Base description which applies to whole site

3.4 Artikel 4. Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 11 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit (bedragen x € 1.000)
  

Ontwerpbegroting t (1)

Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB (2)

Vastgestelde begroting t (3) = (1) + (2)

Mutaties 1e suppletoire begroting (4)

Stand 1e suppletoire begroting (5) = (3) + (4)

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Mutatie 2027

Mutatie 2028

Mutatie 2029

Art.

Verplichtingen

1.465.241

0

1.465.241

212.529

1.677.770

119.477

144.110

149.265

141.170

513.642

            
 

Uitgaven

1.532.059

0

1.532.059

109.761

1.641.820

224.066

139.678

147.366

138.995

574.717

            

4.1

Energietransitie en duurzaamheid

1.518.504

0

1.518.504

99.402

1.617.906

211.039

125.076

144.313

138.543

565.757

 

Subsidies (regelingen)

679.422

0

679.422

46.284

725.706

114.571

115.689

137.034

130.826

477.027

 

Subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen

26.770

0

26.770

‒ 14.100

12.670

‒ 1.500

37.328

48.848

39.840

22.440

 

Nationaal Isolatie Programma

25.980

0

25.980

247

26.227

247

980

980

980

980

 

Energiebesparing Koopsector

47.270

0

47.270

‒ 29.720

17.550

‒ 8.600

10.000

27.800

30.000

40.000

 

Kennis- en innovatieprogramma emissiearme bouwproducten (stikstof)

3.700

0

3.700

0

3.700

0

0

0

0

0

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

384.800

0

384.800

83.362

468.162

7.977

15.463

14.112

17.556

289.605

 

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

6.000

0

6.000

‒ 6.000

0

‒ 6.000

0

0

0

0

 

Energietransitie en duurzaamheid

12.732

0

12.732

18.580

31.312

15.300

4.078

4.078

4.078

8.630

 

Renovatieversneller

24.198

0

24.198

0

24.198

0

0

0

0

0

 

SAH

20.500

0

20.500

‒ 2.700

17.800

0

5.000

0

0

0

 

Warmtefonds

93.000

0

93.000

0

93.000

35.300

35.300

35.300

35.300

112.300

 

Nationaal Groeifonds

24.022

0

24.022

4.365

28.387

‒ 3.875

281

186

0

0

 

Biobased Bouwen

10.450

0

10.450

‒ 10.250

200

‒ 6.850

0

0

0

0

 

Maatschappelijk vastgoed fonds

0

0

0

0

0

74.910

0

0

0

0

 

Ontzorgen Vereniging van Eigenaren

0

0

0

2.500

2.500

7.662

7.259

5.730

3.072

3.072

 

Opdrachten

4.550

0

4.550

3.865

8.415

2.000

0

0

0

3.200

 

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

750

0

750

2.900

3.650

2.000

0

0

0

0

 

Energietransitie en duurzaamheid

3.800

0

3.800

965

4.765

0

0

0

0

3.200

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

0

0

0

296

296

226

84

0

0

0

 

Energietransitie en duurzaamheid

0

0

0

296

296

226

84

0

0

0

 

Bijdrage aan medeoverheden

760.833

0

760.833

65.956

826.789

56.801

‒ 320

15

317

515

 

Nationaal Isolatie Programma (Lokale aanpak woningisolatie)

632.893

0

632.893

64.529

697.422

3.553

0

0

0

0

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

65.000

0

65.000

‒ 3.163

61.837

515

453

15

317

515

 

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

9.000

0

9.000

2.800

11.800

0

0

0

0

0

 

Nationaal Isolatie Programma (Soortenmanagement)

3.940

0

3.940

50.815

54.755

4.279

0

0

0

0

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

50.000

0

50.000

‒ 50.000

0

48.454

‒ 773

0

0

0

 

Nationaal Groeifonds

0

0

0

975

975

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan agentschappen

63.724

0

63.724

‒ 8.169

55.555

36.156

8.705

3.768

3.792

27.261

 

RVO (Uitvoering Energieakkoord)

12.294

0

12.294

‒ 4.033

8.261

‒ 17

2.972

2.008

2.032

9.928

 

Dienst Publiek en Communicatie

1.000

0

1.000

600

1.600

843

1.760

1.760

1.760

1.760

 

RVO (Energietransitie en duurzaamheid)

11.565

0

11.565

21.936

33.501

8.530

3.973

0

0

6.823

 

RVB

22.240

0

22.240

‒ 13.000

9.240

13.000

0

0

0

8.750

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

16.625

0

16.625

‒ 13.673

2.952

13.800

0

0

0

0

 

Nationaal Groeifonds

0

0

0

1

1

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

9.975

0

9.975

‒ 8.830

1.145

1.285

918

3.496

3.608

57.754

 

Kennis- en innovatieprogramma emissiearme bouwproducten (stikstof)

4.500

0

4.500

‒ 4.500

0

‒ 4.500

‒ 4.000

0

0

0

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

0

0

0

0

0

10.110

3.123

1.576

863

29.360

 

EGO (innovatie)

5.475

0

5.475

‒ 4.330

1.145

‒ 5.325

795

1.920

2.745

26.794

 

Handhaving energielabel C

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1.600

 

Uitfaseren van slechte labels

0

0

0

0

0

1.000

1.000

0

0

0

4.2

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

13.555

0

13.555

10.359

23.914

13.027

14.602

3.053

452

8.960

 

Subsidies (regelingen)

8.460

0

8.460

9.831

18.291

13.075

14.650

3.101

500

3.978

 

Biobased bouwen

0

0

0

8.781

8.781

13.212

10.738

1.101

0

0

 

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

8.460

0

8.460

1.050

9.510

‒ 137

3.912

2.000

500

3.978

 

Opdrachten

3.075

0

3.075

533

3.608

0

0

0

0

3.075

 

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

3.075

0

3.075

533

3.608

0

0

0

0

3.075

 

Bijdrage aan agentschappen

2.015

0

2.015

0

2.015

0

0

0

0

1.900

 

RVB

2.015

0

2.015

0

2.015

0

0

0

0

1.900

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

5

0

5

‒ 5

0

‒ 48

‒ 48

‒ 48

‒ 48

7

 

Diverse bijdragen

5

0

5

‒ 5

0

‒ 48

‒ 48

‒ 48

‒ 48

7

            
 

Ontvangsten

91

0

91

0

91

0

0

0

0

91

            

Geschatte budgetflexibiliteit

Tabel 12 Geschatte budgetflexibiliteit artikel 4
 

2024

juridisch verplicht

96%

bestuurlijk gebonden

4%

beleidsmatig gereserveerd

0%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0%

Juridisch verplicht

Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 96% juridisch verplicht.

4.1 Energietransitie en duurzaamheid

Subsidies (regelingen)

Subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen (SVOH)

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

In 2023 zijn middelen (€ 7,0 mln.) van de subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen (SVOH) ingezet voor de regeling Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA). Deze middelen worden nu weer teruggeboekt.

De regeling SVOH is beschikbaar voor subsidie aan kleine particuliere verhuurders gericht op verduurzaming en onderhoud. Het verduurzamingstempo in deze sector en verduurzamingsurgentie bij deze doelgroep van kleine verhuurders is nog niet hoog. Het budget is op basis van de huidige verwachtingen in het juiste kasritme gezet van 2024 (- € 11,0 mln.) naar 2027 (€ 10,0 mln.) en 2028 (€ 1,0 mln.).

Om de normering energielabels effectief en uitvoerbaar te laten zijn voor de particuliere verhuurders wordt de subsidie (meerjarig) overgeboekt vanuit de Aanvullende Post bij het ministerie van Financiën. Voor de jaren 2026 tot en met 2028 betreft dit jaarlijks € 38,8 mln. en vanaf 2029 jaarlijks € 22,4 mln. structureel.

Energiebesparing koopsector

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een reallocatie plaats van € 5,5 mln. in 2024, € 7,0 mln. per jaar voor de jaren 2025 en 2026 en € 5,5 mln. in 2027 naar ontzorgen vereniging van eigenaren (VvE) om de uitgaven op de juiste subsidie te kunnen verantwoorden.

Het kasritme voor de aanvragen voor Subsidieregeling Verduurzaming voor Verenigingen van Eigenaars (SVVE) wordt aangepast. De budgetten worden verschoven van 2024 (- € 27,0 mln.) naar de jaren 2026 (€ 19,0 mln.) en 2027 (€ 8,0 mln.) om de uitfinanciering van aanvragen in die jaren mogelijk te maken. De verwachting is dat het gebruik van de SVVE door VvE's de komende jaren zal toenemen.

Voor het Nationale Isolatieprogramma worden de gereserveerde middelen uit het meerjarenprogramma Klimaatfonds 2025 beschikbaar gesteld voor verschillende maatregelen. Voor de SVVE betreft dit in totaal € 125, 3 mln.: voor 2027 € 25,3 mln., voor 2028 € 30,0 mln., voor 2029 € 35,0 mln. en voor 2030 € 35,0 mln.

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA)

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een reallocatie plaats van € 5,2 mln. naar de bijdrage aan het agentschap RVO voor de uitvoering van de regeling Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed en het Programma Utiliteitsbouw.

In 2023 zijn middelen (€ 7,0 mln.) van de subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen (SVOH) ingezet voor de regeling Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA). Deze middelen worden nu weer teruggeboekt.

Op basis van het amendement-Boucke c.s. op de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (Kamerstukken II 2023/24, 36410 XIII, nr. 28) wordt de subsidieregeling DUMAVA met € 40,0 mln. voor 2024 opgehoogd ten behoeve van extra middelen voor zonnepanelen op scholen.

Via een overboeking van € 7,0 mln. vanuit het scholenfonds van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wordt budget toegevoegd voor zonnepanelen op de schoolgebouwen naar aanleiding van het amendement van het lid Boucke (Kamerstukken II 2023/24, 36410 XIII, nr. 28).

De belangstelling voor de regeling DUMAVA groot blijft, daarom wordt het subsidieplafond verhoogd in 2024 voor de derde tranche DUMAVA. Via een kasschuif € 38,7 mln. van 2025 naar 2024 wordt het budget in het juiste kasritme gezet.

Voor de programmatische aanpak van maatschappelijk vastgoed wordt uit het Klimaatfonds vanaf 2025 in totaal € 50 mln. vanuit de aanvullende post bij het ministerie van Financiën op de BZK begroting geboekt. In 2025 wordt er € 2,6 mln. beschikbaar gesteld oplopend naar € 10,8 mln. in 2029. Deze middelen worden ingezet voor extra capaciteit en ondersteuning bij de uitvoering van gebundelde renovatieprojecten van het maatschappelijk vastgoed.  

De loon- en prijsbijstelling van € 36,5 mln. van het Klimaatfonds voor de regeling DUMAVA voor 2025 is toegekend. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 verwerkt. Dit gaat om € 8,1 mln. voor 2024 aflopend naar € 3,7 mln. in 2029.

Nationaal programma lokale warmtetransitie

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (- € 6,0 mln.) en 2025 (- € 6,0 mln.) van subsidies naar artikel 11 apparaatsuitgaven om de uitgaven op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

Energietransitie en duurzaamheid

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (€ 3,0 mln.) en 2025 (€ 2,0 mln.) van bijdrage aan agenschappen en er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (€ 5,0 mln.) en 2025 (€ 8,8 mln.) van bijdrage aan medeoverheden, beiden naar subsidies om de uitgaven op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

De middelen voor de campagne energiebesparing die in 2023 niet zijn uitgegeven, € 3,3 mln., worden in 2024 aan de begroting toegevoegd via de 100% eindejaarsmarge.

Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 verwerkt. Dit gaat om € 4,0 mln. voor 2024 aflopend naar € 3,0 mln. in 2029.

Stimuleringsregeling Aardgasvrije Huurwoningen

De ontwikkelingen in relatie tot de warmtenetten en de vertraging in de warmtewet leidt tot onzekerheid bij aanvragers en de vertraging van nieuwe projecten. Hierdoor worden er in 2024 minder aanvragen verwacht dan geraamd. Het beschikbare budget van 2024 wordt aangepast op de verwachte aanvragen en doorgeschoven naar 2026. In 2025 staat er voldoende budget.

Warmtefonds

Bij Voorjaarsnota 2023 heeft het kabinet besloten € 300 mln. uit het Klimaatfonds beschikbaar te stellen voor de begroting van BZK. Van deze reeks is al € 88,0 mln. naar de BZK-begroting gegaan. De resterende middelen van totaal € 212,0 mln. worden vanaf 2025 (€ 35,3 mln. jaarlijks) vanuit de aanvullende post bij het ministerie van Financiën op de BZK-begroting geboekt.

Nationaal Groeifonds

De tweede tranche van de regeling Toekomstbestendige leefomgeving wordt opengesteld. Via een kasschuif van 2025 naar 2024 wordt er € 4,6 mln. aan middelen in 2024 beschikbaar gesteld voor de reguliere subsidiebeschikking.

Biobased bouwen

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (- € 10,5 mln.) en 2025 (- € 6,9 mln.) van subsidies energietransitie en duurzaamheid naar subsidies bouwregelgeving en bouwkwaliteit om de uitgaven op het juiste artikelonderdeel te kunnen verantwoorden.

Maatschappelijk vastgoed fonds

Vanuit de aanvullende post bij het ministerie van Financiën worden de in het Klimaatfonds gereserveerde middelen van € 74,9 mln. op de BZK begroting geboekt in 2025. De middelen zullen worden ingezet voor het verstrekken van dotaties aan bestaande fondsen als de Regionale energiefondsen, het Nationaal restauratiefonds (NRF), het Bank Nederlandse Gemeenten Duurzaamheidsfonds en de Energiebespaarlening voor scholen, met als doel de verduurzaming en renovatie van gebouwen voor te financieren. Met name eigenaren van klein maatschappelijk vastgoed en monumenten hebben hierdoor de mogelijkheid om een op de doelgroep aangepaste lening te krijgen.

Verder blijven de in het Klimaatfonds beschikbare middelen (€ 175,0 mln.) voor een maatschappelijk vastgoed fonds gereserveerd.

Ontzorgen vereniging van eigenaren

Er vindt een reallocatie plaats van € 5,5 mln. in 2024, € 7,0 mln. per jaar voor de jaren 2025 en 2026 en € 5,5 mln. in 2027 van energiebesparing koopsector om de uitgaven op de juiste subsidie te kunnen verantwoorden. Deze waren per abuis op energiebesparing koopsector geboekt.

Bijdrage aan medeoverheden

Nationaal Isolatieprogramma (lokale aanpak woningisolatie)

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (- € 5,0 mln.) en 2025 (- € 8,8 mln.) naar subsidies van bijdrage aan medeoverheden om de uitgaven op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

De loon- en prijsbijstelling 2024 van € 49,9 mln. van het Klimaatfonds voor het Nationaal Isolatieprogramma is toegekend. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 verwerkt. Dit gaat om € 9,6 mln. voor 2024, € 12,4 mln. voor 2025 en € 9,6 mln. voor 2027.

Nationaal Isolatie Programma (soortenmanagement)

Van het Nationaal Isolatieprogramma wordt vanuit de aanvullende post bij het ministerie van Financiën € 39,4 mln. van het Klimaatfonds op de BZK-begroting geboekt. Hiermee wordt in 2024 een tweede tranche van een subsidieregeling geopend die gemeenten in staat stelt om soortenmanagementplannen op te stellen, waardoor geisoleerd kan worden zonder kwetsbare soorten te schaden.

Daarnaast is loon- en prijsbijstelling van 2024 van € 1,2 mln van het Klimaatfonds toegevoegd. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 verwerkt. Dit gaat om € 10,1 mln. voor 2024 en € 1,3 mln. voor 2025.

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

Om de middelen voor verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe in het juiste kasritme te krijgen wordt er € 49,2 mln. van 2024 naar 2025 doorgeschoven.

Bijdrage aan agentschappen

RVO.nl (uitvoering Energieakkoord)

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (- € 3,0 mln.) en 2025 (- € 2,0 mln.) van bijdrage agentschappen naar subsidies om de uitgaven op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

De huidige bepaling van energieprestatie voor gebouwen wordt doorontwikkeld en aangepast op de wijzigingen die voortvloeien uit de richtlijn Energy Performance of Buildings Directive IV (richtlijn energieprestatie van gebouwen). Ook de monitoring en analyse van geregistreerde energielabels blijft een belangrijk onderwerp. Hiervoor wordt vanaf 2024 € 4,0 mln. jaarlijks aan middelen beschikbaar gesteld, aflopend naar € 2,0 mln. in 2029.

RVO.nl (Energietransitie en duurzaamheid)

Er vinden diverse reallocaties plaats vanuit subsidies op artikel 4 voor de kosten die het RVO maakt voor het uitvoeren van deze subsidieregelingen.

Rijksvastgoedbedrijf

Om de aanbestedende rijksdiensten zoals het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) in staat te stellen om structureel uitstoot-verminderende criteria te stellen bij aanbestedingen in het kader van Stikstofbeleid, is hiervoor budget beschikbaar gesteld. RVB ziet echter dat projecten opschuiven in tijd door vertraging. Hierdoor zijn de geplande projecten voor 2024 vertraagd en worden voor een deel in 2025 uitgevoerd. Er wordt € 13,0 mln. van 2024 naar 2025 geschoven om zo het budget in het juiste kasritme te zetten.

Verduurzaming maatschappelijk vastgoed

De projecten voor verduurzaming gebouwen (Energiebesparing Rijk), binnen het Rijksvastgoedbedrijf zijn in 2022 gestart. In 2024 zou het restant van de subsidie worden verstrekt. Een van de voorwaarden van deze subsidie is dat de aanbesteding van het project dient te zijn afgerond. De aanbesteding is vertraagd, waardoor niet de gehele tranche kan worden uitgegeven in 2024. Er wordt € 13,8 mln. van 2024 naar 2025 geschoven om zo het budget in het juiste kasritme te zetten.

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

Kennis- en innovatieprogramma emissiearme bouwproducten (stikstof)

Ten behoeve van het TNO-programma Emissieloos bouwen wordt voor de jaren 2024 tot en met 2026 jaarlijks € 4,5 mln. overgeboekt naar de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Verduurzaming maatschappelijk vastgoed

De loon- en prijsbijstelling 2025 van € 5,5 mln. van het Klimaatfonds voor het verduurzaming maatschappelijk vastgoed is toegekend. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling tranche 2024 verwerkt. Dit gaat om € 4,6 mln. voor 2026 aflopend naar € 0,9 mln. in 2029.

Energietransitie Gebouwde Omgeving (EGO)

Van het Nationaal Isolatie Programma wordt vanuit de Aanvullende Post bij het ministerie van Financiën vanaf 2026 tot en met 2030 jaarlijks € 4,9 mln. van het Klimaatfonds op de BZK begroting geboekt, voor de bijdrage aan innovatiebudget meerjarige missiegedreven innovatieprogramma's inclusief uitvoeringskosten.

Van deze middelen wordt een meerjarige overboeking naar het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gedaan voor Missiegedreven Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) Gebouwde omgeving en voor de regeling Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+) aardgasloos.

Uitfaseren van slechte labels

Het kabinet is voornemens utiliteitsgebouwen met een slecht energielabel uit te faseren. Er wordt € 2,0 mln. toegekend voor 2025 en 2026 en de rest gereserveerd in het Klimaatfonds. De middelen zijn bestemd voor het toezicht en de handhaving op deze aankomende verplichting en de implementatie van deze taak bij bevoegd gezag. Ook zijn middelen gereserveerd voor communicatie door het bevoegd gezag vooruitlopend op de inwerkingtreding.

4.2 Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

Subsidies

Biobased bouwen

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er wordt in totaal € 63,7 mln. vanuit het Klimaatfonds voor de nationale aanpak biobased bouwen beschikbaar gesteld, waarvan € 18,1 mln. vanuit de aanvullende post bij het ministerie van Financiën overgeboekt naar de BZK begroting voor de normering en stimulering van biobased bouwen. Met deze maatregel wordt beoogd om de markt voor biobased bouwmaterialen (verder) te ontwikkelen. Vanaf 2025 worden jaarlijks middelen ingezet voor het ontwikkelen van biobased productkaarten in de Nationale Milieudatabase, monitoring en de financiering van de uitvoeringsorganisatie. De rest van de beschikbare middelen € 44,7 mln. worden vanuit het Klimaatfonds toegekend aan de ministeries van LNV, I&W en EZK.

Er vindt een reallocatie plaats voor de jaren 2024 (€ 10,5 mln.) en 2025 (€ 6,9 mln.) naar subsidies bouwregelgeving en bouwkwaliteit artikel 4.2 van subsidies energietransitie en duurzaamheid artikel 4.1 om de uitgaven op het juiste artikelonderdeel te kunnen verantwoorden.

Verder vindt er een reallocatie plaats voor 2024 (- € 4,2 mln.) naar bijdrage andere begrotingshoofdstukken artikelonderdeel energietransitie en duurzaamheid om een overboeking voor biobased bouwen naar het ministerie van Economische Zaken en Klimaat te kunnen uitvoeren.

Licence