In het Regeerakkoord van oktober 2012 en het Woonakkoord van februari 2013 heeft het kabinet, in samenwerking met de fracties van D66, ChristenUnie en SGP, afspraken gemaakt over de hervorming van de woningmarkt. Op basis van deze afspraken heeft het kabinet in september 2013 haar Hervormingsagenda Woningmarkt aan de Staten-Generaal aangeboden. Hierin wordt de inzet op het terrein van de huur- en koopmarkt, het corporatiestelsel, de bouw en de energiebesparing uiteengezet.

Koopmarkt

Op de koopmarkt worden de schulden en daarmee de financiële risico’s beperkt:

• – Vanaf 1 januari 2013 is het recht op hypotheekrenteaftrek voor nieuwe hypotheken gekoppeld aan het volledig annuitair aflossen van de lening.

• – De maximale loan-to-value voor nieuwe hypotheken is vanaf 1 januari 2013 teruggebracht naar 105%.

• – Voor investeringen in woningverbetering en energiebesparende maatregelen is voorzien in uitzonderingen. Dit is vastgelegd in de Tijdelijke Regeling Hypothecair Krediet die per 1 januari 2013 van kracht is geworden.

• – In 2013 is de Wet Maatregelen Woningmarkt 2014 door het parlement aanvaard. Deze wet voorziet ondermeer in de stapsgewijze beperking van het maximale aftrektarief voor de hypotheekrente met een half procentpunt per jaar, tot het tarief in de derde schijf.

• – Het overgrote deel van de structurele opbrengst van de introductie van de aflossingseis, wordt teruggesluisd via loon- en inkomstenbelasting.

In 2013 zijn daarnaast maatregelen getroffen om meer lucht te bieden aan huiseigenaren en de doorstroming, alsmede een gezonde hypotheekverstrekking, te bevorderen:

• – Per 1 oktober 2013 is de vrijstelling in de schenkbelasting ten behoeve van de eigen woning tijdelijk verhoogd naar € 100.000.

• – Sinds oktober 2012 kan de rente over restschulden tijdelijk worden afgetrokken, zodat restschulden makkelijker kunnen worden meegefinancierd bij verhuizing.

• – Vanaf 1 januari 2014 is het mogelijk om restschulden ook mee te financiering in een lening met Nationale Hypotheek Garantie (NHG).

• – De rijksbijdrage aan de starterslening van de Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) is in 2013 verhoogd naar € 50 mln.

• – In 2013 is eveneens de mogelijkheid onderzocht van de oprichting van een Nationaal Hypotheekinstituut. Er is een kwartiermaker aangesteld voor de Nederlandse Investeringsinstelling en het Nationaal Hypotheekinstituut.

Huurmarkt

Om meer doorstroming en ruimte voor investeringen op de huurmarkt te bereiken is in het Woonakkoord afgesproken dat verhuurders van gereguleerde woningen vanaf 2013 de mogelijkheid krijgen om de huren boven inflatie te verhogen met: 1,5% voor inkomens tot € 33.000, 2% voor inkomens tussen € 33.000 en € 43.000 en 4% voor inkomens vanaf € 43.000. Het kabinet heeft eind 2013 een voorstel gedaan voor modernisering en vereenvoudiging van het woningwaarderingsstelsel, waarbij de WOZ-waarde in het stelsel wordt opgenomen zodat de maximale huurprijzen beter de voorkeuren van de woonconsument weerspiegelen.

In 2013 aanvaardde het parlement de verhuurderheffing, als onderdeel van de Wet Maatregelen Woningmarkt 2014. Ook is in de wet een mogelijkheid tot heffingsvermindering opgenomen ten behoeve van investeringen in krimpgebieden, in Rotterdam-Zuid en bij transformatie van kantoren naar woningen. Het kabinet heeft afspraken gemaakt met het bestuur van Aedes over de continuering van investeringen en de bijdrage aan de heffing. Daarnaast heeft het kabinet, bij MG-circulaire van 1 oktober 2013, de regels voor de verkoop van woningen van corporaties aan private investeerders versoepeld.

Op de huurmarkt komen meer betaalbare woningen beschikbaar voor lagere inkomens. Om de betaalbaarheid te borgen, wordt tevens het budget voor de huurtoeslag, met ingang van 2013, stapsgewijs verhoogd. Het kabinet heeft in 2013 bovendien besloten om de eerder in het jaar geconstateerde budgettaire tegenvallers in de huurtoeslag, volledig te compenseren uit de Rijksbegroting.

In 2013 is, in overleg met betrokken partijen, de novelle op de eerder aan het parlement aangeboden Herzieningswet Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting voorbereid. Hiermee wordt de wettelijke basis gelegd voor een scherpere taakafbakening voor corporaties, een versterking van de relatie tussen corporaties en gemeenten en de herpositionering en versterking van het toezicht op de corporatiesector. Daarbij is in 2013 de herpositionering van het volkshuisvestelijk toezicht bij de Inspectie Leefomgeving en Transport, per 1 januari 2014, voorbereid. Naar verwachting wordt de novelle in 2014 aan het parlement aangeboden.

Ruimte voor investeringen in de bouw

Per 1 maart 2013 heeft het kabinet de BTW op verbouwingen en renovatiewerken, voor de duur van een jaar, verlaagd van 6% naar 2%. Daarnaast heeft het kabinet in het Belastingplan 2014 de afschaffing van de integratieheffing opgenomen.

In 2013 heeft het kabinet voorstellen aan het parlement gestuurd voor vernieuwing van de bouwregelgeving, waarbij ook wordt ingegaan op de uitwerking van de adviezen van de Commissie Dekker over aansprakelijkheid en bouwkwaliteit. Verder heeft de bouwsector in 2013 de uitvoering van de Actieagenda Bouw ter hand genomen en is een kabinetsreactie op het rapport van de Tijdelijke Tweede Kamercommissie Huizenprijzen opgesteld.

Het Expertteam Eigenbouw heeft in 2013 aan 15 gemeenten adviezen verstrekt; in de eerste drie kwartalen van 2013 was eigenbouw goed voor 26% van de verleende bouwvergunningen. Ook heeft het Expertteam Kantoortransformatie tientallen initiatieven rond het transformeren van leegstaande kantoren en overig vastgoed ondersteund.

Impuls voor energiebesparing in de gebouwde omgeving

Er wordt een revolverend fonds ingesteld voor energiebesparing in de gebouwde omgeving, met een rijksbijdrage van in totaal € 185 mln. Samen met de verwachte bijdragen van marktpartijen wordt een fondsomvang van € 740 mln. beoogd. Als eerste onderdeel hiervan heeft het Rijk met de Rabobank en ASN Bank in december 2013 overeenstemming bereikt over de instelling van het Nationaal Energiebespaarfonds voor particuliere huiseigenaren, ter grootte van € 300 mln. Huiseigenaren kunnen uit dit fonds goedkoop lenen om energiebesparende maatregelen te realiseren. Het fonds is begin 2014 opengesteld.

Ter uitwerking van het Energieakkoord heeft het Rijk € 30 mln. beschikbaar gesteld voor een indicatief energielabel voor alle woningen en de ondersteuning van gemeenten bij lokale en regionale energiebesparing en duurzame opwekking. Verder is in 2013 begonnen met de inrichting van een subsidieregeling van € 400 mln. voor verhuurders in de sociale sector ten behoeve van investeringen in energiebesparing.

Ontwikkeling van de leefbaarheid

In november 2013 heeft het kabinet een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de leefbaarheid en voortgang in aandachtswijken en Rotterdam-Zuid. De ervaringen met wijkgericht werken zullen worden benut langs de lijn van de decentralisaties in het sociale domein. De uitvoering van de afspraken uit het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid ligt op schema.

In 2013 zijn wijzigingen in de Rotterdamwet en de Woningwet tot stand gekomen die gemeenten meer handvatten bieden om overlast en verloedering aan te pakken. Met de wijziging van de Rotterdamwet is het eenvoudiger om gebiedsaanwijzingen in te stellen en woningsplitsing tegen te gaan. De aanpassing van de Woningwet versoepelt de mogelijkheid van beheersovername, zodat huisjesmelkerij beter kan worden tegengegaan.