Deze bijlage bevat financiële informatie en een beknopte toelichting van de stand van zaken van de NGF-projecten die onder verantwoordelijkheid van EZK vallen. Voor de inhoudelijke rapportage over de voortgang van alle NGF-projecten zie de voortgangsrapportage van de beoordelingsadviescommissie.

In 2022 hebben de ronde 1 NGF-projecten AiNed, QuantumDeltaNL en RegMed XB na een positief advies met de commissie een toekenning voor vervolgfinanciering ontvangen. De ronde 2 NGF-projecten Oncode-PACT, Groenvermogen II, NXTGEN HIGHTECH, Circulair Plastics NL, Nieuwe Warmte NU!, Opschaling PPS en PhotonDelta hebben een eerste toekenning ontvangen. Tot slot heeft een ronde 3 NGF-project Circulaire geïntegreerde hoogrendementszonnepanelen een toekenning ontvangen.

Het reeds lopende NGF-project (ronde 1) Health-RI en Groenvermogen (I en II) en QuantumDeltaNL hebben na een positief advies met de Commissie begin 2023 een toekenning ontvangen voor een vervolgfinanciering. De directe toekenningen van NGF-voorstellen dienen parlementair geautoriseerd te worden, pas daarna kan EZK overgaan tot formele subsidieverstrekking. Deze autorisatie gebeurde voor deze voorstellen per 1^e suppletoire begroting 2023.

Toelichting

AiNedAiNed is een investeringsprogramma om het potentieel van artificiële intelligentie (AI) voor de Nederlandse economie en samenleving te benutten. Er is in 2023 een call opengesteld om AI-onderzoekslabs voor mensgerichte AI te ondersteunen en er wordt een call opengesteld om Applied AI Learning Communities te ondersteunen om MKB-bedrijven te helpen bij AI-vraagstukken met ondersteuning van MBO, HBO en universiteiten met projecten in 2024. Verder is in 2023 een AI-call binnen de MIT-regeling uitgevoerd voor het ondersteunen van R&D-samenwerkingsprojecten van MKB-bedrijven. Deze call kan in 2024 worden herhaald. In 2023 is een AI-ketenproject van start gegaan dat in 2024 wordt uitgevoerd. Begin 2024 wordt een voorstel gedaan bij het NGF voor de realisatie van de tweede € 44 mln, die voorwaardelijk is toegekend.

Quantum Delta NL

Het project Quantum Delta NL (QDNL) (€ 54 mln voor fase 1 toegekend in 2021, € 228 mln voor fase 2 in 2022) richt zich op het versterken van het Nederlandse quantumecosysteem, door te investeren in drie katalysatorprogramma’s (KAT’s), R&D, ecosysteemontwikkeling, talentontwikkeling, maatschappelijke inbedding en infrastructuur. Quantum is een technologie in ontwikkeling die onder andere disruptief kan zijn op het gebied van rekenkracht en daarmee voor nieuwe verdienmodellen en oplossingen voor maatschappelijke problemen kan zorgen. Door quantumtechnologie kunnen in de toekomst mogelijk veel veiligere netwerken en communicatie tot stand worden gebracht. Ook maakt quantum de ontwikkeling van een groot aantal nieuwe en uiterst gevoelige typen sensoren mogelijk.

In 2023 en 2024 wordt verder gewerkt aan onder meer de ontwikkeling van de quantumcomputer (KAT-1), een quantumnetwerk (KAT-2) en quantumsensoren (KAT-3). Bij KAT-1 en KAT-2 is in 2023 samenwerking gestart met een aantal startups en bij KAT-3 worden de testbeds momenteel opgestart en zullen concrete projecten in 2023 worden gefinancierd. In 2023 heeft NWO een nieuwe quantum call uitgevoerd (budget € 10,4 mln) en ook een tweede ronde van de MKB-call staat op de rit. In 2023 en 2024 wordt verder gewerkt aan diverse activiteiten, zoals valorisatie van de technologie, het House of Quantum, de Talent & Learning Centers en het Nationaal Living Lab. 

Voor QDNL was € 333 mln gereserveerd voor een derde fase. Hiervan wordt € 60,2 mln definitief toegekend voor versterking van de internationale samenwerking (Kamerbrief 36 200-L-11). Hiermee komt de totale bijdrage uit op € 342,2 mln en staat er nog € 272,8 mln gereserveerd voor een derde fase van het project.

RegMed XB

Het project RegMed XB investeert in de bouw van een landelijke regeneratieve geneeskunde-pilotfabriek met gespecialiseerde locaties (pilotlijnen) voor de verdere ontwikkeling van regeneratieve gezondheidszorg. Regeneratieve geneeskunde is erop gericht nieuwe behandelingen te ontwikkelen die slim gebruik maken van het zelf-herstellend vermogen van ons lichaam. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van gen-, cel- en weefseltherapieproducten. Het doel van RegMed XB is enerzijds om op lange termijn chronische ziekten te kunnen voorkomen of genezen, en anderzijds het Nederlandse bedrijfsleven in staat te stellen om innovatieve producten en processen te ontwikkelen en in te spelen op een sterk groeiende buitenlandse markt.

Eind 2021 heeft EZK de eerste subsidies (totaal € 23 mln) voor het programma verleend. Begin 2022 is na een positief gesprek met de Adviescommissie NGF de voorwaardelijke toekenning voor de tweede tranche (€ 33,3 mln ) omgezet in een definitieve toekenning. Hierdoor is er in totaal € 56,3 mln verplicht.

In 2023-2024 zal verder worden gewerkt aan het Nederlands Center for the Clinical Advancement of Stem cell and Gene Therapies (NECSTGEN) in Leiden, faciliteiten en apparatuur voor het produceren van hydrogelen en implantaten in Brabant (SBMC), de inrichting van de faciliteit en pilotlijn in Maastricht (ReGEN Biomedical) en het Innovation Center for Advanced Therapies (ICAT) in Utrecht.

Groenvermogen van de Nederlandse economie

Dit project investeert in een groen-waterstof-ecosysteem bestaande uit (i) kleine- en grootschalige demonstratieprojecten, (ii) grootschalige pilotprojecten en innovaties in de waardeketens chemie, vliegtuigbrandstoffen, staal en kunstmest (ii) een R&D-programma en (iii) een human capital programma. Het doel van het voorstel is om toepassingen van groene waterstof en groene chemie in o.a. de chemie, transport en zware industrie versneld mogelijk te maken door innovatie en kostenreductie. Daarmee kan het voorstel ook een waardevolle bijdrage leveren aan de overgang naar een CO2-neutrale samenleving. Uit groeifondsronde 1 werd in 2021 € 338 mln beschikbaar gesteld voor R&D, human capital en kleine demonstratieprojecten. In ronde 2 van het groeifonds is nog eens € 500 mln beschikbaar gesteld voor de opschaling en toepassing van technologie op industrieel relevante schaal (GroenvermogenII). GroenvermogenI en II leggen verantwoording af aan dezelfde governance en vormen samen het programma GroenvermogenNL.

In 2022 zijn alle onderdelen van GroenvermogenNL van start gegaan, waaronder een regeling voor kleinschalige demonstratieprojecten, het R&D-programma via sandpit-procedures en het HCA-programma. In de loop van 2023 volgt een openstelling van de tender voor opschaling en stimulering van de maakindustrie. Ook worden middelen beschikbaar gesteld voor FEED en pre-engineering studies. In 2024 worden de volgende werkpakketten van het R&D-programma gestart. Ook worden de eerste projecten gericht op de maakindustrie toegekend.  

Health-RI

Dit project investeert in (i) de ontwikkeling van een geïntegreerde, nationale gezondheidsdata- en onderzoeksinfrastructuur, (ii) het wegnemen van sociale en organisatorische belemmeringen door middel van een afsprakenstelsel, en (iii) een centraal punt voor data-uitgifte. Het doel is om innovatie in de life sciences and health-sector te stimuleren door data van Nederlandse ziekenhuizen en zorgorganisaties, kennisinstellingen, organisaties in de publieke gezondheid, patiëntenorganisaties, gezondheidsfondsen en bedrijven te standaardiseren en met elkaar te verbinden. Het voorstel richt zich op het delen en gebruiken van (onderzoeks)data.

Begin 2022 heeft EZK een subsidie van € 22 mln verleend aan het NGF-project Health-RI (fase 1). Op basis van de eerste rapportage over de voortgang van fase 1 en het invulling geven aan de voorwaarden (vernieuwd monitoring- en evaluatieplan, betrokkenheid partijen bij Afsprakenstelsel (actielijn 1), plan hoe gebruik infrastructuur kan worden gestimuleerd)  gesteld door de Adviescommissie NGF is inmiddels Fase 2 van dit programma (€ 47 mln) omgezet naar een definitieve toekenning.

Health-RI zal in 2023-2024 verder werken aan de ontwikkeling van de infrastructuur binnen de drie actielijnen: het ontwikkelen en implementeren van nationale afspraken, het bouwen van een geïntegreerde gezondheidsdatainfrastructuur en het faciliteren van het daadwerkelijke gebruik van de Health-RI data-infrastructuur.

Nationaal Onderwijslab AIHet Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI) investeert in de ontwikkeling van intelligente onderwijsinnovaties die gericht zijn op de verbetering van de kwaliteit van het primair en voortgezet onderwijs. Ook zal het NOLAI inzichtelijk maken wat de pedagogische, maatschappelijke en sociale consequenties van digitale onderwijsinnovaties zijn. Het NOLAI bestaat uit twee onderdelen: 1) Co-creatieprogramma: in co-creatie met PO- en VO-scholen, wetenschappers en het bedrijfsleven ontwikkelen van intelligente educatieve technologieën en 2) Wetenschappelijk en Teachers in Residence programma brengt het brede perspectief op kansen en risico’s van intelligente educatieve technologieën. De borging van publieke waarden en human-centric AI staat hierbij centraal. Het NOLAI is op 6 oktober 2022 geopend en zal van start gaan met de eerste 16 co-creatieprojecten. EZK en OCW werken het komende jaar aan een plan voor het opschalen van de in het Nationaal Onderwijslab ontwikkelde innovaties om startups en scale-ups te ondersteunen. Hiervoor is een bedrag van € 63 mln van het NGF beschikbaar, na indiening van het opschalingsplan begin 2024.

Oncode-PACT

Het project Oncode-PACT innoveert het preklinische ontwikkelproces van kankermedicijnen. Het project bouwt op vier pijlers die samen een ‘virtuele’ preklinische ontwikkelmachine vormen. In deze machine worden bestaande expertise, faciliteiten en proposities ontsloten en opgeschaald, wordt het ontwikkelproces geïnnoveerd door AI, organoïde-technologie en goed gedefinieerde patiëntcohorten toe te voegen en wordt de werkzaamheid van de machine aangetoond middels demonstratieprojecten. Het doel van Oncode-PACT is om kandidaat-kankermedicijnen sneller en goedkoper te ontwikkelen en beter toegespitst op specifieke patiëntgroepen. Door het oncologie-ecosysteem voor de lange termijn te versterken zal nieuwe bedrijvigheid in Nederland ontstaan. Het project Oncode-PACT heeft een directe toekenning van € 161 mln gekregen en een voorwaardelijke toekenning van € 164 mln.

In 2023 is de organisatiestructuur voor de uitvoering van het programma verder uitgewerkt. Uitvoering vindt plaats in 10 consortia die worden aangestuurd door 6 coördinerende partners. Afspraken over de uitvoering zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Er is een uitgebreid plan opgesteld om de ontwikkeling van de vier pijlers van Oncode-PACT (ontwerp en montage, opschaling, innovatie en demonstratie) te realiseren. Daarmee is de eerste pijler gereed. In 2024 zal de preklinische ontwikkelmachine opgeschaald worden en zal een begin worden gemaakt met de innovatie van de ontwikkelinfrastructuur. Ook zullen dan de eerste demonstratieprojecten starten.

Circulaire Plastics NL

Circular Plastics NLwil de recycling van kunststoffen een impuls geven door knelpunten op te lossen in de plasticketen. Het opzetten van circulaire waardeketens is een grote uitdaging. Er is gekozen voor een integrale benadering waarbij design, sortering en recycling van plastics uit de gehele waardeketen centraal staat. De meeste impact wordt behaald door partijen uit de gehele waardeketen samen te laten innoveren. De financiering van de eerste fase van het project (€ 124 mln) is in de zomer van 2022 omgezet in een definitieve toekenning.

In 2023 is het de bedoeling dat tenders opengesteld worden voor Onderzoeksprojecten en Showcases. Onderzoeksprojecten zijn gericht op het onderzoeken en verbeteren van sorteren en wassen van plastic afvalstromen en op het verhogen van de efficiëntie van processen en kwaliteit van recyclaat. Showcases zijn geconcentreerd op het signaleren wegnemen van knelpunten in een waardeketen van een materiaalstroom.

NXTGEN HIGHTECH

NXTGEN HIGHTECH ontwikkelt een nieuwe generatie high tech equipment binnen zes toepassingsdomeinen: lasersatellietcommunicatie, biomedische productietechnologie, semiconductors, composieten, energie en agrifood. Daarnaast draagt het voorstel bij aan de versterking van het innovatie-ecosysteem, dat samenwerkt over wetenschappelijke disciplines en sectoren heen en heeft het voorstel een verdiepingsprogramma voor de doorontwikkeling van hightech apparatuur in nieuwe domeinen zoals plasmatechnologie en ‘thin films’. Voor dit programma is in totaal € 450 mln toegekend voor een periode van 7 jaar. Het programma zal tijdens twee «stage-gates» inhoudelijk worden bijgestuurd.

Nieuwe Warmte Nu!

Het investeringsvoorstel Nieuwe Warmte Nu! heeft als doel de aanleg van duurzame collectieve warmtesystemen te versnellen. In het programma wordt infrastructuur gerealiseerd voor de aansluiting van in ieder geval 26.000 woningen en 860 hectares glastuinbouw op een warmtenet.

In 2023 is de subsidieregeling voor het programma NieuweWarmteNu! opengesteld met een plafond van € 200 mln. Er zijn, onder voorbehoud van positieve beoordeling door het programma in 2023, 17 projecten, die gereed zijn voor de uitvoering, geselecteerd om de subsidie te ontvangen.  Van de 17 projecten zijn er 12 warmtenetten (waaronder 2 projecten in de glastuinbouw met een vliegwieleffect naar de omliggende gebouwde omgeving), 5 innovatieprojecten en het leer- en ontwikkelprogramma. Eén extra innovatieproject, uit de reservelijst, zal in 2024 worden beoordeeld. De eerste voorschotten die de projecten ontvangen zullen dit jaar worden uitbetaald (ca. € 75 mln). In 2024 verwachten we nog eens ca. € 75 mln aan voorschotten te verlenen.

Opschaling PPS in het beroepsonderwijsHet project Opschaling van succesvolle publiek private samenwerkingen in het beroepsonderwijs overbrugt de kloof tussen het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt, met name het midden- en klein bedrijf, in relatie tot de klimaat- en digitale transitie. Dit gebeurt door talentontwikkeling van huidige en aankomende werknemers en door het versterken van het innovatievermogen van bedrijven.

Het budget van € 152,5 mln wordt in 4 jaar tijd besteed aan de opschaling van een kopgroep van 15 publiek-private samenwerkingen (tussen vmbo, mbo, hbo, ondernemersverenigingen en bedrijven) in het beroepsonderwijs. Om de voortgang te waarborgen en de kennis en ontwikkelingen van de pps’en te monitoren wordt een kennis- en ontwikkelingsprogramma van Platform Bèta Techniek (via Katapult) opgezet.

PhotonDeltaHet doel van PhotonDelta is versnelling van de ontwikkeling van het Nederlandse fotonica-ecosysteem. Het voorstel bouwt voort op het Nationaal Plan Geïntegreerde Fotonica. Geïntegreerde fotonica houdt in dat chips met optische signalen werken in plaats van elektrische signalen. Communicatie via optische signalen kan meer informatie tegelijk versturen en ook over een langere afstand. Geïntegreerde fotonica heeft daarmee potentieel hogere prestaties en is daarnaast energiezuiniger. De op te zetten waardeketen omvat onderzoek, ontwerp en productie van geïntegreerde fotonica. Het plan bestaat uit drie programmalijnen. De eerste programmalijn omvat de doorontwikkeling van het ecosysteem met onder andere talentontwikkeling, startup-ondersteuning en gedeelde onderzoeksfaciliteiten. In de tweede programmalijn wordt fundamenteel en industrieel onderzoek gedaan naar fotonische bouwblokken en hun integratie in grotere chipsystemen. Dit om de bewezen fotonicatechnologie zo veel als mogelijk beschikbaar te maken voor nieuwe toepassingen. De derde programmalijn heeft als doel pilot-productiefaciliteiten en een hoog-volume productielijn te ontwikkelen.

In de 2e ronde van het NGF is voor dit project € 471,2 mln voorwaardelijk toegekend, waarvan bij Nota van Wijziging op de begroting 2023 € 266,6 mln is omgezet in een definitieve toekenning.

Het project is in 2023 van start gegaan met het opzetten van diverse onderzoeks- en innovatieprojecten en het verder uitbouwen van het ecosysteem. Ook is een lening van € 60 mln verstrekt aan SMART Photonics als onderdeel van een grotere investeringsronde ten behoeve van de verdere opschaling van het bedrijf. In 2024 zullen de activiteiten verder worden uitgebouwd. 

Circulaire geïntegreerde hoogrendementszonnepanelenHet project SolarNL richt zich op de ontwikkeling en industrialisatie van nieuwe zon-pv-technologieën en zorgt voor de ontwikkeling van de volgende generatie volledig circulaire zonnepanelen. Het project werkt samen met de hele keten: van de leveranciers van de uitgangsmaterialen tot de bouw- en automotivebedrijven die geïntegreerde zonnepanelen grootschalig gaan gebruiken. Ook zal er internationale samenwerking beoogd worden. Gezamenlijk geven zij een impuls aan een Nederlandse en Europese maakindustrie voor zonnepanelen. Daarmee dragen zij bij aan de energietransitie én de energieonafhankelijkheid van Nederland en de EU. Doel van het project is de ontwikkeling en industrialisatie van drie innovatieve zon-pv-technologieën (circulair, hoog-efficiënt, en geïntegreerd), die elk concurrerend zullen zijn op hun respectievelijke markten. Het Nationaal Groeifonds investeert maximaal € 412 mln in het project. Van dit bedrag is € 135 mln definitief toegekend en € 177 mlnvoorwaardelijk toegekend. Daarnaast is er € 100 mln voorwaardelijk toegekend voor een mogelijke lening voor één van de consortiumdeelnemers.