Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (1954) regelt de staatkundige relatie tussen de landen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. De landen behartigen zelfstandig hun eigen aangelegenheden, maar ze zorgen samen voor de Koninkrijksaangelegenheden. Het Statuut geeft regels voor onderlinge samenwerking, bijstand, overleg en de staatsinrichting van de landen. Sinds 10 oktober 2010 zijn Curaçao en Sint Maarten zelfstandige landen binnen het Koninkrijk en zijn Bonaire, Sint Eustatius en Saba Openbare Lichamen binnen Nederland.

Curaçao en Sint Maarten

In opdracht van de Raad van Ministers van het Koninkrijk is de gouverneur een onderzoek gestart naar de integriteit van het bestuur op Sint Maarten. Het rapport zal aanbevelingen bevatten ten aanzien van de geconstateerde knelpunten en tekortkomingen in het functioneren van het openbaar bestuur.

Aruba

Waarborgfunctie

De doelstelling van de waarborgfunctie is het borgen van de fundamentele mensenrechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur. Dit komt vooral tot uitdrukking in de aandacht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor rechtshandhaving en goed bestuur binnen het Koninkrijk. Het beleid van het ministerie richt zich vooral op het voorkomen van toepassing van de waarborgfunctie in plaats van het daadwerkelijk toepassen daarvan. Hiermee is het beleid op het terrein van de rechtshandhaving wellicht meer te typeren als preventief en ondersteunend; hoe wordt voorkomen dat aan de waarborgfunctie daadwerkelijk invulling moet worden gegeven? Om de waarborgfunctie te borgen worden vanuit Nederland bijdragen geleverd aan de Kustwacht, het Recherche Samenwerkingsteam, de Koninklijke Marechaussee en het Openbaar Ministerie. In 2013 is de inzet van deze organisaties voornamelijk gericht geweest op de maritieme rechtshandhaving, waarbij drugsbestrijding, mensenhandel en mensensmokkel en illegale immigratie prioriteiten waren, als ook op de bestrijding van zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit en het beschikbaar stellen van rechters en officieren aan Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Financieel Toezicht

Het College financieel toezicht (Cft) heeft met zorg geconstateerd dat zowel in Curaçao als in Sint Maarten nog steeds sprake is van een gebrekkige tijdigheid van opstelling en vaststelling van begrotingen, begrotingswijzigingen en jaarrekeningen. Deze instrumenten van het budgetrecht van de Staten van deze landen worden dus nog verre van optimaal benut.

Positieve ontwikkeling is dat Curaçao, mede naar aanleiding van de aanwijzing die zij in 2012 kreeg van de Rijksministerraad, een aanzienlijk pakket aan maatregelen heeft genomen dat noodzakelijk is om structureel gezonde overheidsfinanciën te kunnen verkrijgen. Aan de belangrijkste en nagenoeg alle eisen uit de aanwijzing van 2012 is voldaan. Het begrotingsevenwicht is daarmee onder meer terug gebracht. Met het pakket aan maatregelen is voor Curaçao de weg vrij gekomen om te kunnen investeren in maatschappelijke en economische ontwikkeling. Noodzakelijkerwijs is daarmee een lijn gekozen van bestendigen en versterken van de financiële positie evenals het beperken van financiële risico’s.

Over de ontwikkeling op de overheidsfinanciën van Sint Maarten is het Cft over heel 2013 genomen niet positief. Sint Maarten beschikt pas sinds september 2013 over een vastgestelde begroting over het jaar 2013. Deze kwam tot stand onder de druk van een dreigende aanwijzing vanuit de Rijksministerraad. Het Cft heeft hierbij opgemerkt dat hoewel deze begroting inhoudelijk nog tekortkomingen vertoont, deze toch in uitvoering moest worden genomen, zodat de inspanning in het resterende deel van het jaar gericht kon worden op de tijdige realisatie van de begroting 2014. In december 2013 heeft Sint Maarten uitstel gekregen tot 16 januari 2014. Mede als gevolg van dit langdurige traject om tot een vastgestelde begroting te komen, zijn in 2013 de betalingsachterstanden van Sint Maarten aan haar sociale fondsen opgelopen, zo constateert het Cft. Het is de verantwoordelijkheid van Sint Maarten om voor 2014 passende maatregelen te nemen.

Voor een uitgebreide verslaglegging wordt verwezen naar de halfjaarrapportages van het Cft (brief d.d. 7 maart 2014, Halfjaarrapportage College financieel toezicht).

Vereffening Boedel Nederlandse Antillen

De vereffeningcommissie heeft haar werkzaamheden in 2013 nog niet afgerond en heeft daarom verzocht de onderliggende regeling met 1 jaar te verlengen. Ook is daarbij verlenging met één jaar voor de voorzitter en de leden van de commissie gevraagd. De verlenging wordt bij gezamenlijk besluit door Nederland en de Landen genomen. In het voorjaar van 2014 is een conceptrapportage voorzien.

Caribisch Nederland

In 2013 is conform planning tweemaal een zogenaamde Caribisch Nederland-week (CN-week) georganiseerd, in maart en oktober. Beide weken hebben bijgedragen aan een goede relatie en samenwerking tussen de Rijksoverheid en de drie eilandbesturen. Overigens is in de CN-week in het najaar 2013 besloten om in verband met de logistieke belasting aan beide kanten vanaf 2014 in principe één keer per jaar een CN-week te organiseren. De CN-week vindt in 2014 in juni plaats.

Tot slot heeft de Tweede Kamer de kabinetreactie op het onderzoek deregulering en taakverlichting Caribisch Nederland ontvangen (Kamerstukken II, 33 750 IV, nr. 7). Daarin komt ook de reactie van de bestuurscolleges van Bonaire, St. Eustatius en Saba aan de orde.

Er zijn in 2013 geen uitgaven gedaan op garanties.