De Kiesraad fungeert als centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europese Parlement. De Kiesraad registreert partijaanduidingen, nummert kandidatenlijsten en stelt de officiële verkiezingsuitslagen voor deze verkiezingen vast. Daarnaast is de Kiesraad het adviesorgaan voor het kabinet en parlement op het terrein van het kiesrecht en de organisatie en uitvoering van verkiezingen. Verder verschaft de Kiesraad informatie aan gemeenten, provincies, politieke partijen, burgers en media over kiesrecht en verkiezingen.

De Kiesraad treedt het gehele jaar door op als kennis- en informatiepunt over kiesrecht en verkiezingen voor gemeenten, provinciale griffies, politieke partijen, kiezers en media. Voorts adviseert de Kiesraad de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over kiesrechtelijke geschillen waarbij de Kiesraad niet zelf partij is.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Nieuwe procedure vaststelling uitslag

De Wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen is aanvaard in het parlement en zal op 1 januari 2023 in werking treden. Met deze wet krijgt de Kiesraad een aantal nieuwe taken rondom de vaststelling van verkiezingsuitslagen. De Kiesraad zal voortaan voor alle verkiezingen verschillende controle-protocollen opstellen die aan de robuustheid van het proces en de betrouwbaarheid van de daarbij gebruikte programmatuur moeten bijdragen. De Kiesraad krijgt tevens bij verkiezingen waar het als centraal stembureau optreedt een ruimere controletaak bij de vaststelling van de uitslag en tevens krijgt de Kiesraad vanaf dan ook een wettelijke taak om uitslagen van verkiezingen in een verkiezingsdatabank te ontsluiten.

Verkiezingsagenda, kandidaatstellingsprocedure

In het kader van de Verkiezingsagenda 2030, een gezamenlijk initiatief waarin BZK, VNG, NVVB en Kiesraad aangeven welke maatregelen nodig zijn aan onderhoud en vernieuwing in het verkiezingsproces (bijlage bij Kamerstukken II 2020/21, 35165, nr. 40) zal de Kiesraad in 2023 voorstellen verder uitwerken voor verbeteringen in de kandidaatstellingsprocedure. De Kiesraad heeft daartoe een advies uitgebracht over de digitalisering van processen en aanscherping van de procedure om verzuimen te herstellen. En geadviseerd te bezien op welke wijze het afleggen van ondersteuningsverklaringen digitaal kan plaatsvinden. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal in het najaar een standpunt op de adviezen bepalen. Ter bevordering van de transparantie en controleerbaarheid van verkiezingen wordt daarnaast de verdere uniformering van de publicatie van processen-verbaal met uitslagen van verschillende verkiezingen bevorderd en zal de Kiesraad onderzoeken hoe deze centraal digitaal openbaar kunnen worden gemaakt.

Transitie naar verkiezingsautoriteit

Om de onpartijdigheid en de kwaliteit van het verkiezingsproces en de betrouwbaarheid van de verkiezingsuitslag ook in de toekomst boven elke twijfel verheven te laten zijn, wordt de rol van de Kiesraad in het verkiezingsstelsel verzwaard en zijn positie versterkt. In 2023 zal de Kiesraad de hiermee samenhangende voorbereidende werkzaamheden uitvoeren in de ontwikkeling tot een onafhankelijke verkiezingsautoriteit. Met de transitie krijgt de Kiesraad een instruerende, ondersteunende en beoordelende rol bij de uitvoering van de verkiezingen en de uitslagvaststelling en krijgt de Kiesraad aanvullende taken en bevoegdheden op het gebied van doorlopende kwaliteitsbevordering van de onderdelen van het verkiezingsproces.

Digitaal Hulpmiddel Verkiezingen (DHV)

In 2022 is de opdracht voor het bouwen van het Digitaal Hulpmiddel Verkiezingen (DHV) gegund. Het DHV zal gebruikt worden bij het vaststellen van de verkiezingsuitslag en het indienen van de kandidatenlijsten door politieke partijen en zal de Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV2020) gaan vervangen. Het DHV zal naar verwachting in 2023 worden opgeleverd. Ten behoeve van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Kiesraad als beheerder van het DHV is de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen bij de Tweede Kamer ingediend.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Kiesraad

De Kiesraad is belast met uitgaven die betrekking hebben op vaste en verplichte zaken zoals de personele exploitatie, externe inhuur, materieel en loonkosten voor het bureau van de Kiesraad. Doelmatigheid, juistheid, tijdigheid en rechtmatigheid zijn daarbij belangrijke kernbegrippen.

De Kiesraad is belast met uitgaven in directe relatie tot de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer, het Europese parlement en het kennis- en informatiepunt, zoals de ontwikkel- en beheerkosten van programmatuur voor de kandidaatsteling en vaststelling van de uitslag, communicatieadvies en communicatiemiddelen.