Tabel 5 laat de verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten vanaf de stand ontwerpbegroting 2012 zien. Voor nadere toelichting op de mutaties wordt verwezen naar de verdiepingsbijlage.

Toelichting:

Uitgaven

Mee- en Tegenvallers

• 1. Actualisering zorguitgaven

  Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de zorguitgaven 2012 geactualiseerd. Uit deze actualisering volgt tussen de Ontwerpbegroting 2012 en het jaarverslag 2012 per saldo een tegenvaller van € 500,7 miljoen. Deze tegenvaller is in onderstaande tabel (tabel 5A) per sector uitgesplitst. De belangrijkste mutaties worden nader toegelicht.

Huisartsenzorg

De genoemde overschrijding is onder meer toe te schrijven aan de toename van de bijzondere betalingen en het getarifeerde deel.

Instellingen voor medisch-specialistische zorg

De totale ingeschatte overschrijding bij de instellingen voor medisch-specialistische zorg op basis van cijfers die in het voorjaar 2012 over 2011 beschikbaar waren en rekening houdend met een inschatting op basis van trends uit eerdere jaren bedraagt € 333 miljoen (op basis van de nieuwe toedeling zoals die vanaf 2012 in de VWS-begroting is opgenomen en ontleend is aan het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord). Deze overschrijding is gemeld en toegelicht in de eerste suppletoire begroting 2012 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 33 280 XVI, nr. 229). Deze overschrijding in 2011 is per saldo niet doorgetrokken naar 2012, want deze overschrijding is tegen geboekt (zie post 2 in tabel 5). In 2012 is namelijk het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord van toepassing waarin afspraken zijn gemaakt over een budgettair kader. Uitgaande van het overeengekomen budgettair kader werkt deze overschrijding niet structureel door.

Geneesmiddelen

De geneesmiddelen laten een onderschrijding zien van € 826,8 miljoen in 2012. De onderschrijding kan deels worden verklaard doordat zorgverzekeraars lagere prijzen dan verwacht voor dienstverlening van de apothekers hebben afgesproken. Ook zijn de prijzen voor geneesmiddelen lager uitgevallen door intensivering en uitbreiding (door patentverlies) van het preferentiebeleid van zorgverzekeraars. De al over 2011 gesignaleerde vervanging naar middelen met lagere prijzen en prijsverlagingen onder invloed van het preferentiebeleid hebben zich daarmee in 2012 versterkt doorgezet.

Hulpmiddelen

De onderschrijding bij de hulpmiddelen is € 116,2 miljoen in 2012. De groei van de uitgaven is lager dan verwacht. Dat lijkt vooral te komen door een daling van het aantal declaraties. Daarnaast zijn zorgverzekeraars doelmatiger gaan inkopen (bijvoorbeeld ten aanzien van incontinentiemateriaal) en hebben ze de regels voor vergoeding van verbandmiddelen strenger gehandhaafd. Voor een deel is mogelijk sprake van doorwerking van de over 2011 gesignaleerde lagere groei van de uitgaven voor hulpmiddelen bij ademhalingsproblemen en wondzorg.

Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg

Op basis van gegevens van Vektis inzake de door vrijgevestigden en niet-gebudgetteerde instellingen gedeclareerde DBC’s, cijfers van de NZa inzake de budgetten 2011 van gebudgetteerde ggz-instellingen, gegevens van het CVZ inzake de uitgaven voor eerstelijns ggz en rekening houdend met trends uit het verleden, werd voor de gehele geneeskundige ggz een overschrijding verwacht van € 115 miljoen (vanaf 2011). In het Bestuurlijk Akkoord ggz is afgesproken dat deze overschrijding voor een bedrag van € 40 miljoen mag doorwerken in latere jaren.

Grensoverschrijdende zorg (buitenland in mpb)

De grensoverschrijdende zorg binnen het macroprestatiebedrag (mpb) betreft de lasten die gemaakt zijn in het buitenland door in Nederland woonachtige Zvw-verzekerden of Zvw-verzekerden die in het buitenland zorg krijgen. De overschrijding wordt mede veroorzaakt door het wegwerken van achterstanden uit voorgaande jaren.

Zorg in natura door AWBZ-instellingen

In de eerste suppletoire begroting 2012 (Tweede Kamer, vergaderjaar 2011–2012, 33 280 XVI, nr. 229) is bij zorg in natura (ZIN) een tegenvaller gemeld van € 260 miljoen. Deze tegenvaller is het gevolg van de structurele doorwerking van extra zorgproductie door nieuw in gebruik genomen capaciteit in 2010. Deze capaciteitstoename doet zich vooral voor in de langdurige ggz en de gehandicaptenzorg. Door stijging van de kapitaallasten en verdere toename van de zorg in natura is de tegenvaller bij de zorg in natura verder opgelopen. Daarnaast is er sprake van een tegenvaller bij de compensatieregeling immateriële vaste activa.

• 2. Hoofdlijnenakkoord instellingen voor medisch-specialistische zorg

  In 2011 is een Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord met instellingen voor medisch-specialistische zorg gesloten. Een beheerste kostenontwikkeling is daarbij uitgangspunt. In dat akkoord is een financieel kader voor 2012 tot en met 2014 overeengekomen tussen verzekeraars en zorgaanbieders. Uitgaande van het overeengekomen budgettair kader 2012–2014 uit het Hoofdlijnenakkoord werkt de overschrijding, zoals geconstateerd op basis van 2011, niet structureel door. Daarom is de verwachte overschrijding van € 333 miljoen bij de instellingen voor medisch-specialistische zorg, die deel uitmaakt van de actualisering zorguitgaven (zie tabel 5A) tegen geboekt doormiddel van deze mutatie.

• 3. Ramingsbijstelling nhc’s

  De invoering van de normatieve huisvestingscomponent (nhc) in de AWBZ leidt tot een aanvullende besparing.

• 4. Ramingsbijstelling zorg in natura

  Betreft de overloop van pgb naar zorg in natura in 2011.

• 5. Ramingsbijstelling pgb's

  De pgb-maatregel die per 1 januari 2012 is ingegaan, kent een aanvullende opbrengst. Dit komt door nieuwe, lagere cijfers over de instroom in 2011. In de bijstelling is ook rekening gehouden met weglek voor de vergoedingsregeling.

Beleidsmatige mutaties

• 6. Aanpassing tariefkorting huisartsen

  Naar aanleiding van de geactualiseerde CVZ-cijfers over 2010 is de korting op het huisartsentarief, zoals opgenomen in de begroting 2012 (€ 132 miljoen), verlaagd met € 20 miljoen. Aanvullend is eind 2011 besloten om de korting nog verder met € 14 miljoen te verlagen. De korting is hiermee uitgekomen € 98 miljoen.

• 7. Aanpassing tariefkorting logopedie

  Naar aanleiding van geactualiseerde inzichten over 2010 is de tariefkorting verlaagd met € 1,1 miljoen. Daarnaast is naar aanleiding van een kostenonderzoek van de NZa een tariefsverhoging doorgevoerd van € 34,2 miljoen in 3 stappen (2012–2014). Voor 2012 is een bedrag van € 8,4 miljoen toegevoegd. Beide aanpassingen leiden tot een opwaartse bijstelling van het kader met € 9,5 miljoen.

• 8. Aanpassen tariefkorting verloskunde

  Naar aanleiding van geactualiseerde inzichten over 2010 is de tariefkorting verlaagd. Dit leidt tot een opwaartse bijstelling van het kader.

• 9. Werelddekking

  Er is sprake van een besparingsverlies in 2012. Het ingezette traject van het aanpassen van de verdragen verloopt niet conform verwachting. Verwacht wordt dat deze aanpassingen niet eerder dan 1 januari 2014 doorgevoerd zijn.

• 10. Rechtmatigheid conform Zvw

  De besparing als gevolg van de Regeerakkoordmaatregel «vergoeding rechtmatigheid conform Zvw» wordt in 2012 en 2013 nog niet gerealiseerd. Er is een traject in gang gezet in samenwerking met verzekeraars en zorgaanbieders waarin de maatregel nader wordt uitgewerkt zodat implementatie in 2014 in de rede ligt.

• 11. Caribisch Nederland

  Door toename in het zorgvolume zijn er op Caribisch Nederland meer zorgkosten gemaakt dan begroot.

• 12. Zorgopleidingen

  De mutatie bij de zorgopleidingen van € 34,7 miljoen betreft:

  Desaldering ontvangsten (€ 21,2 miljoen)

  Na afloop van elk subsidiejaar worden de subsidies over het afgelopen jaar vastgesteld op basis van de gerealiseerde opleidingscapaciteit. Op instellingen waar de realisatie lager is geweest dan waarvoor is bevoorschot zijn bij subsidievaststellingen over het subsidiejaar 2011 vorderingen ontstaan. De op basis hiervan ontvangen middelen zijn nodig om de nabetalingen bij de subsidies welke door hogere realisaties hoger zijn vastgesteld te kunnen betalen. Het betreft hier een bedrag van € 21,2 miljoen aan ontvangsten dat via een desaldering aan de uitgavenbudgetten wordt toegevoegd.

  Subsidievaststelling 2011, 1^e en 2^e tranche (€ 13,5 miljoen)

  Dit knelpunt wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de subsidievaststellingen over 2011 bij de subsidieregelingen 1^e en 2^e tranche zorgopleidingen. Hieruit volgen nabetalingen van ongeveer € 33,7 miljoen (waartegenover overigens ontvangsten van ruim € 21,2 miljoen staan) en door uit te keren loonbijstellingen bij de verleningen over 2012 waarvoor dit begrotingsgefinancierde BKZ-budget niet gecompenseerd is (circa € 15 miljoen). De reguliere uitgaven zijn binnen het budget uitgevoerd (overschot circa € 16 miljoen). Rekening houdend met desaldering van de ontvangsten resulteert per saldo een tekort van € 13,5 miljoen.

• 13. Wtcg

  Van het CAK zijn nadere gegevens ontvangen met betrekking tot de toe te kennen tegemoetkomingen over toekenningsjaar 2011. Uit deze gegevens kan geconcludeerd worden dat sprake is van een tekort op het Wtcg-budget van circa € 6,8 miljoen.

• 14. Overige

  Deze post is het saldo van verschillende mutaties

Technische- en macro-economische mutaties

• 15. Macro bijstellingen

  De raming van de zorguitgaven is aangepast op basis van de meest recente macro-economische inzichten in het Centraal Economisch Plan (CEP) van het Centraal Planbureau (CPB).

• 16. Financieringsmutaties

  Er is een zekere tijdsverloop tussen het moment dat de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting van de instellingen. Als gevolg daarvan wijkt de financiering binnen een jaargrens af van de uitgaven (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan er financieringsachterstanden of -voorsprongen. Financieringsmutaties hebben wel invloed op de hoogte van de zorguitgaven in enig jaar, maar over een langere periode bezien heffen financieringsvoorsprongen en -achterstanden elkaar op.

Ontvangsten

Mee- en Tegenvallers

• 17. Eigen betalingen AWBZ

  Uit de actualisering van de zorguitgaven blijkt dat zich in 2012 een tegenvaller voordoet bij de eigen betalingen in de AWBZ van € 0,6 miljoen.

• 18. Terugontvangsten zorgopleidingen

  In 2012 zijn hogere terugontvangsten van de zorgopleidingen gerealiseerd dan was verwacht. Dit als gevolg van de vaststelling van de subsidieverlening eerste en tweede tranche uit eerdere jaren.