Inleiding
De jaarverslagenbegrotingen van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking dienen in nauwe samenhang te worden bezien. De inzet op het Nederlandse buitenlandbeleid komt tot uitdrukking in de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Door deze bundeling wordt de onderlinge samenhang geïllustreerd en samenwerking en afstemming binnen de betrokken ministeries bevorderd.
De begroting van Buitenlandse Zaken is in januari 2013 met een Incidentele Suppletoire Begroting gesplitst in een departementale begrotingsstaat voor Buitenlandse Zaken (V) en een begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking (XVII). Als gevolg hiervan wordt voor ieder hoofdstuk een afzonderlijk jaarverslag opgesteld, met ieder een eigen verantwoordingsstaat, een saldibalans en een toelichting. Ook geldt dat voor beide jaarverslagen een separate controleverklaring wordt afgegeven waarbij de toleranties voor ieder verslag afzonderlijk gelden. Omdat er in 2013 nog sprake is van één begrotingswet voor Buitenlandse Zaken (BZ) en Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking (BH&OS) zijn beide verslagen in één document gebundeld; vanaf volgend jaar is dat gescheiden.
Buitenlandse betrekkingen zijn een zaak van het Koninkrijk der Nederlanden: Nederland in Europa, Aruba, Curaçao en Sint Maarten, alsmede de Nederlandse openbare lichamen in het Caribisch gebied (Bonaire, Sint Eustatius en Saba). Waar deze begroting spreekt over «Nederland» of «Nederlands» wordt daarmee bedoeld: «(van) het Koninkrijk der Nederlanden», tenzij het gaat om zaken die specifiek het land Nederland betreffen, zoals het EU-lidmaatschap en ontwikkelingssamenwerking.
Beleidsverslag
Het beleidsverslag begint met de beleidsprioriteiten waarin wordt ingegaan op de prioriteiten van Buitenlandse Zaken en de belangrijkste resultaten die bereikt zijn in 2013. Daarnaast is een tabel opgenomen met daarin de realisatie van de beleidsdoorlichtingen.
Het jaarverslag 2013 vormt in principe een spiegel van de begroting zoals deze op Prinsjesdag 2012 aan de Kamer is aangeboden. Echter, om recht te doen aan de ontstane situatie na Prinsjesdag 2012 waarin de begroting is gesplitst en Buitenlandse Handel is overgekomen van de begroting van Economische Zaken is besloten om het beleidsverslag in te richten volgens de memorie van toelichting 2014.
Vervolgens is artikelsgewijs op hoofdlijnen gerapporteerd over de resultaten van 2013, waarbij ingegaan wordt op de algemene doelstelling, de rol en verantwoordelijkheid en de beleidsconclusies. In de beleidsconclusies is per artikel aangegeven welke lessen getrokken zijn uit zowel opgedane ervaringen met de uitvoering van het beleid als welke beleidswijzigingen hebben plaatsgevonden als gevolg van in 2013 afgerond evaluatieonderzoek.
Bij de opbouw van de toelichting van de beleidsartikelen is zoveel mogelijk aangesloten bij de Incidentele Suppletoire Begroting. Artikelen die bij de Incidentele Suppletoire Begroting zijn gesplitst tussen de begrotingsstaat BZ en BH&OS, zijn ook bij de opbouw van het beleidsartikel gesplitst.
Budgettaire gevolgen van beleid en toelichting
In de tabel budgettaire gevolgen van beleid zijn de opmerkelijke verschillen tussen de begroting en de realisatie 2013 opgenomen. In de toelichting wordt ingegaan op de verschillen tussen de budgettaire raming en de realisatie in 2013 voor zover deze niet zijn toegelicht in de Eerste of Tweede Suppletoire Begroting. Waar nodig is een verwijzing naar deze begrotingen opgenomen. Met de invoering van verantwoord begroten worden de tabellen met de budgettaire gevolgen van beleid rijksbreed uniform opgesteld. Om die reden zijn de kanalen en thema’s niet meer opgenomen in het jaarverslag. Vanwege het splitsen van de begroting en het daarmee verschuiven van beleidsuitgaven zijn hiermee ook de realisaties uit de voorgaande twee jaren geconverteerd naar de huidige indeling. Gebruikelijk is om de realisaties voor een periode van t-4 weer te geven, maar omdat in 2011 de indeling van de begroting is aangepast, is het alleen mogelijk om de realisatiecijfers voor 2011 en 2012 op te nemen. Ten slotte is vanwege de invoering van verantwoord begroten in 2013 dit het eerste jaarverslag waarbij in de tabel budgettaire gevolgen van beleid nader wordt ingegaan op de financiële instrumenten. Hierdoor ontbreken de realisatiecijfers op instrumentniveau voor de voorliggende jaren.
Voor de artikelen zijn verschillen in de realisatie ten opzichte van de vastgestelde Incidentele Suppletoire Begroting vanaf 10% op sub-artikel toegelicht, met een ondergrens van EUR 2 miljoen. Voor het niet-beleidsartikel 11 worden verschillen vanaf 1% toegelicht. Hierbij wordt ook verwezen naar de mutaties binnen de financiële instrumenten. Indien op basis van bovenstaand criterium geen toelichting wordt gegeven is ook de mutatie op het financiële instrument niet opgenomen. Bij de verplichtingen en ontvangsten is een afwijking groter dan 10% op artikelniveau toegelicht.
Om de leesbaarheid te waarborgen worden alleen de financiële instrumenten die meer dan 3 procent van het artikelonderdeel uitmaken opgenomen in de financiële tabel. Dat betekent dat er in sommige gevallen geen uitputtende opsomming is van de financiële instrumenten per artikelonderdeel. Bij het opstellen van de Incidentele Suppletoire Begroting is voor sommige uitgaven voor één instrument gekozen, terwijl in de realisatie blijkt dat uitgaven op meerdere instrumenten verwerkt zijn. Om de leesbaarheid van de tabellen financiële gevolgen van beleid te waarborgen, is ervoor gekozen om de realisatie onder te brengen bij het in de Incidentele Suppletoire Begroting genoemde instrument en niet op te splitsen.
Overige onderdelen van het jaarverslag
Na het beleidsverslag volgen de niet-beleidsartikelen 9–11, de bedrijfsvoeringsparagraaf, de jaarrekening van Buitenlandse Zaken en drie bijlagen: 1) overzicht van de afgeronde evaluatieonderzoeken, 2) de externe inhuur, en 3) de afkortingen. Voor de bijlage sanctiebeleid en malversatie zie jaarverslag BH&OS.
Bedrijfsvoeringsparagraaf
In de uitvoering van het beleid op het terrein van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking wordt gebruik gemaakt van het apparaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken
Met de overgang van Buitenlandse Handel van Economische Zaken naar BH&OS zijn ook de bijbehorende apparaatsmiddelen overgeheveld. In de bedrijfsvoeringsparagraaf in het jaarverslag van BZ en BH&OS wordt hier ook verslag over gedaan.
Groeiparagraaf
Op 20 april 2011 is de aanpassing van de presentatie van de Rijksbegroting onder de naam Verantwoord Begroten in de Tweede Kamer behandeld. De nieuwe presentatie geeft meer inzicht in de financiële informatie, de rol en verantwoordelijkheid van de Minister en laat een duidelijke splitsing tussen apparaat en programma zien. In het voorliggende jaarverslag is hieraan vooral invulling gegeven door de begrotingsartikelen, die bij de Incidentele Suppletoire Begroting zijn verdeeld over de begrotingsstaat van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking, ook bij de rol en verantwoordelijkheid te verdelen naar de verantwoordelijke Minister. Daarnaast zijn in het voorliggende jaarverslag alle begrotingsartikelen ingevuld volgens de nieuwe voorschriften.
HGIS jaarverslag
Samen met de jaarverslagen van BZ en BH&OS wordt het HGIS-jaarverslag 2013 aangeboden aan het parlement. De Nederlandse uitgaven voor buitenlands beleid, die op verschillende departementale begrotingen staan, zijn gebundeld in de HGIS. In aanvulling op de departementale jaarverslagen geeft het HGIS-jaarverslag een integraal overzicht van de besteding van middelen voor buitenlands beleid.
Controleverklaring en auditrapport
In het kader van de wettelijke controletaak geeft de auditdienst Rijk (ADR) jaarlijks een controleverklaring af bij ieder jaarverslag. Omdat de begroting van Buitenlandse Zaken in januari 2013 met een Incidentele Suppletoire Begroting gesplitst is in een departementale Suppletoire Begrotingsstaat voor Buitenlandse Zaken (V) en een begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking (XVII), neemt de ADR twee controleverklaringen op in het samenvattend auditrapport over 2013.
Daarnaast heeft de auditdienst een wettelijke taak om zowel de totstandkoming van de niet-financiële informatie als het gevoerde financiële en materiële beheer en de daartoe bijgehouden administraties te onderzoeken. Over de belangrijkste bevindingen van deze onderzoeken en van eventuele onderzoeken naar overige aspecten van de bedrijfsvoering brengt de ADR verslag uit in het jaarlijkse samenvattende auditrapport waarin zowel hoofdstuk V als XVII is meegenomen. Deze bevindingen vallen niet onder de reikwijdte van de controleverklaringen.