Inleiding
Elke minister is op basis van de Comptabiliteitswet 2016 verantwoordelijk voor het periodiek onderzoeken van de doeltreffendheid en doelmatigheid van het gevoerde beleid. Hiervoor maken alle departementen sinds 2021 gebruik van de Strategische Evaluatieagenda (SEA), die jaarlijks in de begroting met Prinsjesdag verschijnt.
Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek (RPE) is de SEA ingedeeld op basis van (beleids)thema’s en kent de SEA een looptijd van vier jaar. Bij Defensie is de indeling van de SEA gelijk aan de indeling van de Defensienota. Dit betekent dat voor elke actielijn uit de Defensienota 2022 een thema op de SEA staat. Dat zijn de zes thema’s:
1. Krachtige ondersteuning
2. Een goede werkgever, verbonden met de samenleving
3. Versterken van specialismen
4. Meer Europese samenwerking
5. Innoverend vermogen en nieuwe domeinen
6. Informatiegestuurd werken en optreden
Per thema wordt de financiële grondslag nader uitgewerkt. Raadpleeg de Defensienota 2022 voor een uitgebreide toelichting op de SEA-thema’s. Klik hier om de Defensienota 2022 te downloaden.
Periodieke rapportages
Een adequaat evaluatiemechanisme stelt Defensie in staat om te monitoren of doelen worden gehaald, om gericht bij te sturen en prestaties te verbeteren, maar ook om politieke verantwoording af te leggen. Defensie plant daarom per SEA-thema onderzoeken en evaluaties. Van de hiermee verkregen inzichten wordt eens in de vier tot zeven jaar een synthese gemaakt, die in de vorm van een periodieke rapportage met de Kamer wordt gedeeld. Deze periodieke rapportage is een verplichting vanuit het Rijksbreed evaluatiestelsel en dient te voldoen aan de eisen uit de RPE. Zo bevat een rapportage in ieder geval de volgende onderdelen (RPE, art. 4.5):
– een onderbouwde beoordeling van de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van de samenhangende maatregelen of instrumenten en daarmee samenhangende uitgaven;
– inzicht in oorzaken voor de mate van gerealiseerde doeltreffendheid en doelmatigheid;
– de belangrijkste resterende kennis- en inzichtlacunes met het oog op verdere verbetering van het inzicht in de doeltreffendheid en doelmatigheid van het SEA-thema.
In tabel 3 is zichtbaar wanneer Defensie welke rapportage oplevert. Voor een verdere onderbouwing van de Strategische Evaluatieagenda, zie bijlage 7.5: Uitwerking Strategische Evaluatieagenda.
Thema | Type onderzoek | Afronding | Begrotingsartikel |
|---|---|---|---|
Actielijn 1 Defensienota: ‘Krachtige ondersteuning’ | Synthese | 2026 | Conform de Regeling Rijksbegrotingsvoorschriften (RBV) wordt per SEA-thema zo goed als mogelijk vermeld op welke begrotingsartikelen het thema betrekking heeft. De begroting van Defensie is echter niet ingedeeld op basis van beleidsthema’s, zoals bij veel andere ministeries het geval is, maar op organisatiedelen. Elk SEA-thema heeft daardoor betrekking op meerdere begrotingsartikelen. |
Actielijn 2 Defensienota: ‘Een goede werkgever, verbonden met de samenleving’ | Synthese | 2025 | |
Actielijn 3 Defensienota: ‘Versterken van specialismen’ | Synthese | 2026 | |
Actielijn 4 Defensienota: ‘Meer Europese samenwerking’ | Synthese | 2028 | |
Actielijn 5 Defensienota: ‘Innoverend vermogen en nieuwe domeinen’ | Synthese | 2027 | |
Actielijn 6 Defensienota: ‘Informatiegestuurd werken en optreden’ | Synthese | 2027 |
Beleidsdoorlichtingen
De SEA vervangt op termijn de systematiek van beleidsdoorlichtingen. In de periode 2023-2024 voert Defensie daarom de laatste twee beleidsdoorlichtingen uit. Dit is een beleidsdoorlichting van artikel 2 Koninklijke Marine en een beleidsdoorlichting van artikel 3 Koninklijke Landmacht. Na 2024 voert Defensie geen beleidsdoorlichtingen meer uit, maar syntheseonderzoeken per SEA-thema. De uitkomsten van deze syntheseonderzoeken worden in een zogenoemde «periodieke rapportage» met de Kamer gedeeld (zie tabel 4). Deze verandering is voortgekomen uit de Rijksbrede Operatie Inzicht in Kwaliteit en aangekondigd in de vierde voortgangsrapportage van de operatie (Kamerstukken II 2021/22 31 865, nr. 184, bijlage 2).
Thema | Type onderzoek | Afronding | Begrotingsartikel |
|---|---|---|---|
Militaire gezondheidszorg | Synthese | 2023 | 8 Defensie Ondersteuningscommando |
NLD-DEU samenwerkingsverbanden | Synthese | 2024 | 3 Koninklijke Landmacht |
Flag Officer Sea Training (FOST) | Synthese | 2024 | 2 Koninklijke Marine |
Klik hier om het jaarverslag 2022 van het Ministerie van Defensie te downloaden, met in bijlage 2 een overzicht van afgerond evaluatie- en overig onderzoek.
Een interactieve weergave van de SEA is beschikbaar op www.rijksfinancien.nl.