Algemeen

De begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) bestaat uit HGIS (Homogene Groep Internationale Samenwerking) uitgaven en ontvangsten en uit afdrachten aan de Europese Unie. Het uitgavenniveau van de HGIS wordt aangepast voor macro-economische ontwikkelingen. De HGIS-uitgaven bestaan uit Official Development Assistance (ODA) uitgaven en non-ODA-uitgaven en staan verspreid over meerdere begrotingen, voornamelijk op die van BZ en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS).

Toelichting per artikel

Artikel 1. Versterkte internationale rechtsorde

Dit artikel ziet toe op het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde. De omvang van de uitgaven van dit artikel neemt af door bijdragen vanuit het Mensenrechtenfonds t.b.v. de stijgende kosten van de eerstejaarsopvang van asielzoekers.

Artikel 2. Veiligheid en stabiliteit

Op dit artikel worden de uitgaven die bijdragen aan vrede, veiligheid en stabiliteit verantwoord. De daling van het budget is het gevolg van de bijdrage vanuit het Stabiliteitsfonds ODA t.b.v. de stijgende kosten van de eerstejaarsopvang van asielzoekers.

Artikel 3. Effectieve Europese samenwerking

De meerjarige ontwikkeling van het artikel Effectieve Europese samenwerking wordt bepaald door de doorwerking van de jaarlijkse nominale ontwikkeling van de EU-begroting in de Nederlandse afdrachten aan en ontvangsten van de EU. De uitgaven zijn geactualiseerd op basis van de jaarlijkse technische aanpassing van de Europese Commissie. De ontvangsten dalen in 2023 en stijgen in 2024. Dit komt doordat de ontvangst van 1,4 miljard van het Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) naar verwachting pas in 2024 zal binnenkomen. De stijging van de raming van de afdracht in 2028 heeft verschillende oorzaken. Dit komt ten eerste door de economische ontwikkeling, ten tweede door de inschatting van de omvang van het Meerjarig Financieel Kader (MFK) na 2027 en ten derde omdat vanaf 2027 de terug- en rentebetalingen voor het coronaherstelfonds Next Generation EU (NGEU) in de raming van de EU-afdrachten zijn opgenomen.

Artikel 4. Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Op dit artikel worden de uitgaven en ontvangsten ten aanzien van de verlening van consulaire diensten aan Nederlanders, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders verantwoord. De uitgaven nemen geleidelijk af. Deze afname wordt grotendeels veroorzaakt door de Shaping Feminist Foreign Policy conferentie waarvoor in 2023 eenmalig budget op de begroting staat, en doordat de uitgaven aan het meerjarig onderzoek naar Afghanistan (van het NIOD) van 3 miljoen in 2024 dalen tot 0,3 miljoen in 2028. De ontvangsten lopen geleidelijk op doordat de reisbewegingen na de coronaperiode weer toenemen.

Artikel 6. Nog onverdeeld

Het budget op dit artikel loopt vanaf 2023 op. De budgettaire ruimte betreft een HGIS-reservering voor de loon- en prijsindexatie en voor overige onvoorziene uitgaven. De ODA-uitgaven op dit artikel volgen het prijs- en volume-effect van het geraamde bni en lopen daarmee in de tijd op. Ook worden de HGIS non-ODA uitgaven op dit artikel verwerkt en deze volgen de geraamde prijsontwikkeling van het bbp.

Artikel 7. Apparaat

Zowel de uitgaven als de ontvangsten op dit artikel zijn in 2023, 2024 en 2025 incidenteel hoger door een desaldering. Dit wordt veroorzaakt door de verwachte verkoop van vastgoed in het buitenland. Deze middelen worden ingezet om het postennet te moderniseren en verduurzamen.

Algemeen

De begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (BHOS) bestaat uit ODA-uitgaven en non-ODA-uitgaven. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van het ODA-budget op de BHOS-begroting in de jaren 2023 t/m 2026. Omdat de opvang van eerstejaarsasielzoekers kwalificeert als ODA volgens de richtlijnen van de OESO, nemen de totale rijksbrede uitgaven aan ODA niet af. Door de koppeling aan de economische ontwikkeling stijgt dit budget in de periode 2023-2028.

Toelichting per artikel

Artikel 1. Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

De uitgaven van artikel 1 zijn gericht op het versterken van het internationaal verdienvermogen van Nederland, het verminderen van armoede en maatschappelijke ongelijkheid en het bevorderen van duurzame inclusieve groei wereldwijd. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van dit beleidsartikel in de jaren 2023 t/m 2026.

Artikel 2. Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat

Op dit artikel staan de uitgaven aan duurzame ontwikkeling en voedselzekerheid en water. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van dit beleidsartikel in de jaren 2023 t/m 2026. 

Artikel 3. Sociale vooruitgang

Dit artikel ziet toe op uitgaven die bijdragen aan structurele armoedebestrijding en bevordering van inclusieve economische groei van mannen en vrouwen in ontwikkelingslanden. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van dit beleidsartikel in de jaren 2023 t/m 2026. 

Artikel 4. Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling

De uitgaven van dit artikel hebben betrekking op vrede en veiligheid voor ontwikkeling door het voorkomen en terugdringen van conflictsituaties en het bevorderen van rechtstaatontwikkeling, wederopbouw, vredesopbouw, legitieme en democratische staatsstructuren en het bestrijden van corruptie. Daarnaast is het budget ook bestemd voor het verlenen van noodhulp ter leniging van humanitaire nood wereldwijd. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van dit beleidsartikel in de jaren 2023 t/m 2026. 

Artikel 5. Multilaterale samenwerking en overige inzet

Op dit artikel worden aanpassingen als gevolg van de bni-ontwikkeling en de toerekening van de kosten van eerstejaarsasielopvang verwerkt. Als gevolg van een hogere asielinstroom dan eerder verwacht, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit leidt tot een verminderde omvang van dit beleidsartikel in de jaren 2023 t/m 2026.