beschikbaar.
Onderzoek
Dit betreft onderzoek op het terrein van oncologie.
TKI life Sciences and Health (LSH Plaza)
Aan het Topconsortium voor Kennis en Innovatie (TKI) van de topsector Life Sciences and Health (LSH) zijn meerjarige subsidies verstrekt tot en met 2017. Deze subsidies dragen bij aan de verwezenlijking van de ambitie uit het Regeerakkoord om extra middelen uit het Europese onderzoeksprogramma Horizon 2020 te verkrijgen voor R&D in Nederland en aan het creëren van een ondersteunende data-infrastructuur.
Overheidsbijdragen voor het innovatiecontract en de ontwikkeling van personalised medicine
In het kader van het innovatiebeleid is voorzien in bijdragen voor nader te bepalen onderdelen van de Kennis- en Innovatieagenda en het Innovatiecontract van de topsector LSH die zonder publieke bijdrage niet tot stand kunnen worden gebracht. In dat kader wordt ook ingezet op de ontwikkeling van personalised medicine (geneeskunde op maat). De besteding van deze middelen kan zowel via het TKI als via ZonMw tot stand komen.
LSH projecten inclusief DCTI en UMC Groningen Lifelines project
Er worden nog een aantal projecten bekostigd uit middelen die destijds uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) zijn verstrekt. Het betreft de projecten LSH-FES, het Diabetes Cell Therapy Initiative (DCTI) en het project Lifelines
Expertisefunctie zintuiglijk gehandicaptenzorg
Per 1 januari 2015 is de extramurale zintuiglijk gehandicaptenzorg (ZG) overgaan vanuit de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet (Zvw). De specifieke expertisefunctie van de aanbieders van ZG-zorg (voor Kennisinfrastructuur, R&D en innovatie en Voorlichting en kennisoverdracht) past niet binnen de Zvw, omdat zij niet onder te brengen is in prestaties ten behoeve van individuele cliënten. Via een instellingssubsidie wordt zorg gedragen dat de expertisefunctie gecontinueerd kan worden. Voor 2016 is een bedrag van € 21,3 miljoen beschikbaar.
Doelmatigheid UMC's/Citrienfonds
Vanaf 2014 is voor een periode van 5 jaar een bedrag van € 25 miljoen beschikbaar gesteld aan de Nederlandse Federatie van Universitair medische centra (NFU) voor projecten die een bijdrage leveren aan een duurzame gezondheidszorg. Dit gebeurt in de vorm van een fonds, genaamd het Citrienfonds. Kern van het fonds is dat gewerkt wordt aan de belangrijkste uitdaging van dit moment: hoe zorgen we dat de kwaliteit van de zorg goed blijft of zelfs nog beter wordt èn de zorg ook in de toekomst betaalbaar blijft?
De NFU heeft samen met het Ministerie van VWS een inventarisatie gemaakt van mogelijke projecten die hieraan kunnen bijdragen. Dit betreft onder andere het initiatief «registratie aan de bron» en «naar regionale oncologienetwerken». Deze gekozen projecten kunnen nog wijzigen als gevolg van nieuwe inzichten. ZonMw coördineert het traject. Na afloop van het fonds zal worden geëvalueerd in welke mate de doelstellingen zijn behaald. De middelen hiervoor zijn opgenomen onder artikel 4.
Experiment topklinische ziekenhuizen
Vanaf 2014 is voor een periode van vier jaar een bedrag van € 30 miljoen toegezegd aan een aantal STZ-ziekenhuizen voor een experiment waarmee een combinatie van zeer specialistische zorg en onderzoek in bovengenoemde ziekenhuizen gefinancierd kan worden. De middelen hiervoor zijn opgenomen onder artikel 4.
Opdrachten
Publiekscampagne orgaandonatie
Om vast te houden aan de integrale aanpak van het Masterplan Orgaandonatie zal de landelijke campagne rond orgaandonatie worden voortgezet. De communicatiestrategie wordt echter aangepast. De «Nederland zegt Ja»- campagne die gericht was op een oproep tot registratie zal worden vervangen door een campagne die meer gericht is op kennis en voorlichting. Deze zal in deelcampagnes worden uitgewerkt voor specifieke doelgroepen. Ook wordt verkend of het onderwerp en de registratievraag op meer plekken aan de orde kan komen. Voor 2016 is hier € 1,5 miljoen voor begroot.
Bijdragen aan agentschappen
CIBG: Donorregister
Het CIBG verzorgt in 2016 diverse registers, zoals het Donorregister, dat de keuze van burgers vastlegt over het afstaan van organen na overlijden.
Kengetal: aantal geregistreerden in het Donorregister
2. Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg
Subsidies
Vertrouwenspersoon in de ggz
De patiëntenvertrouwenspersoon is de onafhankelijke ondersteuner van cliënten in de ggz. De werkzaamheden van de patiëntenvertrouwenspersoon hebben een wettelijke basis in de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) en het besluit patiëntenvertrouwenspersoon Bopz. Met de subsidie stelt VWS de Stichting Patiëntvertrouwenspersoon (PVP) in staat deze wettelijke taak onafhankelijk van de instellingen uit te voeren. De patiëntenvertrouwenspersoon verleent ggz-cliënten advies, informatie en bijstand bij de handhaving van hun rechten. De dienstverlening is primair gericht op cliënten die intramuraal in de ggz verblijven. De Stichting PVP draagt ook zorg voor een bredere ondersteuning zoals aan ambulante cliënten die met een dwangmaatregel worden geconfronteerd en cliënten die vrijwillig zijn opgenomen in een Bopz-aangemerkte instelling. Ambulante cliënten kunnen per telefoon of via e-mail terecht bij de Helpdesk van de Stichting PVP.
Daarnaast financiert VWS de Landelijke Stichting Familievertrouwenspersonen (LSFVP) in verband met de uitvoering van de motie TK 30 492, nr. 23. In deze motie is verzocht om in iedere ggz-instelling een familievertrouwenspersoon beschikbaar te hebben. Een familievertrouwenspersoon voorziet familieleden en naasten van advies, bijstand en informatie over de patiënt in de geestelijke gezondheidszorg. De omvang van de financiering is gebaseerd op gefaseerde introductie van de familievertrouwenspersoon in ggz-instellingen en de landelijke uitrol van de familievertrouwenspersoon.
In totaal is voor deze activiteiten in 2016 een bedrag beschikbaar van € 6,2 miljoen.
Suïcidepreventie
De impact van een (poging tot) suïcide is groot, zowel voor de nabestaanden en naasten als voor de omgeving en de samenleving. Het aantal suïcides vertoont sinds 2008 in Nederland een stijgende lijn.
VWS financiert ten behoeve van acute anonieme hulp die 24/7 beschikbaar is, zowel Stichting Ex 6 als Stichting 113Online. Daarnaast financiert VWS de coördinatie en het aanjagen van de uitvoering van de Landelijke agenda suïcidepreventie. Deze agenda heeft een looptijd van 2014–2017. De Kamer wordt jaarlijks geïnformeerd over de landelijke suïcidecijfers en de uitvoering van deze agenda.
In totaal is voor deze activiteiten in 2016 een bedrag beschikbaar van € 1,6 miljoen.
Naar aanleiding van de aangenomen motie Van der Staaij (TK 25 424, nr. 264) heeft ZonMw een meerjarige onderzoeksagenda uitgewerkt in afstemming en samenwerking met alle betrokken experts op het terrein van suïcidepreventie. Deze agenda is op 30 juni 2015 aangeboden aan de Tweede Kamer (TK 32 793, nr. 193). Voor de uitvoering van deze agenda is gedurende de periode 2015–2019 een bedrag van € 3,2 miljoen beschikbaar. De middelen hiervoor zijn opgenomen onder artikel 4.
Kwaliteitsimpuls apothekers
In het Bestuurlijk overleg Farmacie is het belang van de rol van de apotheker als zorgverlener benadrukt. Via multidisciplinaire samenwerking met andere zorgverleners zorgt dit voor een sterke, geïntegreerde eerste lijn die zo dicht mogelijk bij de patiënt staat.
Daarnaast is de samenwerking van de apotheker met voorschrijvers in de tweedelijn ook van belang. De apotheker kan hen adviseren en ondersteunen bij het beter voorschrijven van geneesmiddelen en het tijdig aanbrengen van wijzigingen in voorschrijven, inclusief het stoppen van de medicatie.
Voor 2016 is een bedrag van € 2,9 miljoen beschikbaar voor een subsidie aan de KNMP voor een stimuleringsprogramma ten behoeve van de competentieontwikkeling van openbaar apothekers op de gewenste gebieden te organiseren.
Bekostiging
Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor financiering van verzekerden 18-
Kinderen tot achttien jaar betalen geen nominale premie Zvw. De rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds (circa € 2,7 miljard) voorziet in de financiering van deze premie.
Rijksbijdrage demping premie ten gevolgen van HLZ
De transitie van de AWBZ naar de Wlz, waarbij tevens overhevelingen plaatsvinden van de AWBZ naar de Zvw, zorgt voor een effect op de Zvw-premie. Een tegengesteld effect doet zich voor als gevolg van de overheveling van de jeugd-ggz naar de gemeenten. Om het gesaldeerde premie-effect te dempen is een rijksbijdrage ingevoerd. Deze rijksbijdrage loopt af van € 1,804 miljard in 2015 naar € 0 in 2019. In 2016 is de rijksbijdrage circa € 1,4 miljard.
Zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen
Zorgaanbieders kunnen een bijdrage vragen aan het Zorginstituut Nederland als zij medisch noodzakelijke zorg hebben verleend aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen en de kosten daarvan niet of niet volledig verhaalbaar blijken op de patiënt. Zorgaanbieders kunnen in aanmerking komen voor compensatie uit collectieve middelen onder in de wet (Zvw, art. 122a) gestelde voorwaarden. Voor compensatie aan de zorgaanbieders is in 2016 € 32 miljoen beschikbaar.
Opdrachten
Aanvulling ZonMw-programma Doelmatigheidsonderzoek
Tijdens de behandeling van de begroting 2015 is het amendement van het lid Rutte (TK 34 000 XVI, nr. 39) aangenomen voor de financiering van «de cyclus» omtrent zorgevaluaties, aanpassing van richtlijnen en inkoopbeleid van zorgverzekeraars. Doel is hiermee de kwaliteit en doelmatigheid in de zorg te bevorderen. Hierbij zal een inhoudelijke link worden gelegd met de Kwaliteits- en Doelmatigheidsagenda Medisch-Specialistische Zorg (hoofdlijnenakkoord MSZ). Hiertoe wordt het budget voor het doelmatigheidsprogramma bij ZonMw voor drie jaar verhoogd met in totaal € 3 miljoen (gegeven de looptijd van het hoofdlijnenakkoord t/m 2017).
3. Bevorderen werking van het stelsel
Subsidies
Overgang integrale tarieven medisch-specialistische zorg
Voor vrijgevestigde medisch specialisten is een subsidieregeling ingesteld om de financiële belemmeringen, om voor een dienstverband met het ziekenhuis of zbc te kiezen, te verminderen. Dit is een uitvloeisel van het hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg en de invoering van integrale tarieven in de medisch-specialistische zorg. In 2016 zijn middelen gereserveerd voor een mogelijke verlenging van de regeling.
Inkomensoverdrachten
Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel
Bij de afschaffing van de regelingen rond Functioneel Leeftijdsontslag/Vervoegde Uittreding (FLO/VUT) rond 2006 heeft de rechter destijds bepaald dat de kosten van het overgangsrecht in de tarieven voor de publieke ambulancediensten dienden te worden verwerkt. Om de continuïteit van ambulancezorg te garanderen en om een ongelijk speelveld tussen de verschillende soorten ambulancediensten (publiek, B3 en particulier) te voorkomen zijn vervolgens afspraken gemaakt over de vergoeding van het overgangsrecht ouderenregelingen voor de verschillende diensten. Deze afspraken zijn afhankelijk van de cao’s die voor de verschillende diensten golden. Met elk van de groepen is een overeenkomst gesloten, waarin is geregeld dat een groot deel van de kosten bij VWS gedeclareerd kan worden. Om verschillen in de tariefstelling ten gevolge van de ouderenregelingen te voorkomen, is ervoor gekozen de betalingen van alle drie deze regelingen via de begroting van VWS te laten verlopen (bijdrage 2016 € 26,9 miljoen).
Opdrachten
Risicoverevening
Het systeem van risicoverevening wordt jaarlijks aangepast aan de gewijzigde omstandigheden in de zorg. In de brief «Kwaliteit loont» is al aangekondigd dat extra middelen word vrijgemaakt voor onderzoek en de begeleidingscapaciteit binnen het ministerie. In 2016 en de jaren daarna wordt de aandacht gericht op de verbetering van de risicoverevening voor de kosten van de somatische zorg inclusief wijkverpleging en de kosten van de geestelijke gezondheidszorg, teneinde verzekeraars in het risicovereveningssysteem beter te compenseren voor chronisch zieken en andere verzekerden die veel zorg gebruiken. Voor verzekeraars wordt het aantrekkelijk om zich te richten op deze groep verzekerden. Verder vindt er een kwantitatieve analyse plaats van de werking van het vereveningssysteem. Hiervoor is in 2016 circa € 1,9 miljoen beschikbaar.
Bijdragen aan agentschappen en bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
CJIB en Zorginstituut Nederland: onverzekerden en wanbetalers
Het kabinet vindt het ongewenst dat mensen zich aan de solidariteit van de Zorgverzekeringswet onttrekken door zich niet te verzekeren. Op grond van de Wet opsporing en verzekering onverzekerden zorgverzekering (Wet Ovoz) worden onverzekerde verzekeringsplichtigen actief opgespoord. Die opsporing vindt plaats door het Zorginstituut Nederland (ZiNL) in samenwerking met de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Bij niet nakomen van de verzekeringsplicht kan tot twee keer een bestuursrechtelijke boete worden opgelegd. Inning van de bestuurlijke boetes vindt plaats door het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB). De uitvoeringskosten van het ZiNL, de SVB en het CJIB worden door VWS betaald. De raming voor het jaar 2016 is lager dan voor het jaar 2015 vanwege de genomen maatregelen gericht op het voorkomen dat niet-verzekeringsplichtigen onnodig het traject van de Wet Ovoz instromen.
Op grond van de wanbetalersregeling in de Zvw worden wanbetalers die geen premie betalen bij een premieachterstand van zes maanden overgedragen aan het ZiNL. Via onder andere bronheffing betalen zij verplicht een bestuursrechtelijke premie die op dit moment 130% van de standaard premie bedraagt. De uitvoeringskosten van het ZiNL worden door VWS betaald. Van de bestuursrechtelijke premie die wanbetalers betalen vloeit 23% naar de ontvangsten op de VWS-begroting ter dekking van de kosten van de uitvoering. De overige ontvangsten vloeien in het Zorgverzekeringsfonds.
Sinds eind april 2015 ligt het wetsvoorstel Wet verbetering wanbetalersmaatregelen ter behandeling in de Eerste Kamer (EK 33 683, nr. A). Dit wetsvoorstel heeft tot doel verbeteringen te realiseren in de uitvoering van de wanbetalersregeling. De effecten van het wetsvoorstel op het aantal wanbetalers zijn niet verwerkt in de raming voor het jaar 2016, vanwege de onduidelijkheid over het moment waarop het wetsvoorstel in werking zal treden. De raming is gebaseerd op de stijgende trend die al enkele jaren is waar te nemen in het aantal wanbetalers.
2013 | 2014 | 2015 | Raming 2016 | |
---|---|---|---|---|
Aantal onverzekerden bij het Zorginstituut Nederland | 20.300 | 28.000 | 29.500 | 27.500 |
Aantal wanbetalers bij het Zorginstituut Nederland | 316.000 | 341.000 | 339.000 | 349.000 |
Bron: maandrapportage Zorginstituut Nederland.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
Zorginstituut Nederland: Doorlichten pakket
In het regeerakkoord Rutte-Asscher II is afgesproken dat het Zorginstituut Nederland (ZiNL) jaarlijks een deel van het verzekerd pakket zal doorlichten (stringent pakketbeheer/systematische doorlichting pakket). Hiervoor wordt aan het ZiNL aanvullend budget beschikbaar gesteld ten behoeve van de uitbreiding van personele capaciteit en onderzoek. Voor 2016 is een budget van € 15,1 miljoen beschikbaar.
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken
VenJ: Bijdrage C2000
VWS draagt 4,8% bij aan de exploitatiekosten van het digitale communicatiesysteem voor de hulpverleningsdiensten, C2000. Daarmee is het aandeel van de ambulancezorg gedekt. Deze uitgaven bedragen voor 2016 € 4,1 miljoen.
Ontvangsten
Wanbetalers
De ontvangsten als gevolg van de aan wanbetalers opgelegde bestuursrechterlijke premie worden met ingang van 2012 voor 30/130ste deel toegevoegd aan de begroting van VWS, waaruit de uitvoeringskosten worden gefinancierd. Voor 2016 worden de ontvangsten geraamd op € 59,9 miljoen.