A Algemene doelstelling
Het waarborgen van de rechtszekerheid, de deugdelijkheid van bestuur en de mensenrechten in Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
B Rol en verantwoordelijkheid
Elk land in het Koninkrijk heeft de zorg voor de verwezenlijking van de fundamentele rechten en vrijheden van de mens, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur. Het waarborgen hiervan is een aangelegenheid van het Koninkrijk. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is op grond van de verantwoordelijkheid voor het Statuut, aanspreekbaar op de waarborgtaak van het Koninkrijk. Vanuit deze verantwoordelijkheid worden de ontwikkelingen met betrekking tot het functioneren van het openbaar bestuur en de verwezenlijking van de mensenrechten en de rechtszekerheid in de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten gevolgd. Het feit dat het Koninkrijk de bevoegdheid heeft in het kader van de waarborgfunctie op te treden, sterkt de instituties van de landen in hun taak om de beginselen van de democratische rechtsstaat te realiseren. De Rijksministerraad kan maatregelen nemen als er sprake is van ernstige inbreuk op fundamentele rechten en vrijheden in een land of in een situatie waarin rechtszekerheid of deugdelijk bestuur niet langer gewaarborgd zijn en de interne controlemechanismen feitelijk disfunctioneren. Van geval tot geval zal dan worden bezien of ingrijpen in de zin van artikel 43, 50 of 51 van het Statuut, noodzakelijk is en welke maatregel dan het meest passend is.
C Beleidsconclusies
Het op dit artikel uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten waren het afgelopen jaar conform de verwachtingen, zoals vermeld in de begroting. Er zijn geen grote afwijkingen of noodzaak tot bijstelling aan het licht gekomen.
De Kustwacht heeft ook in 2015 een belangrijke bijdrage geleverd aan de maritieme rechtshandhaving, waarbij drugsbestrijding, mensenhandel en -smokkel en illegale immigratie prioriteiten waren. Daarmee was de Kustwacht voor het Caribische deel van het Koninkrijk een onmisbare schakel in de rechtshandhavingsketen.
In de aanpak rechtshandhaving is door het Openbaar Ministerie (OM) in hoog tempo meer focus aangebracht op de bestrijding van financieel-economische criminaliteit (project Duradero). Tevens is de intensieve bestrijding van de ondermijning op Sint Maarten in 2015 van start gegaan.
D Tabel budgettaire gevolgen van beleid
Beleidsartikel 1 Waarborgfunctie
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | Realisatie 2015 | Oorspronkelijk vastgestelde begroting 2015 | Verschil 2015 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen: | 66.730 | 51.896 | 75.317 | 118.121 | 26.754 | 61.553 | – 34.799 | |
| Uitgaven: | 57.888 | 57.818 | 63.859 | 61.867 | 65.475 | 61.553 | 3.922 | |
| 1.1 | Rechtshandhaving en deugdelijkheid van bestuur | 57.888 | 57.818 | 63.859 | 61.867 | 65.475 | 61.553 | 3.922 |
| Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 57.818 | 63.859 | 61.867 | 65.475 | 61.553 | 3.922 | ||
| Duradero1 | 0 | 0 | 0 | 939 | 769 | 170 | ||
| Grensbewaking | 0 | 0 | 6.100 | 6.100 | 6.100 | 0 | ||
| Kustwacht | 0 | 0 | 35.380 | 38.504 | 35.402 | 3.102 | ||
| Kustwacht en grensbewaking | 40.974 | 43.650 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Recherchecapaciteit | 13.745 | 17.277 | 17.226 | 15.595 | 15.698 | – 103 | ||
| Rechterlijke macht | 3.099 | 2.932 | 3.161 | 4.337 | 3.584 | 753 | ||
| Ontvangsten: | 2.460 | 4.497 | 5.295 | 6.186 | 5.192 | 4.857 | 335 | |
E Toelichting op de financiële instrumenten
1.1. Rechterlijke macht/samenwerkingsmiddelen Kustwacht
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken
Grensbewaking
Sinds 2008 levert een flexibele pool van 43 fte van de Koninklijke Marechaussee (KMar) een bijdrage aan de bestrijding van de geweldscriminaliteit, het grens- en vreemdelingentoezicht, de bestrijding van mensensmokkel en -handel en de bestrijding van drugssmokkel via de luchthavens. De medewerkers van de KMar functioneren daarbij onder aansturing van de lokale diensthoofden en vallen onder het lokale gezag (Ministers van Justitie). De kosten van de flexibele pool komen ten laste van deze begroting.
In 2015 is besloten dat de inzet vanuit de flexibele pool van de Koninklijke Marechaussee voor de grensbewaking wordt voortgezet tot en met 31 december 2019. Vanaf 1 juli 2015 is de ondersteuning uitgebreid naar Aruba. Bij de verlenging van het protocol is de omvang van de inzet ongewijzigd gebleven.
Kustwacht
De Kustwacht heeft een bijdrage geleverd aan de veiligheid op het water door het uitvoeren van zoek- en reddingsoperaties (Search and Rescue) en heeft vanuit haar toezichthoudende taken visserij- en milieu-inspecties uitgevoerd. In Caribisch Nederland lag het accent op de bescherming van het mariene milieu, waaronder de Sababank en koraalriffen, en het optreden tegen illegale (speer)visserij.
De landen van het Koninkrijk zijn een traject overeengekomen waarmee de voor de rechtshandhaving in het Caribisch Gebied essentiële interceptiecapaciteit van de Kustwacht is gewaarborgd. Het verwervingstraject is in 2015 gestart.
In 2015 is gebleken dat de koersverliezen op het budget van de Kustwacht leiden tot een negatief resultaat. Het gevolg is een overschrijding van € 3,1 mln. Dit bedrag is, conform het Beheersprotocol Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba van 2004, met de 2e suppletoire begroting gecompenseerd.
Recherchecapaciteit
Zoals vastgelegd in de Rijkswet politie en het Protocol Recherche Samenwerkingsteam heeft het Recherche Samenwerkingsteam (RST) als taak de bestrijding van zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit. Daarnaast verricht het RST de afhandeling van internationale rechtshulpverzoeken op dit gebied. Het RST heeft vestigingen op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten, waar men werkt onder gezag van de lokale Openbaar Ministeries.
Prioriteiten voor 2015 waren de aanpak van witwassen, mensenhandel, wapensmokkel, internationale drugshandel en bendevorming. Gemiddeld waren er bij het RST ongeveer 70 uit Nederland uitgezonden medewerkers werkzaam, elk voor een periode van drie jaar. Het RST bestaat verder uit 36 medewerkers uit de lokale korpsen en 15 overige lokaal geworven medewerkers. De betrokken Ministers van (Veiligheid en) Justitie van de landen en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stellen gezamenlijk de jaarstukken van het RST vast in het Justitieel Vierpartijenoverleg.
Financieel-economische onderzoeken Curaçao; project Duradero
Een van de primaire doelstellingen van het project Duradero is de versterking en verduurzaming van de capaciteit van het Openbaar Ministerie (OM) op Curaçao op het terrein van financieel-economisch onderzoek. De resultaten van het project – dat een looptijd kent van drie jaar (2014–2016) – zijn reeds zichtbaar. De opgedane ervaringen uit afgeronde en lopende onderzoeken worden direct ingezet ten behoeve van de vervolgaanpak (onder andere het Afpakteam, waarmee door gezamenlijke inzet van Kustwacht, KMar, Belastingdienst Curaçao, Douane en Korps Politie Curaçao inzet op de afpakmogelijkheden van vermogen bij criminelen).
Ook is binnen het OM mede naar aanleiding van de ervaringen met Duradero een in de bestrijding van financieel-economische criminaliteit gespecialiseerde officier aangesteld en een «specialist witwassen» die voor het gehele OM in het Caribisch gebied als vraagbaak dient en in concrete onderzoeken hulp en bijstand verleent. Zo kan worden geborgd dat ook na afronding van het project Duradero eind 2016 de eerstelijns parketten (OM) zich blijven doorontwikkelen en opgedane kennis duurzaam in de organisatie blijft belegd.
Rechtshandhaving Sint Maarten
Nederland wil € 22,1 mln. vrij maken ten behoeve van de aanpak van de grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit (ondermijning). De afspraken hierover zijn in 2015 vastgelegd in een Protocol met Sint Maarten. De ondermijningsaanpak, die wordt aangestuurd door de procureur-generaal, is conform afspraak, in 2015 van start gegaan.
Ten aanzien van de Integriteitskamer loopt een door de Ombudsman van Sint Maarten aangespannen procedure bij het Constitutionele Hof van Sint Maarten.
Rechterlijke macht
Nederland stelt op verzoek van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie en de Ministers van justitie van de Caribische delen van het Koninkrijk rechters en officieren van justitie ter beschikking aan Aruba, Curaçao en Sint Maarten om op die manier te komen tot een volledige bezetting van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie (OM). In 2015 zijn gemiddeld 39 uitgezonden rechters en officieren van justitie werkzaam geweest. De raad voor de rechtspraak en het OM in Nederland stellen de betreffende rechterlijke ambtenaren ter beschikking. Vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt het «Voorzieningenstelsel Buitenlandtoelagen Rechterlijke Ambtenaren (VBRA)» bekostigd.
Ontvangsten
De ontvangsten hebben voornamelijk betrekking op de bijdragen van de landen in de uitvoering van de Kustwachttaken. De Kustwacht wordt door middel van drie geldstromen gefinancierd. De Luchtverkenning inclusief integrale exploitatie van het Steunpunt Hato wordt volledig gefinancierd uit de begroting Koninkrijksrelaties. De inzet van Defensiemiddelen (vaardagen van het stationsschip en vlieguren van de boordhelikopter) wordt gefinancierd door het Ministerie van Defensie. De personele en materiële exploitatie-uitgaven en de investeringsuitgaven worden door alle deelnemende landen gezamenlijk gefinancierd op basis van een door de Rijksministerraad vastgestelde verdeelsleutel. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verzorgt de initiële bijdrage (zie hierboven onder Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken). Vervolgens betalen de landen hun deel achteraf aan Nederland (Aruba: 11%, Curaçao: 16%, en Sint Maarten: 4%) op basis van de werkelijke realisatie en geactualiseerde wisselkoers.