A Algemene doelstelling

Het verbeteren van de informatiepositie van de burger in zijn relatie met de overheid, het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap) en het bijdragen aan een adequate dienstverlening voor burgers door het zorgen voor:

• • veilige en betrouwbare digitale voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en -gegevens;

• • de bescherming van de rechten van burgers tegen ongewenste aspecten van digitalisering;

• • het waarborgen van toegankelijke en veilige dienstverlening.

B Rol en verantwoordelijkheid

Vanuit de verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur maakt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werk van openbaarheid van bestuur en toegang tot overheidsinformatie. De Minister van BZK heeft een stimulerende rol bij het bevorderen van de participatieve en directe vormen van democratie als aanvulling op het representatieve stelsel en een agenderende rol op het terrein van de relatie tussen de informatiesamenleving en openbaar bestuur. De Minister van BZK pakt, samen met de Minister van Economische Zaken (EZ), de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor een doelmatig, doeltreffend en democratisch openbaar bestuur en een goede organisatie daarvan, met het oog op een adequate dienstverlening. De Minister van BZK is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de generieke onderdelen van de digitale overheid en organiseert een aantal voorzieningen. Samen met de Minister van EZ zorgt hij er als coördinator voor dat er samenhang is tussen digitale dienstverlening voor burgers en bedrijven. Daarbij coördineert hij door overheidsbreed afspraken te maken over de generieke digitale infrastructuur. In het verlengde van de verantwoordelijkheid een adequate digitale dienstverlening te bevorderen, ligt de verantwoordelijkheid te zorgen voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering.

De Minister van BZK heeft een kaderstellende rol op het gebied van de e-overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen. Onder deze verantwoordelijkheid valt de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van generieke voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede van voorzieningen voor elektronische authenticatie en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein1.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de Minister van BZK verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat kader houdt de Minister van BZK toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De Minister van BZK faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

C Beleidswijzigingen

Duurzame financieringsafspraken GDI

Het kabinet heeft in 2017 besloten voor DigiD en MijnOverheid de duurzame financieringsafspraken Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) per 2018 te effectueren. Voor alle overige GDI voorzieningen geldt dit per 2019. Concreet betekent dit dat de beheer- en exploitatiekosten van de voorzieningen die binnen de GDI vallen, niet meer vanuit de begroting van BZK worden bekostigd, maar door de beheerders van GDI voorzieningen direct worden doorbelast aan de afnemers. Dit leidt tot een structurele en duurzame financiering van vitale voorzieningen.

Stoppen Operatie BRP

In het AO d.d. 5 juli 2017 met de Tweede Kamer over de Operatie BRP en het BIT-advies in deze, heeft de Minister van BZK tot stopzetten van de Operatie BRP geconcludeerd. De Minister heeft toegezegd de Tweede Kamer separaat te informeren over de consequenties. Dit laat onverlet dat de bestaande GBA-voorzieningen, los van de Operatie BRP, in de basisregistratie personen blijven voorzien.

D1 Budgettaire gevolgen van beleid

D2 Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 6 is 93% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Subsidies

De subsidies zijn 98% verplicht. Het gaat om subsidies aan ProDemos en het Nationaal Comité 4/5 mei.

Opdrachten

De opdrachten zijn voor 82% verplicht. Dit betreft onder andere verplichtingen die zijn aangegaan voor de aanpak fraudebestrijding, de productie van officiële publicaties en het programma Gegevenslandschap.

Van het budget voor opdrachten is € 10 mln. bestuurlijk gebonden. Dit betreft de middelen voor het beheer van het eID-stelsel.

Bijdrage aan agentschappen

De bijdragen aan agentschappen zijn voor 100% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die aangegaan zijn voor het beheren en doorontwikkelen van diverse e-overheidsvoorzieningen, zoals DigiD Machtigen, de Stelselvoorzieningen, de BSN Beheervoorziening en de Wettenbank.

Bijdragen aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 100% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die aangegaan zijn voor het verstrekken van DigiD’s in het buitenland en aan niet-ingezetenen.

E Toelichting op de instrumenten

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Beleidsdoorlichting begrotingsartikelen 6.2 en 6.3

Naar aanleiding van de beleidsdoorlichting zijn in de tabel budgettaire gevolgen van beleid (artikel 6.2) de regelingen «digitale dienstverlening» en «informatiebeleid» toegevoegd. Hiermee wordt de samenhang tussen de beleidsdoelstellingen en de daarbij behorende budgetten inzichtelijker.

Subsidies

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Ten behoeve van verbetering van (digitale) dienstverlening en de informatiepositie van de burger wordt subsidie verstrekt aan onder andere het Kenniscentrum dienstverlening van VNG-KING en een aantal bibliotheken.

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Adequate dienstverlening door de overheid sluit aan bij de behoeften van burgers en gaat mee met ontwikkelingen in de samenleving, bijvoorbeeld op het gebied van technologie. Om hier blijvend aan te voldoen is doorontwikkeling van bestaande voorzieningen en innovatie noodzakelijk. De Minister van BZK werkt aan het moderniseren van digitaal identificeren en authenticeren bij publieke dienstverleners, daaronder valt het inrichten en in stand houden van het eID stelsel. Daarnaast worden de mogelijkheden van digitaal machtigen onderzocht, zodat burgers en bedrijven zich veilig digitaal kunnen laten vertegenwoordigen.

Aanpak fraudebestrijding

De Minister van BZK blijft zich inzetten voor het voorkomen van fraude en het juist gebruiken van persoonsgegevens. Deze inspanningen zijn gericht op verdere verhoging van de kwaliteit van de Basisregistratie Personen (BRP) en van de identiteitsproducten. Dit wordt mede gerealiseerd in het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). Om de kwaliteit van de BRP te verhogen en adresfraude op te sporen, leggen gemeenten adresbezoeken af en wisselen ketenpartners gegevens beter uit.

Digitale dienstverlening

Burgers dienen veilig en betrouwbaar digitaal zaken te kunnen doen met de overheid. De Minister van BZK werkt aan de verbetering van de toegankelijkheid en kwaliteit van digitale dienstverlening. Daarbij staat de burger centraal en wordt de dienstverlening georganiseerd rond behoeften en gedifferentieerd naar omstandigheden. In samenwerking met publieke dienstverleners worden proeftuinen en pilots georganiseerd om de volgende stap in digitale dienstverlening in te zetten. Ook werkt de Minister van BZK aan de Wet Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). De eerste tranche van deze wet zal regels stellen over het gebruik van DigiD en het eventueel toelaten van alternatieve generieke elektronische identificatiemiddelen. Tevens wordt de bevoegdheid van het kabinet geregeld om overheidsinstanties te kunnen verplichten bepaalde open standaarden toe te passen. Daarnaast bevordert de Minister van BZK de doorontwikkeling van de overheidsdienstverlening, onder meer door het faciliteren van kennisplatforms voor professionals en het uitvoeren van overheidsbrede metingen, zoals de Monitor Generieke Digitale Infrastructuur (GDI).

Informatiebeleid

Open overheidsdata dragen bij aan publieke verantwoording van de overheid. De Minister van BZK werkt aan open databeleid dat zich richt op optimale openbare beschikbaarheid en (her)gebruik van overheidsdata. Daarnaast wordt, ten behoeve van de toegankelijkheid van overheidsinformatie, gestart met het samenvoegen van de overheidsportalen Overheid.nl, Rijksoverheid.nl en Ondernemersplein.

Het kabinet en zijn partners hebben hun ambities en concrete acties die bijdragen aan het bevorderen van een open overheid in Nederland beschreven in het Actieplan open overheid 2016–2017 (Kamerstukken II 2015–2016 32 802, nr. 21). De looptijd van dit actieplan is verlengd tot medio 2018. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het nieuw Actieplan open overheid (medio 2018 – medio 2020)

In het kader van veiligheid blijft de Minister van BZK informatieveiligheid onder de aandacht brengen van bestuurders bij medeoverheden. Het doel is te komen tot een integrale benadering voor informatiebeveiliging in het openbaar bestuur en het zorgdragen voor een goede beveiliging van de digitale middelen waarmee burgers en overheden met elkaar communiceren. Project ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) draagt bij aan de integrale benadering door de normenkaders van zes verschillende informatiesystemen te integreren en verantwoordingsafspraken te harmoniseren. In 2018 wordt de ENSIA verantwoordingscyclus voor het eerst in zijn geheel doorlopen.

Bijdrage aan agentschappen

Aanpak fraudebestrijding

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) ontvangt een bijdrage voor het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten, waar mensen terecht kunnen die tussen instanties klem komen te zitten als gevolg van identiteitsfraude of van fouten in identiteitsgegevens bij overheidsorganisaties.

Logius

Randvoorwaardelijk voor goede digitale dienstverlening is één regime voor digitale identificatie en authenticatie die voor burgers en bedrijven veilig en betrouwbaar is. In opdracht van de Minister van BZK werkt Logius mee aan de ontwikkeling van het eID stelsel en de versterking van DigiD.

RVO

PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van de RVO, krijgt een bijdrage voor de ondersteuning van inkopers bij vraagstukken op het gebied van inkoop van open source software.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeenten

Gemeenten die DigiD’s aan niet-ingezetenen verstrekken, ontvangen hiervoor een bijdrage. Hieronder valt ook de bijdrage aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor de uitgifte van DigiD’s in het buitenland.

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidvoorzieningen

Een samenhangend informatiebeleid van de overheid dat voldoet aan veranderende maatschappelijke eisen maakt gemeenschappelijke afspraken noodzakelijk. In de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) zijn de vigerende, breed geldende afspraken van de digitale overheid opgenomen. In opdracht van de Minister van BZK zorgt ICTU voor het beheer van de doorontwikkeling van NORA.

Officiële publicaties en wettenbank

Digitale openbaarmaking van overheidsinformatie draagt bij aan het versterken van de informatiepositie van de burger en bevordert de participatie aan de democratische processen en besluitvorming. De Minister van BZK is verantwoordelijk voor verschillende elektronische publicaties waaronder Wetten.nl en de Staatscourant, alsmede voor de coördinatie van alle officiële publicaties. Dit betreft een wettelijke taak. De productie van officiële publicaties vindt plaats bij de Sdu.

Bijdrage aan agentschappen

Logius

Om digitale dienstverlening aan burgers blijvend te kunnen garanderen is een bruikbare, veilige en efficiënte generieke digitale infrastructuur (GDI) nodig. Het beheer van de GDI-voorzieningen is belegd bij het Agentschap Logius. De voorzieningen DigiD en MijnOverheid worden vanaf 2018 conform het besluit Duurzame Financiering GDI door Logius doorbelast aan afnemers. Van het Ministerie van BZK ontvangt Logius een bijdrage voor het beheer en de exploitatie van onder andere de Stelselvoorzieningen. De Stelselvoorzieningen maken het mogelijk dat gegevens uit het Stelsel van Basisregistraties slim worden gedeeld tussen overheden.

RvIG

Agentschap RvIG ontvangt voor de beheervoorziening Burgerservicenummer een bijdrage van het Ministerie van BZK. De beheervoorziening Burgerservicenummer zorgt voor het toekennen van een uniek Burgerservicenummer bij inschrijving in de Basisregistratie Personen, ter vergroting van de doelmatigheid van de administraties van de overheid en verbetering van de dienstverlening aan de burger.

UBR

Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van UBR, ontvangt een bijdrage van het Ministerie van BZK voor het beheer van de Wettenbank, het open data portal en overheid.nl. Via deze portalen worden diverse elektronische publicaties en overheidsinformatie openbaar gemaakt.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Nationaal Comité 4/5 mei en ProDemos

Voor het bevorderen van burgerschap, democratie en rechtsstaat worden subsidies gegeven aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei en ProDemos. Beide stichtingen wenden deze subsidie aan voor het bevorderen van de kennis en het debat over democratie en burgerschap.

Opdrachten

Democratie

Het Ministerie van BZK werkt met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de beroepsverenigingen (van raadsleden, griffiers, burgemeesters, wethouders en gemeentesecretarissen) en maatschappelijke partners aan het versterken van de lokale democratie. In lijn met de «Ontwikkelagenda lokale democratie» van de VNG draagt BZK bij aan verbinding van vormen van representatieve, participatieve en directe democratie en aan verspreiding van succesvol gebleken methoden onder gemeenten. Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 ontwikkelt BZK samen met eerder genoemde partners een breed aanbod van goede voorbeelden, instrumenten en praktijkervaringen, gericht op de vitalisering van de democratie in iedere afzonderlijke gemeente. Het doel hiervan is dat nieuwe colleges en raden effectief invulling kunnen geven aan een meervoudige lokale democratie, met betrokkenheid van burgers en maatschappelijke partners.

Programma burgerschap

Burgers geven primair zelf invulling aan hun burgerschap. Een randvoorwaarde daarvoor is een brede maatschappelijke dialoog over de betekenis van burgerschap voor burgers zelf, hoe mensen met elkaar samenleven en wat ons bindt. Er is voldoende debat, maar vaak binnen groepen en niet tussen verschillende groepen burgers. Met het oog hierop ontwikkelt het Ministerie van BZK instrumenten voor gemeenten en maatschappelijke organisaties om het gesprek tussen burgers onderling te faciliteren op zodanige wijze dat ook burgers die elkaar niet zo snel zouden treffen met elkaar in gesprek komen. Een voorbeeld daarvan is een handleiding voor de organisatie van een burgerconferentie.

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Beleid BRP en reisdocumenten

In het AO d.d. 5 juli 2017 met de Tweede Kamer over de Operatie BRP en het BIT-advies in deze, heeft de Minister van BZK tot stopzetten van de Operatie BRP geconcludeerd. De Minister heeft toegezegd de Tweede Kamer separaat te informeren over de consequenties. Dit laat onverlet dat de GBA-voorzieningen, los van de Operatie BRP, de basisregistratie personen blijven voorzien.

Bijdrage aan agentschappen

RvIG

De Basisregistratie Personen (de bevolkingsadministratie) bevat persoonsgegevens van ingezetenen van Nederland en niet-ingezetenen met een band met de Nederlandse overheid. Deze gegevens worden door circa 800 overheidsorganisaties en derden gebruikt ten behoeve van de uitvoering van hun wettelijke taken.

Sinds de inwerkingtreding van de Wet Basisregistratie personen (Wet BRP) per 6 januari 2014 ontvangt RvIG eveneens een bijdrage voor het beheer van de registratie niet-ingezetenen (RNI). Daarnaast verstrekt het agentschap RvIG jaarlijks, namens de Minister van BZK, een vergoeding aan de RNI-loketgemeenten voor de inschrijving van niet-ingezetenen.

Voor het beheer en de exploitatie van het stelsel Basisregistratie Personen, het gebruik door afnemers en voor het beheer van de PIVA-V en de sédula ontvangt het agentschap RvIG een bijdrage.

Ontvangsten

Dit betreft de bijdrage van de Unie van Waterschappen ten behoeve van de GDI.