4.1 Algemene doelstelling
Toezicht houden op de rechtmatigheid van de uitvoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) en Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo), adviseren aan de betrokken ministers over zaken die voortvloeien uit deze wetten en klachten, alsmede meldingen over misstanden, onderzoeken en behandelen.
4.2 Rol en verantwoordelijkheid
De Minister-President, Minister van Algemene Zaken, is verantwoordelijk voor het beheer van de begrotingsstaat van de CTIVD. Tussen het Ministerie van Algemene Zaken en de CTIVD zijn afspraken gemaakt over de dienstverlening op het gebied van de bedrijfsvoering door het ministerie en de van toepassing zijnde planning & control cyclus. De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid van de Minister-President, Minister van Algemene Zaken.
4.3 Beleidswijzigingen
Nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten
Met de inwerkingtreding van de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) op 1 mei 2018 is de rol van de CTIVD als volgt aangevuld:
-
• de CTIVD is als zelfstandige onafhankelijke klachtinstantie gepositioneerd, die tot voor de desbetreffende Minister bindende klachtoordelen kan komen en
-
• de CTIVD is belast met de behandeling van meldingen van medewerkers uit de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in verband met vermoede misstanden (klokkenluidersregeling).
Hiertoe zijn bij de CTIVD twee afdelingen ingesteld: een afdeling toezicht en een afdeling klachtbehandeling. De memorie van toelichting van het wetsontwerp zegt hierover:
«De afdeling toezicht bestaat uit drie leden, onder wie de voorzitter, daarbij wordt het voorzitterschap vervuld door de voorzitter van de CTIVD. De afdeling klachtbehandeling bestaat uit een voorzitter en ten minste twee andere leden. De voorzitter van de afdeling klachtbehandeling is tevens lid van de CTIVD, de andere leden van de afdeling klachtbehandeling zijn dat niet. De CTIVD is aldus uit vier leden komen te bestaan.» (artikel 98, eerste lid, Wiv 2017).
De bestaande regeling voor het toezicht door de CTIVD is ongewijzigd gebleven. De uitbreiding van de reikwijdte van de onderzoeksbevoegdheden van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de Wiv 2017 heeft echter wel gevolgen voor de omvang van het toezicht van de CTIVD. De ruimere mogelijkheid tot verwerving en verwerking van gegevens door de AIVD en de MIVD, de technologische ontwikkelingen bij beide diensten en de intensivering van de samenwerking van de AIVD en de MIVD met buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten vergen een versterking van de informatiedeskundigheid van de afdeling toezicht van de CTIVD. Hier wordt zoveel mogelijk reeds in voorzien vanaf de inwerkingtreding van de Wiv 2017.
4.4 Budgettaire gevolgen
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 1.509 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 |
| Uitgaven | 1.509 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 |
| Apparaat | 1.509 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 | 2.551 |
| Ontvangsten | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4.5 Toelichting
Op grond van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) is er een Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). De CTIVD bestaat uit een afdeling toezicht en een afdeling klachtbehandeling.
De afdeling toezicht is belast met:
-
a. het toezicht op de rechtmatigheid van de uitvoering van hetgeen bij of krachtens de Wiv 2017 en de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo) is gesteld;
-
b. het gevraagd of ongevraagd inlichten en adviseren van de bij de Wiv 2017 betrokken ministers (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Defensie en Algemene Zaken) aangaande de door de commissie geconstateerde bevindingen en
-
c. het ongevraagd adviseren van de betrokken ministers over het uitbrengen van verslag aan personen, ten aanzien van wie bepaalde bevoegdheden zijn uitgeoefend door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) of de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD).
De afdeling klachtbehandeling is belast met:
-
a. het onderzoeken en beoordelen van klachten en
-
b. het onderzoeken en beoordelen van een melding van een vermoeden van een misstand.