Onderstaande tabel geeft de stand van zaken weer van de maatregelen die zijn aangekondigd in de begroting 2012. Daartoe zijn in de eerste kolom de geraamde besparingen of kosten vermeld zoals deze zijn opgenomen in de begroting 2012. De tweede kolom geeft een actualisatie van deze bedragen. Daar waar de bedragen ongewijzigd zijn, is er geen aanpassing geweest van de omvang van de beleidsmaatregel. Daar waar de bedragen wel zijn aangepast is er sprake van het (deels) terugdraaien, wijzigen of uitstellen van een maatregel, of van een verwacht besparingsverlies. De actualisatie wordt per maatregel nader toegelicht.

Er is bewust gekozen voor de term actualisatie. Het is niet mogelijk om van elke maatregel in de zorg een exacte opbrengstrealisatie te geven. De reden daarvoor is dat tal van ontwikkelingen van invloed zijn op de hoogte van de zorguitgaven, waaronder vraagfactoren (toe- of afname van het zorggebruik), aanbodfactoren (zoals substitutie-effecten) en prijsontwikkelingen28. Deze ontwikkelingen zijn op macroniveau niet nauwkeurig van elkaar te onderscheiden en te kwantificeren.

Toelichting

GEZONDHEIDSZORG

Eerstelijnszorg

• 1. Tariefmaatregel huisartsen

  De tariefkorting van € 132 miljoen is neerwaarts bijgesteld naar € 98 miljoen.

• 2. Tariefkorting logopedie

  Op basis van recentere realisatiecijfers is de tariefkorting bijgesteld naar € 5 miljoen.

• 3. Maatregel fysiotherapie

  Voor 2012 is het aantal behandelingen per aandoening voor eigen rekening extra verhoogd naar 20 (de eerste verhoging was van 12 naar 15). Dit heeft geleid tot een korting € 50 miljoen.

• 4. Tariefmaatregel verloskunde

  De overschrijding bij verloskunde wordt door een tariefmaatregel (€ 4 miljoen) deels geredresseerd. Deze overschrijding wordt onder andere veroorzaakt door een toename van de uitgaven aan diagnostische echo’s en prenatale screening. De tariefmaatregel is eind 2011 met € 2 miljoen neerwaarts bijgesteld als gevolg van geactualiseerd inzicht over de overschrijding.

• 5. Pakketuitname dieetadvisering

  Dieetadvisering was in 2012 geen onderdeel van het basispakket. Dit betrof de specialistische dieetadvisering in de niet-ketenzorg context. In het geval van ketenzorg bij COPD, diabetes en vasculair risicomanagement werd de zorg die diëtisten bieden nog wel vergoed.

Ziekenhuizen, medisch specialisten en overig curatief

• 6. Verlaging eerdere korting ziekenhuizen

  In de begroting 2011 is bij de ziekenhuizen een structurele overschrijding (op basis van voorlopige realisatie 2009) opgenomen van € 549 miljoen. Tegenover deze overschrijding is een voorgenomen korting van gelijke omvang opgenomen. Op grond van de meer definitieve cijfers over 2009 zijn voor 2011 zowel de overschrijding als de kortingsmaatregel neerwaarts bijgesteld naar € 314 miljoen. Met deze mutatie wordt de kortingsmaatregel die vanaf 2011 structureel doorwerkt, verlaagd met € 235 miljoen.

• 7. Hoofdlijnenakkoord instellingen voor medisch specialistische zorg

  Op 4 juli 2011 is het Bestuurlijk hoofdlijnenakkoord gesloten tussen de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) en VWS. In dit hoofdlijnenakkoord zijn onder andere afspraken gemaakt over een beheerste kostenontwikkeling van de ziekenhuiszorg van 2,5% vanaf 2012 aan de hand van basisjaar 2011 (exclusief loon- en prijsbijstelling). Onderdeel van de afspraken is het oplossen van de meerjarige doorwerking van de overschrijdingen 2010. Op grond van de voorlopige realisatie 2010 (stand juni 2011) is een overschrijding bij ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (ZBC) geconstateerd van circa € 400 miljoen. Afgesproken is dat de instellingen en verzekeraars maatregelen nemen om hiervan per 2012 € 265 miljoen op te lossen. Concreet betekent dit dat voor dit bedrag het in het hoofdlijnenakkoord afgesproken beschikbare kader vanaf 2012 niet verhoogd is voor dit deel van de overschrijding 2010 van circa € 400 miljoen.

• 8. Verlaging eerdere tariefkorting medisch specialisten

  De overschrijding bij de medisch specialisten (op basis van realisatie 2009) is zoals gemeld in de 2^e suppletoire wet 2010 neerwaarts bijgesteld met € 42 miljoen. Met deze mutatie zijn de kortingsmaatregelen 2011 (opgenomen als negatieve bedragen in de begroting 2011) verlaagd met € 42 miljoen.

• 9. Korting academische component

  De academische component – welke vanaf 2012 onderdeel is geworden van de beschikbaarheidbijdrage (vaste bijdrage voor specifieke zorgfuncties/diensten) – is gekort met € 10 miljoen in 2012 oplopend naar € 40 miljoen vanaf 2015.

Genees- en hulpmiddelen

• 10. Pakketuitname maagzuurremmers

  De maagzuurremmers maken vanaf 2012 geen onderdeel meer uit van het basispakket. Chronisch gebruik is van deze maatregel uitgezonderd.

• 11. Maatregel farmaceutische hulp

  Als gevolg van het besluit van de NZa om de apothekerstarieven per 1 januari 2011 te verlagen, vallen de uitgaven voor geneesmiddelen structureel € 42 miljoen lager uit dan eerder geraamd. De structurele opbrengst daarvan is in de begroting 2012 verwerkt.

• 12. Hulpmiddelen

  Op grond van de motie Agema c.s. (Kamerstuk 32 500 XVI, nr. 53) tijdens de begrotingsbehandeling VWS 2011 maakten rollators en andere loophulpmiddelen in 2012 nog onderdeel uit van het basispakket.

Geestelijke gezondheidszorg

• 13. Maatregelen geestelijke gezondheidszorg (ggz)

In de curatieve ggz zijn maatregelen getroffen die vanaf 2012 € 393 miljoen opleveren. Deze structurele opbrengst is in de begroting 2012 verwerkt.

Overige gezondheidszorg

• 14. Afzien van pakketopname beweegkuur

  De beweegkuur is niet in het basispakket opgenomen. De vrijval van de daarvoor gereserveerde middelen was al in de begroting 2012 verwerkt.

• 15. Pakketuitname stoppen met roken

  Ondersteuning bij stoppen met roken was in 2012 geen onderdeel van het basispakket.

• 16. Rechtmatigheid Zvw

  De raming van de opbrengst van de maatregel «toetsing rechtmatigheid van vergoeding conform Zvw», zoals opgenomen in het Regeerakkoord, is met € 7 miljoen verhoogd. De opbrengst van deze maatregel is voor 2012 echter niet gerealiseerd.

• 17. Eigen bijdrage Zvw

  In de curatieve ggz is besloten tot een eigen bijdrage voor zowel behandeling als verblijf in de tweedelijns ggz. De opbrengst van deze maatregel is geraamd op € 146,2 miljoen en opgenomen in de begroting 2012.

LANGDURIGE ZORG

Persoonsgebonden budgetten

• 18. Maatregel persoonsgebonden budgetten

  Om de groei van de pgb-regeling in lijn te brengen met de groei in de AWBZ heeft het Kabinet-Rutte–Verhagen besloten om vanaf 1 januari 2012 de keuzemogelijkheid voor het pgb te beperken tot personen met een verblijfsindicatie. In het Begrotingsakkoord 2013 zijn maatregelen genomen om het pgb toekomstbestendig te maken. Daarbij is besloten om het pgb vanaf 1 januari 2013 weer open te stellen voor cliënten met een extramurale indicatie. Een uitzondering wordt gemaakt voor cliënten met alleen een indicatie voor alleen de functie begeleiding, al dan niet in combinatie met kortdurend verblijf. Voor hen geldt het 10-uurscriterium, dat met ingang van 1 januari 2014 ook gaat gelden voor bestaande pgb-houders.

Overige langdurige zorg

• 19. Niet doorgaan maatregel minimale eigen betalingen AWBZ

  De maatregel minimale eigen bijdrage AWBZ betreft een besluit van het kabinet Balkenende IV. Het Kabinet-Rutte–Verhagen heeft bij zijn aantreden besloten van deze maatregel af te zien. Dit levert een structureel besparingsverlies op van € 80 miljoen.

• 20. Besparingsverlies beperken doelgroep AWBZ

  In het Regeerakkoord van het Kabinet-Rutte–Verhagen is de maatregel beperken doelgroep AWBZ opgenomen. De invulling van deze maatregel is in eerste instantie een jaar uitgesteld, wat een besparingsverlies in 2012 oplevert van € 20 miljoen (Kamerstuk 30 597 XVI, nr. 186). In het Begrotingsakkoord 2013 is de maatregel geschrapt en het structurele besparingsverlies gedekt.