Algemene doelstelling

De krijgsmacht is er voor de verdediging en bescherming van de belangen van het Koninkrijk, alsmede voor de handhaving en de bevordering van de internationale rechtsorde. Tevens ondersteunt de krijgsmacht civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, zowel nationaal als internationaal. Om deze taken te kunnen uitvoeren stelt Defensie militaire eenheden gereed die daarvoor kunnen worden ingezet.

Rol en verantwoordelijkheid

De Minister is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen en daadwerkelijk inzetten van eenheden om de veiligheid van het eigen en bondgenootschappelijk grondgebied te handhaven. Verder is de Minister in samenwerking met bondgenoten verantwoordelijk voor de uitvoering van bijdragen aan missies voor conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw, zowel in Europa als daarbuiten. Het Koninkrijk der Nederlanden draagt daarmee bij aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. De eenheden kunnen ook worden ingezet ten behoeve van nationale taken en het verlenen van (internationale) noodhulp.

In Beleidsartikel 1 Inzet wordt een overzicht geboden van de gehele inzet van de krijgsmacht. Dit betreft de bijdragen van Defensie aan crisisbeheersingsoperaties, contributies aan gezamenlijk gefinancierd NAVO- en EU-operaties, inzet voor nationale en koninkrijkstaken en overige inzet. In het artikel is daartoe onder «Toelichting op Nationale Inzet» een niet-financieel overzicht opgenomen voor de structurele inzet voor nationale- en koninkrijkstaken, bijvoorbeeld door de KMar, de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) en de Kustwachten. In Beleidsartikel 1 is de verantwoording opgenomen van de additionele uitgaven voor inzet onder verantwoordelijkheid van de Commandant der Strijdkrachten. In de beleidsartikelen 2 tot en met 5 wordt de taakuitvoering verantwoord van de Zeestrijdkrachten, Landstrijdkrachten, Luchtstrijdkrachten, de Marechaussee en de aan hen gemandateerde inzet, voor zover deze niet valt onder artikel 1.

Beleidsconclusie

Het beroep op Defensie was ook in 2016 groot. Gedurende het jaar waren er gemiddeld 1.200 militairen op uitzending. De Nederlandse bijdrage aan de strijd tegen ISIS was daarbij financieel de meest omvangrijke missie (ongeveer € 110 miljoen). Het ging hierbij om de inzet van vier F-16’s en ongeveer 190 militairen. Ook de Nederlandse bijdrage aan VN-missie MINUSMA in Mali is in 2016 voortgezet (€ 81 miljoen). Deze bijdrage bestond uit ongeveer 450 militairen, met als doel het bevorderen van de stabiliteit en het herstellen van staatsgezag in Mali. In Afghanistan heeft Nederland, als onderdeel van de NAVO-missie Resolute Support met 100 militairen bijgedragen aan de opbouw van een professioneel veiligheidsapparaat (€ 18 miljoen). In de hoorn van Afrika ging de bestrijding van piraterij onverminderd door in de EU-operatie Atalanta (€ 9 miljoen). Vanwege de migratieproblematiek is in 2016 besloten tot deelname aan de EU-missie EUNAVFORMED Sophia, Frontex-operatie Triton en de Standing Nato Maritime Group 2 in de Egeïsche Zee. Border Security Teams werden daarnaast ingezet in Griekenland. Voorts droeg de Nederlandse krijgsmacht kleinschaliger bij aan drie VN- en vijf EU- missies, met een bijdrage variërend van één tot twaalf militairen in het Midden- Oosten, Europa en Afrika.

Overzicht missies

Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting algemeen

In artikel 1 worden alleen uitgaven voor inzet begroot en verantwoord:

• (1) Voor zover deze uitgaven additioneel zijn. Dit betekent dat vormen van inzet budgettair niet zichtbaar zijn in dit artikel indien geen sprake is van aanvullende uitgaven ten opzichte van de uitgaven voor gereedstelling en instandhouding binnen de artikelen van de operationele commando’s (bijvoorbeeld de inzet van helikopters voor Search and Rescue) of indien deze worden verrekend met tweeden of derden (bijvoorbeeld noodhulp die wordt verrekend met het Ministerie van Buitenlandse Zaken).

• (2) Voor zover deze inzet onder directe verantwoordelijkheid van de Commandant der Strijdkrachten wordt uitgevoerd. Verschillende vormen van inzet zijn gemandateerd aan de operationele commando’s, zoals bijvoorbeeld de inzet voor de Kustwacht, en worden daarom in die artikelen begroot en verantwoord.

• (3) Om het geïntegreerde karakter te borgen wordt besluitvorming over het Budget Internationale Veiligheid (BIV) interdepartementaal voorbereid en uitgevoerd, waarna jaarlijks bij de 1^e suppletoire begroting middelen worden overgeheveld naar de begrotingen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en BH&OS (€ 60 miljoen) en andere artikelen binnen de defensiebegroting (€ 59,5 miljoen).

Toelichting op de financiële instrumenten

Verplichtingen

De gerealiseerde verplichtingen zijn fors hoger dan begroot als gevolg van een technische correctie van de bestaande overeenkomst voor «de meerjarige bijdrage voor de inzet van Strategic Airlift Capability (SAC) C-17». Deze overeenkomst is in het verleden aangegaan door het CDC en de uitgaven van het gebruik van de SAC C-17 werden doorbelast naar het artikel inzet. Om de administratieve werklast te vereenvoudigen is de overeenkomst voor de resterende jaren ($ 511 miljoen) overgegaan van artikel 8 naar artikel 1.

Met uitzondering van SAC C-17 leiden verplichtingen op artikel 1 in beginsel direct tot uitgaven in hetzelfde begrotingsjaar. Aangezien de geprognosticeerde uitgaven niet allemaal binnen dit artikel tot realisatie zijn gekomen (– € 90,7 miljoen) zijn er ook minder verplichtingen aangegaan (– € 109 miljoen). De oorzaak van de lagere uitgaven wordt hieronder toegelicht.

Uitgaven

De uitgaven voor artikel 1 zijn met de begroting 2016 vastgesteld op € 367,9 miljoen. In 2016 is € 90,7 miljoen minder gerealiseerd. Dit is met name veroorzaakt door de overheveling van de middelen naar de begrotingen van Buitenlandse Zaken en BH&OS en andere begrotingsartikelen in de eerste suppletoire begroting. Ook is minder gerealiseerd per missie. In 2016 is voor het uitvoeren van crisisbeheersingsoperaties € 275,2 miljoen gerealiseerd.

Toelichting crisisbeheersingsoperaties (HGIS)

In bovenstaande tabel wordt bij de stand begroting 2016 weergegeven hoeveel budget er op dat moment begroot was per missie. Hieronder worden de verschillen groter dan € 2,5 miljoen per missie toegelicht.

EU Atalanta

Op de missie EU Atalanta is € 8,9 miljoen meer gerealiseerd dan begroot. In december 2015 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de verlenging van EU Atalanta tot eind 2016 (Kamerstuk 29 521, nr. 307). De additionele uitgaven voor deze verlenging zijn geraamd op € 8,5 miljoen in 2016. Met de 2e suppletoire begroting 2016 is deze raming vanuit de BIV voorziening als missiebudget opgenomen. De realisatie is uiteindelijk € 0,4 miljoen hoger uitgekomen dan geraamd.

Missies Algemeen

De additionele uitgaven voor de ondersteuning van geheime operaties zijn in 2016 hoger dan geraamd. Deze operaties vormen een onderdeel van Niet-beleidsartikel 11 Geheime Uitgaven. De geheime uitgaven worden jaarlijks gecontroleerd door de president van de Algemene Rekenkamer. Met ingang van 2016 worden alle thuisfrontactiviteiten (€ 1 miljoen) verantwoord op Missies Algemeen.

MINUSMA

In de missie MINUSMA is in 2016 begonnen met het overdragen van taken aan partnerlanden. Dit heeft geresulteerd in € 4,8 miljoen minder aan uitgaven ten opzichte van de begroting van € 85 miljoen.

Strijd tegen ISIS

Op de missie ter bestrijding van ISIS is € 44,2 miljoen meer gerealiseerd dan begroot. Initieel is in 2016 € 66 miljoen geraamd. De realisatie in 2016 bedraagt € 110,2 miljoen. De extra realisatie ten opzichte van de begroting voor 2016 is het gevolg van duurdere munitie en een hoger verbruik daarvan, de verlenging van de missie per 1 oktober 2016 (Kamerstuk 27 925, nr. 597) en de redeployment van de F-16’s uit de Air Task Force Middle East (ATF ME) in 2016.

VPD’s

De inzet van VPD's wordt deels gefinancierd vanuit het BIV. De lagere realisatie is ontstaan doordat er minder VPD’s zijn aangevraagd en uitgevoerd (22 VPD’s in 2016) dan waarvoor budget is gereserveerd in de begroting (ongeveer 50 – 75 VPD’s).

Uitgaven contributies

Een deel van de contributie voor 2016, namelijk € 5 miljoen van de SAC C-17, was al betaald in 2015, dit heeft geleid tot een lagere realisatie in 2016.

Toelichting op ontvangsten

In 2016 is € 55,4 miljoen ontvangen. Dit is € 28,7 miljoen meer dan begroot. Van deze € 55,4 miljoen bestaat € 47,7 miljoen uit bijdragen van de VN voor de missie MINUSMA, € 3,3 miljoen aan NAVO- & EU-contributies, € 1,6 miljoen voor de Capacity Building Mission in Iraq (CBMI), € 1,1 miljoen voor Air Task Force Middle East en € 0,1 miljoen overige missies. Voor de inzet van VPD’s is in totaal € 1,6 miljoen van Nederlandse reders ontvangen. Dat is € 3,7 miljoen minder dan begroot (€ 5,3 miljoen). De lagere realisatie is ontstaan doordat er minder VPD’s door de reders zijn aangevraagd dan waarvoor budget is gereserveerd in de begroting.

Toelichting op Nationale inzet

Structurele nationale taken

Defensie voert structurele taken uit ten behoeve van civiele overheden. De financiële middelen van deze structurele taken zijn opgenomen in de verschillende begrotingsartikelen van Defensie. Deze structurele taken zijn vastgelegd in wet- of regelgeving, inclusief ministeriële besluiten, convenanten of arrangementen. Onder de structurele taken vallen de taken van de KMar, de Kustwachten in Nederland en het Caribisch gebied, luchtruimbewaking, de Bijzondere Bijstandseenheden en de Explosievenopruiming.

Militaire bijstand en steunverlening (FNIK)