37 Algemene doelstelling

Een goed presterende rijksoverheid op het gebied van management development en bedrijfsvoering.

De algemene doelstelling is gericht op het functioneren van de totale rijksoverheid. Een goed functionerende overheid, die integer, effectief en kostenbewust is, vergroot de legitimiteit van het overheidshandelen.

Financiële toelichting

Op het artikel Kwaliteit Rijksdienst is meer uitgegeven dan begroot. Op het artikel zijn bovendien meer ontvangsten binnen gekomen. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.

37.2 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat bij Voorjaarsnota budget is toegevoegd door diverse overboekingen van departementen. Het gaat om budget voor de gezamenlijke inkoop van File-net licenties, budget van verschillende inspecties ten behoeve van de rijksbrede activiteiten van de Inspectieraad, budget in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst, zoals automatisering functiegebouw en budget voor activiteiten van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk op het gebied van organisatie en personeel. Door de diverse overboekingen is het budget op dit artikelonderdeel verhoogd en zijn er extra uitgaven gedaan voor onder andere File-net licenties en rijksbrede activiteiten.

37.3 Er is minder uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard doordat er budget bij Voorjaarsnota is overgeboekt naar andere departementen voor het beheer van Digitale Werkomgeving Rijk (DWR). Dit betekent dat het beschikbare budget vanaf Voorjaarsnota minder is geworden en is er voor DWR minder uitgegeven.

37.4 Er is meer uitgegeven dan begroot bij de oorspronkelijke begroting. Dit wordt onder andere verklaard door diverse overboekingen bij Voorjaarsnota in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst: budget ten behoeve van 4FM, categoriemanagement en Elektronisch Bestellen en Factureren. Daarnaast is voor activiteiten van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk op facilitair gebied budget overgeboekt. Hierdoor is er vanaf Voorjaarsnota meer budget beschikbaar op dit artikelonderdeel en zijn er extra uitgaven gedaan in het kader van de Vernieuwing Rijksdienst.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt voor de uitvoering van het beleid op het terrein van de bedrijfsvoering nauw samen met alle ministeries. Draagvlak was daarbij de belangrijkste externe factor voor het behalen van de doelstellingen.

De kwaliteit van het personeel, het management, de organisatie en informatievoorziening van het Rijk betreft in sterke mate het functioneren van het Rijk. Kwaliteit is een breed begrip dat nader uitgewerkt wordt in de operationele doelstellingen. Daar zijn diverse gegevens opgenomen die iets zeggen over concrete prestaties op dit terrein.

De uitvoering van de Garantieregelingen

Hypotheekgaranties. Bij beschikking van 23 augustus 1974, nr. AB74/U1271, van de Minister van Binnenlandse Zaken, is de mogelijkheid geschapen om onder bepaalde voorwaarden een hypotheek-garantie te verlenen voor tijdige betaling van rente en aflossing op een hypothecaire geldlening, die in verband met de aankoop van een woning is afgesloten. Er zijn ultimo 2010 nog 10 garanties geldig. Het theoretische risico bedraagt € 0,4 mln. Het maximale garantieplafond per 31 december 2010 bedraagt € 1,128 mln.

37 Operationele doelstelling 1

Het bevorderen van de kwaliteit van het management van het Rijk.

De ambtelijke leiding heeft een toonaangevende rol bij het bevorderen van de kwaliteit van het Rijk. Met Management Development (MD) wordt er structureel geïnvesteerd in de werving, selectie en ontwikkeling van leidinggevenden op strategische posities van het Rijk (de Algemene Bestuursdienst: ABD). Uitgangspunt voor de bezetting van strategische posities binnen het Rijk is de ABD-schouw: een jaarlijkse inventarisatie van de behoefte en het potentieel aan leidinggevenden. De resultaten van de schouw zijn tijdens het jaar leidend geweest bij de adviserende rol van ABD bij werving, selectie en ontwikkeling. In 2010 waren er in totaal 110 benoemingen in de Algemene Bestuursdienst. Het betrof 67 managers die al een ABD-functie bekleedden, 26 managers die zijn doorgegroeid naar een ABD-functie en 17 managers van buiten de overheid (bron: ABIS). De ratio tussen de mobiliteit binnen de ABD, groei van talent vanuit het Rijk naar de ABD en instroom van buiten het Rijk is 61:24:15. Hiermee is de streefnorm van 60:30:10 grotendeels gehaald (bron: ABIS). Verder heeft er een intensivering plaatsgevonden van de loopbaangesprekken met managers waaronder gesprekken met managers van fuserende departementen.

Het aandeel vrouwen in de ABD (inclusief Top Management Group) steeg in 2010 met 1 procentpunt naar 25,9% (bron: ABIS). Hiermee is de kabinetsdoelstelling van 24% in de ABD in 2010 bereikt. In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet is diversiteit niet benoemd als prioriteit.

Het Programma Leiderschap Externe Instroom (ABD-PLEX) helpt leidinggevenden van buiten het Rijk snel de politiek-bestuurlijke omgeving eigen te maken en daarin succesvol te functioneren. Tegelijkertijd besteedt PLEX aandacht aan het vernieuwende potentieel dat de leidinggevende met zijn of haar kwaliteiten en netwerk de organisatie binnenbrengt.

De tendens van toenemende flexibilisering in leidinggevende opdrachten zet ook door in het management bij het Rijk. In 2010 zijn er 109 interimopdrachten via ABD-Interim vervuld.

In 2010 is een start gemaakt met de ABD TOP Consultants. ABD TOP Consultants is de consultancy- en interim-managementgroep voor de overheid. TOP staat voor Tijdelijke Opdrachten, Projecten en Programma’s.

Uit onderzoek is gebleken dat de kwaliteit van het topmanagement van de Rijksdienst is gebaat bij ambtenaren die reeds vroeg in hun carrière bewust (leer-) ervaringen opbouwen. Het programma Managementleerlijnen heeft hiertoe een aantal concrete producten opgeleverd, waaronder: een rijksintroductieprogramma voor nieuwe rijksambtenaren, inclusief een Europese module; de brochure «De volgende stap» en criteria voor toelating tot de ABD-doelgroep. Verder is aandacht en actie gevraagd voor meer concerndenken en meer gerichte mobiliteit in alle lagen van de Rijksoverheid.

In samenwerking met Canada (School of Public Service) heeft Bureau ABD weer het internationale leiderschapsprogramma GEN (Global Engagement Network) aan directeuren aangeboden. GEN is een innovatief, internationaal programma dat leiders in de publieke sector verrijkt met inzichten, instrumenten en strategieën die nodig zijn in een complexe mondiale context.

In 2010 is het management development voor de Politietop toegevoegd aan Bureau ABD. Bureau ABD Politietop heeft samen met het Landelijk Programma HRM van de politie de kadernota «Welkom bij het vernieuwde MD-huis van de politie» opgesteld. Het bevat de eerste contouren voor een integraal MD-beleid voor de Nederlandse politieorganisatie. Bureau ABD Politietop is daarnaast gestart met het toetsen van de arbeidsvoorwaarden bij benoemingen in de Politietop en werkt samen met de directie Politie van het ministerie van Veiligheid en Justitie aan het herijken van die arbeidsvoorwaarden.

De voorgenomen instrumenten om de doelen te bereiken zijn ingezet.

37 Operationele doelstelling 2

Het bevorderen van de kwaliteit van de organisatie en het personeel van het Rijk.

Het bevorderen van de kwaliteit van de organisatie en het personeel van het Rijk is een permanente opdracht van het kabinet, ook voor langere termijn. Deze doelen kunnen alleen worden bereikt met flexibel en duurzaam inzetbare ambtenaren. Door de kracht van variëteit is het mogelijk dat iedereen hier een toegevoegde waarde in kan leveren. De rijksoverheid kan zo een aantrekkelijke werkgever zijn waar het plezierig en interessant is om te werken.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

In 2010 gold voor alle ministeries de uitgavennorm van 13% voor externe inhuur. De ministeries zullen in hun departementale jaarverslagen 2010 rapporteren over de realisatie van deze norm en een eventuele overschrijding van de norm toelichten. Voorts heeft een aantal ministeries in een brief aan de Tweede Kamer aangegeven wat de consequenties voor de taakuitoefening zijn van de verlaging van de uitgavennorm in 2011 tot 10%.

Uitbouw van de shared service centra

Er zijn acht ministeries aangesloten op de gebruiksgerichte dienstverlening van P-Direkt. Verder zijn de voorbereidingen gestart voor de aansluiting van de overige ministeries in 2011.

Realisatie van de rijkswerkplek

Het functiegebouw Rijk is vastgesteld en wordt vanaf 2011 gefaseerd geïmplementeerd.

Toekomstvast organisatie- en personeelsbeleid

Het netwerk diversiteit is zes keer bijeengekomen. Rijksbreed is het 2^e Ambassadeursnetwerk Diversiteit Rijk actief geweest. Dit is een gezelschap topmanagers uit de rijksdienst, die samen met een multiculturele duopartner concrete acties uitvoerden in hun organisatie, zoals onderzoek naar interne doorstroming en loopbaanbegeleiding. De Rijks Universiteit Groningen deed onderzoek naar interventies gericht op het behoud van diversiteit.

Het programma verminderen van de administratieve lasten bij de overgang van personeel van het ene naar het andere ministerie loopt nog door in 2011 en wordt verder opgepakt in het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst.

37 Operationele doelstelling 3

Het bevorderen van de kwaliteit van de ICT en informatievoorziening binnen de rijksoverheid.

Dit doel kan uitsluitend bereikt worden met een flexibele en duurzame inzet van Informatievoorziening- en Communicatietechnologie (ICT). Door de kracht van ICT en Informatievoorziening kan het Rijk zijn taken richting burger en bedrijfsleven sneller, beter en transparanter vormgeven.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

• • De rijksbrede afspraken rondom de rapportage grote ICT-projecten zijn interdepartementaal aangescherpt en gebundeld met rijksbrede afspraken over departementaal projectportfoliomanagement. De rapportage is begin juni 2010 naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II, 2009–2010, 26 643, nr. 160).

• • Bestaande en nieuwe rijksbrede afspraken rondom projectportfoliomanagement zijn opgesteld en gebundeld en interdepartementaal vastgesteld. Daarnaast zijn best-practices gedeeld.

• • Een evaluatie van het Chief Information Officer-stelsel heeft plaatsgevonden. De Tweede Kamer is hierover in februari 2011 geïnformeerd.

• • Bureau Gateway (methodiek voor review van projecten in de publieke sector) is volledig operationeel en is per 1 januari 2011 onderdeel van de Werkmaatschappij.

• • Eind 2010 zijn de eindconcepten van het herziene Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst Bijzondere Informatie (VIR-BI 1) en de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) opgeleverd voor interdepartementale besluitvorming eerste kwartaal 2011.

• • In 2010 is de rijksbrede architectuur (MARIJ 1.0) geactualiseerd en in lijn gebracht met de overheidsbrede NORA 3.0. Specifiek door de Digitale Werkomgeving Rijk, Elektronisch Bestellen en Factureren, Basisregistraties zijn domeinarchitecturen opgesteld. De rijksbrede lijst van open standaarden is in 2010 verder uitgebreid. De nieuwe Algemene Rijksvoorwaarden voor ICT-overeenkomsten (ARBIT) zijn vastgesteld met als doel meer flexibiliteit in de contracten van de Rijksoverheid met ICT-leveranciers te brengen.

• • De opleidingen voor CIO’s en hun adviseurs zijn ingericht en meerdere keren in 2010 georganiseerd. Daarnaast zijn kennisbijeenkomsten rond diverse actuele thema’s voor deze doelgroepen georganiseerd.

• • De uitgangspunten om samen iets te doen, te laten doen of uit te besteden op het gebied van ICT dienstverlening zijn opgesteld en vastgesteld. Een producten- en dienstencatalogus met de eerste diensten die binnen de rijksdienst gezamenlijk worden ontwikkeld en beheerd is opgesteld en in beheer genomen. Er is een tactisch beraad voor generieke ICT rijksbreed ingericht.

Uitbouw van de shared servicecentra

Doc-Direkt is de archiefbewerkingsorganisatie voor de rijksoverheid voor het wegwerken van de archiefachterstanden. Alle stappen zijn doorlopen om in 2011 als baten-lastendienst te gaan werken. De departementale semi-statische archiefwerkzaamheden en de Centrale Archief Selectiedienst zijn per 1 januari 2011 gecentraliseerd in deze nieuwe organisatie.

Realisatie van rijkswerkplek

• • Als onderdeel van de Digitale Werkomgeving Rijk (DWR) is de samenwerkfunctionaliteit ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan alle rijksambtenaren. Het onderdeel Rijksportaal is in 2010 gerealiseerd. Dit rijksbrede intranet vervangt alle departementale intranetten en wordt in 2011 deels geïmplementeerd. Verder zijn 4 024 werkplekken voorzien van de in 2010 ontwikkelde uniforme DWR desktop. In juni 2010 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het programma Digitale Werkomgeving Rijksdienst (Kamerstukken II, 2009–2010, 26 643, nr. 161).

• • In maart 2010 is het Streefbeeld «Informatie van Waarde» aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 362, nr. 162). Dit bevat de uitwerking van de visie voor het gebruik van rijksoverheidsinformatie en de maatregelen die de komende jaren uitgevoerd worden om per 2015 bij alle beleidkernen digitaal documentbeheer te hebben ingevoerd. In 2010 zijn gezamenlijke kaders en standaarden voor een optimale informatiehuishouding uitgewerkt. Bij de implementatie hiervan worden de departementen vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteund.

Het afwegingskader sourcingsstrategieën wordt in het eerste kwartaal 2011 afgerond. De vertraging is ontstaan omdat eerst de uitgangspunten vanuit het Regeerakkoord moesten worden vastgesteld.

Ad 2 De streefwaarde «Aantal DWR desktops» zal begin 2011 worden gerealiseerd en de vertraging heeft geen impact op de streefwaarde van 2011, te weten 11 000 DWR desktops.

Ad 3 De streefwaarde bij «Aantal strekkende kilometers wegwerken archief na 1975» was opgesteld vanuit de verwachting, dat over de periode van 10 jaren de productie gemiddeld 30 km zou zijn. 2010 was een aanloopjaar, waarin tijdens het oprichten van de nieuwe archieforganisatie Doc-Direkt nog niet een volledige productie kon worden gerealiseerd.

37 Operationele doelstelling 4

Het bevorderen van de kwaliteit van facilitaire dienstverlening, huisvesting en inkoop binnen de rijksoverheid.

In 2010 is verder vormgegeven aan de ambitie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om te komen tot een bundeling van beleid op het gebied van de bedrijfsvoering. Dit omvat onder andere de domeinen inkoop, huisvesting en facilitaire dienstverlening. Hierbij zijn in de regievoering van de beleidscyclus onderstaande instrumenten gebruikt. Ook zijn er belangrijke stappen gezet op het gebied van informatiemanagement, inkoop en aanbesteding, rijkshuisvesting en integrale bedrijfsvoering.

In 2010 zijn de volgende doelstellingen behaald:

Betere bestuurbaarheid van de bedrijfsvoering

Onderdeel van de organisatieverandering binnen het Rijk is de bundeling van beleid op facilitair terrein en de invoering van het categoriemanagement. In 2010 is categoriemanagement verder ingevoerd voor een groot aantal categorieën, zoals de categorie voor personeel, telecommunicatie en ICT. Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteunt de departementen bij de verankering van kennis en het ontwikkelen van expertise.

Uitbouw van de shared servicecentra

Voor de sourcing van diensten in Den Haag een grote stap gezet door de bundeling van twee dienstverleners in één batenlastendienst (FM-Holding) en de voorgenomen toetreding van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en ministerie van Onderwijs Cultuur Wetenschappen in 2012 tot dezelfde FM-Holding.

Realisatie van rijkswerkplek

Er is verder vormgegeven aan de ambitie om het Rijk te positioneren als koploper in duurzame bedrijfsvoering. Het programma Duurzame Bedrijfsvoering focust in samenhang op: duurzaam inkopen, duurzame faciliteiten, duurzame huisvesting en duurzame mobiliteit. Binnen deze focus worden concrete projecten verricht, die de duurzaamheiddoelstellingen rijksbreed helpen realiseren is samenspraak met rijksambtenaren. Daarbij is door middel van diverse projectplannen sturing gegeven aan de ambitie om het thema duurzame bedrijfsvoering de komende jaren beter op de kaart te zetten.

De evaluatie van het rijkshuisvestingsstelsel is gereed. Het wordt in het eerste kwartaal 2011 naar de Tweede Kamer verzonden.

Door de brede heroverwegingen, is er geen afwegingskader voor sourcing ontwikkeld.

De huisvestingsstrategie voor de rijkspanden in het land is onderdeel geworden van het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst en wordt in 2011 in dat kader opgepakt.

In 2010 hebben 7 departementen de rijkspas uitgerold, de overige 4 departementen volgen in 2011. De oorzaak voor de vertraging komt voornamelijk voort uit het feit dat de departementen nog veel werk hebben aan het op orde brengen van hun brongegevens.

37.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

Toelichting

Daar in 2010 de brede heroverwegingen hebben plaatsgevonden, is de planning beleidsdoorlichtingen op onderdelen aangepast.