Uitgaven

Intensiveringen

21. Eenmalige uitkering studielening sociaal leenstelsel

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er in totaal 1,4 miljard euro beschikbaar wordt gesteld voor een extra incidentele tegemoetkoming voor studenten die hebben gestudeerd onder het sociaal leenstelsel.

Schoolmaaltijden

Het programma schoolmaaltijden wordt in de huidige vorm voortgezet voor een bedrag van 135 miljoen euro per jaar. 45 miljoen euro hiervan komt uit de envelop ‘Groepen in de knel’.

Compensatie verhoging btw op leermiddelen

Scholen in het primair en voortgezet onderwijs worden gecompenseerd voor de btw-verhoging op leermiddelen (vanaf 2026 structureel 58,5 miljoen euro). Ook mbo-instellingen ontvangen een compensatie voor deze btw-verhoging voor leermiddelen voor basisvaardigheden voor studenten onder de 18 jaar (vanaf 2026 structureel 1,5 miljoen euro). 

WaU-middelen

Een deel van de loon- en prijsbijstelling van eerder overgehevelde middelen voor Werk aan Uitvoering (WaU) wordt overgeheveld van de aanvullende post naar de begroting van OCW. Daarnaast worden WaU-middelen overgeboekt voor het programma Student Centraal. Dit programma heeft als doel om de informatievoorziening en dienstverlening aan (aankomend) studenten te verbeteren.

Extensiveringen

22. Afschaffen maatschappelijke diensttijd

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de subsidie voor de maatschappelijke diensttijd wordt afgeschaft (200 miljoen euro structureel).

23. Afschaffen brede brugklas en beperken S&O

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de subsidie voor heterogene brugklassen wordt afgeschaft (55 miljoen euro structureel) en het programma School en Omgeving wordt beperkt tot de 5% scholen met de hoogste positieve achterstandsscore (besparing van 155 miljoen euro structureel).

24. Alternatieve invulling bijstelling sectorplannen hoger onderwijs en wetenschap

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de sectorplannen worden bijgesteld (215 miljoen euro structureel per 2026). Deze maatregel wordt alternatief ingevuld met het stopzetten van de startersbeurzen per 2025 (175 miljoen euro structureel), en na intertemporele compensatie aangevuld met een bezuiniging op de bekostiging aan NWO van 27 miljoen euro in 2030 en 40 miljoen euro structureel vanaf 2031.

26. Terugdraaien groei apparaat Rijksoverheid

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat wordt bezuinigd op het apparaat van de Rijksoverheid. Voor OCW betekent dit een bezuiniging van structureel 86 miljoen euro. Het bedrag van 20 miljoen voor het jaar 2025 is structureel verdeeld over OCW, haar dienstonderdelen en de zelfstandige bestuursorganen. De apparaatstaakstelling in 2026 en verder staat nu geboekt op het apparaatsartikel 95 en zal tijdens de Voorjaarsbesluitvorming van 2025 definitief worden verdeeld over de begroting van OCW.

29. SPUK naar GF en PF met 10% budgetkorting

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de specifieke uitkeringen worden overgeheveld naar het Gemeente- of Provinciefonds met een budgetkorting van 10 procent. De korting van 10 procent wordt in de Ontwerpbegroting 2025 verwerkt, overheveling naar de fondsen geschiedt later. Bij OCW bedraagt het totaal van deze korting op alle specifieke uitkeringen structureel 81 miljoen euro.

32. Beëindiging functiemix Randstad

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de regeling functiemix Randstadregio's wordt teruggedraaid (75 miljoen euro structureel).

34. Gerichte keuzes ontwikkelingssamenwerking

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het budget voor ontwikkelingssamenwerking wordt aangepast op de schuivende verhoudingen in de wereld. Op de OCW-begroting heeft dit gevolgen voor de ODA- middelen (Official Development Assistance) binnen de bekostiging van het hoger onderwijs en onderzoek (structureel 7 miljoen euro).

35. Verlaging non-ODA-middelen

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het budget voor non-ODA (middelen voor internationale samenwerking, niet zijnde Official Development Assistance) wordt aangepast op de schuivende verhoudingen in de wereld. Op de OCW begroting betekent dit een structurele verlaging van 4 miljoen euro op de non-ODA middelen. Deze middelen staan verspreid op meerdere budgetten op de OCW-begroting.

40. Generieke taakstelling subsidies rijksbreed

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat rijksbreed wordt bezuinigd op subsidies. Het aandeel voor OCW in deze taakstelling is vastgesteld op 75 miljoen euro in 2025 oplopend tot structureel 362 miljoen euro vanaf 2029. De invulling van de generieke subsidietaakstelling voor het jaar 2025 is verwerkt met concrete verlaging van budgetten in de OCW begroting 2025. De subsidietaakstelling vanaf 2026 is voorlopig verwerkt op drie grote subsidiebudgetten op de OCW-begroting, te weten het budget voor overige subsidies op artikel 1, het budget voor overige subsidies op artikel 3 en het budget voor de regeling praktijkleren op artikel 4. De concrete invulling van de subsidietaakstelling vanaf 2026 wordt middels een Nota van Wijziging op de Ontwerpbegroting 2025 voorafgaand aan de begrotingsbehandeling van OCW voorgelegd.

41. Verminderen internationale studenten (via bestuurlijk akkoord)

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat er wordt ingezet op het sluiten van een bestuurlijk akkoord met universiteiten en hogescholen om studiemigratie in het hoger onderwijs te beperken in de bachelorfase, met uitzondering van technische studies en rekening houdend met lokale omstandigheden. Deze maatregel leidt tot een ombuiging op het hoger onderwijs van 29 miljoen euro in 2026 tot oplopend 272 miljoen euro in 2029 op de artikelen 6 en 7 (hoger onderwijs). Structureel is de besparing 293 euro miljoen.

42. Hervorming Nederlandse Publieke Omroep NPO

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de bekostiging van de landelijke publieke omroep (NPO) structureel wordt verlaagd met 100 miljoen euro.

43. Afschaffen OV-vergoeding buitenland studerenden

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de OV-vergoeding voor Nederlandse studenten in het buitenland (RBS) wordt afgeschaft (structureel 30 miljoen euro).

44. Verhogen collegegeld langstudeerders (via lagere bekostiging)

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het collegegeld met 3.000 euro wordt verhoogd voor voltijdstudenten die langer dan één jaar uitlopen in de bachelor- of masterfase. Deze maatregel leidt tot een ombuiging van structureel 282 miljoen euro die is ingeboekt op het bekostigingsbudget voor het hoger onderwijs.

69. Fonds Onderzoek Wetenschap

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat het Fonds Onderzoek en Wetenschap wordt verlaagd met in totaal 1,1 miljard euro. Dit is verdeeld over de begroting van OCW en EZ. Hieruit volgt dat EZ tot en met 2029 25 miljoen euro per jaar ombuigt. Op de begroting van OCW wordt tot en met 2031 132 miljoen euro per jaar omgebogen. Deze taakstelling wordt ingevuld op de OCW-begroting met een ombuiging op nieuwe grootschalige wetenschappelijke infrastructuur van 30 miljoen euro per jaar en op het regie-orgaan open science van 10 miljoen euro per jaar. Daarnaast wordt de nog niet verdeelde loon- en prijsbijstelling ter hoogte van 10 miljoen euro op de Fondsmaatregelen van NWO ingezet ter dekking van de taakstelling. Afsluitend wordt omgebogen op de stimuleringsbeurzen met 82 miljoen euro per jaar tussen 2025 en 2031. Dit heeft geen structureel effect.

Generaal dossier

HVP Uitvoeringskosten

Bij BZK, OCW en SZW zijn extra (apparaat)middelen nodig in het kader van de verantwoording van middelen uit het HVP. De middelen zijn nodig om de HVP-ontvangsten te realiseren.

Taalonderwijs Oekraïense ontheemden

Om de zelfredzaamheid en participatie van ontheemden uit Oekraïne te bevorderen wordt het budget voor taallessen voor Oekraïense ontheemden met 10 miljoen euro naar boven bijgesteld. De begroting van Justitie en Veiligheid wordt met eenzelfde bedrag naar beneden bijgesteld.

Kasschuiven

Kasschuiven NGF

Er worden kasschuiven gedaan om de middelen voor NGF-projecten in het juiste ritme te zetten. Het gaat hierbij om de projecten ‘Innovatief Programma Onderwijshuisvesting’, ‘Leeroverzicht’, ‘Collectief LLO’, ‘Biotech Booster’, Big Chemistry’, ‘Nationale Aanpak Professionalisering Leraren’ en ‘NPULS’.

Kasschuif kasritme PO

Er wordt een correctie doorgevoerd op het kasritme van de bekostiging van het primair onderwijs. Deze is nodig vanwege een correctie in de doorrekening van de referentieraming 2023. Met deze kasschuif wordt het verschil tot en met 2029 opgelost.

Overige kasschuiven

Er worden verschillende kasschuiven gedaan om de loon- en prijsbijstelling in het juiste ritme te zetten. Daarnaast zijn er wegens vertraging op enkele projecten middelen geschoven naar latere jaren.

Overboekingen met andere begrotingen

DUS-I uitvoeringskosten subsidies

Voor de uitvoering van verschillende subsidieregelingen worden middelen overgeboekt naar de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I).

BZK NRF Duurzame monumentenlening

Als onderdeel van het Klimaatfonds doet BZK een overboeking aan OCW. Deze middelen zijn bestemd voor monumenten en worden ingezet op het budget van het Nationaal Restauratiefonds (NRF) ter versterking van de duurzame monumentenlening (regeling DML-plus).

BZK Wetsvoorstel van school naar duurzaam werk

De decentralisatie uitkering (DU) Jeugd wordt in 2025 beëindigd en de middelen voor de DU Jeugd worden vanaf dat jaar structureel toegevoegd aan het budget voor de (contact)gemeente voor het regionaal programma. Deze voornemens zijn onderdeel van het wetsvoorstel ‘Van school naar duurzaam werk'.

GF DU openbare bibliotheken

In de periode 2023-2024 konden gemeenten een specifieke uitkering ontvangen voor het versterken van het lokale bibliotheekstelsel. Daarna zal een wettelijke zorgplicht voor gemeenten worden ingevoerd ten aanzien van de openbare bibliotheek. In de periode tussen de specifieke uitkering en de invoering van de wettelijke zorgplicht ontvangen gemeenten een decentralisatie-uitkering om zich verder op de periode van de zorgplicht te kunnen voorbereiden. Hiervoor wordt in 2025 en 2026 jaarlijks 59 miljoen beschikbaar gesteld.

HLA 11. Investeren in goed bestuur en de rechtsstaat

In het Hoofdlijnenakkoord is één van de hoofdpunten dat er de komende kabinetsperiode geïnvesteerd wordt in goed bestuur en de rechtsstaat. Hierin tevens is opgenomen dat de overheidsarchieven op orde worden gebracht. Om de implementatie van de herziene Archiefwet te versterken wordt in 2028 0,5 miljoen euro en vanaf 2029 structureel 1 miljoen euro overgeheveld naar de OCW begroting en toegevoegd aan het budget voor de implementatie van de nieuwe Archiefwet.

Overige overboekingen met andere begrotingen

Er worden tevens diverse kleinere overboekingen gedaan met begrotingen van andere departementen. Dit betreft onder andere een overboeking van EZ voor de Faciliteiten voor Toegepast Onderzoek Naturalis voor 19 miljoen euro tussen 2024 en 2028 en LPO over ODA-middelen.

Desalderingen

Desalderingen

Er zijn diverse desalderingen gedaan, waaronder een toevoeging van premie aan de begrotingsreserve schatkistbankieren (2 miljoen euro), een onttrekking uit het Museaal Aankoopfonds voor Stilleven Met Aardappels van Van Gogh (1 miljoen euro) en een terugstorting in verband met de subsidievaststelling van NGF-subsidie 2023 (1 miljoen euro).

Technisch

Oekraïne budgetten buiten het uitgavenkader

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de uitgaven aan militaire en humanitaire steun aan Oekraïne en de binnenlandse opvang van vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland niet onder het uitgavenkader vallen. De uitgaven aan deze onderwerpen worden om die reden niet-plafondrelevant.

Overig technisch

Onder het kopje Overig technisch vallen technische mutaties en interne overboekingen. Deze maatregelen hebben op het totaalniveau van de begroting geen effect.

Oekraïne budgetten buiten het uitgavenkader

In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat de uitgaven aan militaire en humanitaire steun aan Oekraïne en de binnenlandse opvang van vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland niet onder het uitgavenkader vallen. De uitgaven aan deze onderwerpen worden om die reden niet-plafondrelevant.

Ontvangsten

26. Terugdraaien groei apparaat Rijksoverheid

Een deel van de apparaatstaakstelling is ingeboekt op de ontvangsten op het apparaatsartikel. Dit deel is afgerond 0 miljoen euro.

Desalderingen

Er zijn diverse desalderingen gedaan, waaronder een toevoeging van premie aan de begrotingsreserve schatkistbankieren (2,1 miljoen euro), een onttrekking uit het Museaal Aankoopfonds voor Stilleven Met Aardappels van Van Gogh (1,3 miljoen euro) en een terugstorting in verband met de subsidievaststelling NGF-subsidie 2023 (1,1 miljoen euro).

Technisch

Er zijn enkele technische mutaties en interne overboekingen. Deze maatregelen hebben op het totaalniveau van de begroting geen effect.