Algemene beleidsdoelstelling

Het waarborgen van de rechtszekerheid, deugdelijkheid van bestuur en de mensenrechten in de Nederlandse Antillen en Aruba

Het waarborgen van de fundamentele mensenrechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur is ook in de nieuwe staatkundige verhoudingen een aangelegenheid van het Koninkrijk (artikel 43 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden). In verband met deze waarborgfunctie heeft de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en de grensbewaking een hoge prioriteit. Nederland heeft hiertoe ook in 2011 nauw samengewerkt met Aruba, Curaçao en Sint Maarten in het Recherchesamenwerkingsteam (RST) en met de Kustwacht in het Caribisch gebied van het Koninkrijk. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in 2011 bijgedragen aan de instandhouding van deze twee organisaties.

Daarnaast is ook in 2011 vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties bijgedragen aan de ondersteuning van de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie. Dit alles om de rechtszekerheid en veiligheid voor de burgers te verhogen. In de nieuwe staatkundige verhouding, en met de inwerkingtreding van de rijkswet Gemeenschappelijk Hof en de rijkswet Openbaar Ministerie, is Nederland direct partij bij de rechtspleging in het Caribische deel van het Koninkrijk.

Zorgelijk voor de werkzaamheden van de verschillende opsporingsdiensten is het ontbreken van een wettelijke basis voor de inzet van bijzondere opsporingsmethoden. Ondanks het voornemen van de Minister van Justitie van de Nederlandse Antillen om de daartoe gemaakte landsverordening nog voor transitie te behandelen in de Staten, is deze wettelijke basis in 2011 nog niet gerealiseerd. De Bob-wetgeving is in Curaçao inmiddels door de Staten aangenomen. Met de inwerkingtreding moet echter worden gewacht op Sint Maarten en Aruba.

Financiële toelichting

De uitgaven voor de ondersteuning van de rechterlijke macht en samenwerkingsmiddelen zijn in 2011 iets hoger uitgevallen dan aanvankelijk begroot.

De ontvangsten hebben betrekking op de individuele bijdragen van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten aan de Kustwacht Caribisch Nederland. De bedragen worden jaarlijks achteraf gedeclareerd, gebaseerd op de werkelijke uitgaven van de Kustwacht. De ontvangsten zijn in 2011 lager uitgevallen omdat het grootste deel (tot en met 10-10-10) van de ontvangsten over 2010 al in 2010 in plaats van 2011 zijn ontvangen.

1. Operationele doelstelling 1

Het versterken en waarborgen van rechtszekerheid en de mensenrechten door het bevorderen en in stand houden van structurele samenwerking tussen de landen van het Koninkrijk

Op Aruba, Curaçao en Sint Maarten is sprake van grensoverschrijdende (drugs)criminaliteit. Omdat deze problematiek de eigen capaciteit van de drie landen overstijgt, werken zij op structurele wijze samen met (Caribisch) Nederland in het kader van de waarborgfunctie. Het betreft hier de activiteiten van de Kustwacht, het Recherche Samenwerkingsteam (RST) en de ondersteuning van de zittende en staande magistratuur en de ondersteuning van de lokale diensten door de KMar op Curaçao en Sint Maarten. De Kustwacht en het RST spelen een belangrijke rol in de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit en werken hiertoe ook internationaal samen.

Bijdragen aan het functioneren van de Kustwacht

Met middelen uit de begroting van Koninkrijksrelaties en Defensie en met bijdragen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten is de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied (hierna: Kustwacht) in 2011 in staat gesteld zijn taken uit te voeren. De Kustwacht heeft ook in 2011 bijgedragen aan de maritieme rechtshandhaving, waarbij drugsbestrijding, mensenhandel en mensensmokkel en illegale immigratie prioriteiten waren. Daarmee was de Kustwacht voor het Caribische deel van het Koninkrijk een onmisbare schakel in de rechtshandhavingsketen. Daarnaast heeft de Kustwacht een belangrijke bijdrage geleverd aan de veiligheid op het water door het uitvoeren van zoek- en reddingsoperaties (Search and Rescue) en zijn er taken uitgevoerd als maritieme rechtshandhavinginstantie, onder andere visserij- en milieu-inspecties.

Door de inzet van eigen personeel en geavanceerd varend en vliegend materieel hebben de vier landen van het Koninkrijk ook in 2011 via dit unieke samenwerkingsverband goede resultaten geboekt.

In stand houden van het recherchesamenwerkingsteam (RST)

Het Recherche Samenwerkingsteam (RST) heeft in 2011 evenals in voorgaande jaren als kerntaak de bestrijding van zware, grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit. Daarnaast is ondersteuning geleverd aan de lokale korpsen van Curaçao en Sint Maarten. Door het grote aantal levensdelicten op Sint Maarten in 2011 is relatief veel van de capaciteit van het RST op Sint Maarten ingezet voor de ondersteuning van het politiekorps in deze zaken. Dit heeft geleid tot verschillende arrestaties van verdachten.

Leveren van ondersteuning aan de rechterlijke macht

Om een goed niveau van rechtshandhaving en rechtspleging in de drie landen en Caribisch Nederland te garanderen, is volledige bezetting van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie van groot belang. Omdat bij de landen de personele capaciteit ontbreekt, draagt Nederland hieraan bij. Het OM in Nederland stelt magistraten ter beschikking en vanuit het ministerie van BZK wordt een «tropentoelage» gefinancierd. In 2011 zijn gemiddeld 20 rechters en 15 officieren van justitie uitgezonden.

Koninklijke Marechaussee

Evenals in voorgaande jaren zijn vanuit een flexibel inzetbare pool medewerkers van de Koninklijke Marechaussee (KMar) ingezet voor de ondersteuning van de lokale diensten van Curaçao en Sint Maarten. In voorgaande jaren was de KMar vanuit de pool ook op Bonaire actief. De KMar levert nu nog steeds een bijdrage in Caribisch Nederland, maar na de staatkundige transitie wordt dit (met uitzondering van incidentele bijstand voor niet eigenstandige taken op grond van de Veiligheidswet BES) niet langer vanuit de flexibele pool gedaan en wordt deze inzet gefinancierd door het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Onder het lokaal gezag heeft de KMar de lokale politiekorpsen ondersteund bij strafrechtelijke onderzoeken naar onder meer levensdelicten, geweldscriminaliteit, mensensmokkel en migratiecriminaliteit. Daarnaast heeft de KMar vanuit de flexpool deelgenomen aan het gemeenschappelijke grenscontroleteam op Hato-airport in Curaçao. Ook op Sint Maarten ondersteunt de KMar in de grensbewaking. Daar is met ondersteuning van de KMar in 2011 een kwaliteitsslag gemaakt met de invoering van de 2^e lijnscontrole binnen het grensbewakingsproces op de luchthaven Princess Juliana International Airport.

1.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid

De beleidsdoorlichting is als gevolg van de transitie op 10-10-2010 begin 2011 gestart. De doorlichting wordt in het eerste kwartaal van 2012 afgerond en aan de Tweede Kamer verzonden.