In onderstaande tabel zijn de intensiveringen en maatregelen (exclusief overhevelingen) opgenomen die zijn aangekondigd in de begroting 2018 en de Startnota voor de totale zorguitgaven. In de toelichting onder de tabel staat per intensivering en maatregel de stand van zaken. Daartoe zijn in de eerste kolom de geraamde bedragen vermeld zoals deze zijn opgenomen in de begroting 2018 en de Startnota. De tweede kolom geeft een actualisering van deze bedragen. Daar waar de bedragen ongewijzigd zijn, is er geen aanpassing geweest van de omvang van de beleidsmaatregel. Met uitzondering van de Startnotamutaties zijn deze daarom niet opgenomen in onderstaande tabel. Als de realisatie afwijkt van de begrotingsstand kan er sprake zijn van het (deels) terugdraaien, wijzigen of uitstellen van een maatregel, of van een verwacht besparingsverlies of juist een hogere opbrengst. Het kan ook zijn dat er een andere reden is waardoor de realisatie afwijkt. Het is niet altijd mogelijk om van elke intensivering en maatregel in de zorg een exacte realisatie te geven. De reden daarvoor is dat tal van ontwikkelingen van invloed zijn op de hoogte van de zorguitgaven, waaronder vraagfactoren (toe- of afname van het zorggebruik), aanbodfactoren (zoals substitutie-effecten) en prijsontwikkelingen1. Deze ontwikkelingen zijn op macroniveau niet nauwkeurig van elkaar te onderscheiden en te kwantificeren.
| Ontwerpbegroting/ Startnota | Actualisering | ||
|---|---|---|---|
| 2018 | 2018 | ||
| Zorgverzekeringswet (Zvw) | |||
| 1 | Lagere groei door zorgakkoorden 2018 | – 280,0 | ≥ – 280,0 |
| 2 | Flankerend beleid zorgakkoorden 2018 | 35,9 | < 35,9 |
| 3 | H55 Gedragseffect stabilisatie eigen risico | 39,0 | – |
| Totaal Zvw-uitgaven | – 205,1 | ||
| 4 | H55 Stabilisatie eigen risico 2018–2021 | – 101,0 | – |
| Totaal Zvw-ontvangsten | – 101,0 | – | |
| Wet langdurige zorg (Wlz) | |||
| 5 | Transitie- en uitvoeringskosten kwaliteitskader | 131,9 | < 131,9 |
| Totaal Wlz-uitgaven | 131,9 | – | |
| 6 | H67 Verlaging eigen bijdragen Wlz | – 16,2 | – |
| Totaal Wlz-ontvangsten | – 16,2 | – | |
| Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) en Jeugdwet | |||
| 7 | H67 Verlaging eigen bijdragen beschermd wonen | 0,8 | – |
| 8 | H62 Onafhankelijke cliëntondersteuning | 15,0 | – |
| Totaal Wmo- en Jeugdwet-uitgaven | 15,8 | – | |
Toelichting:
Zorgverzekeringswet (Zvw)
Uitgaven
Lagere groei door zorgakkoorden 2018
Als gevolg van de gematigde groei die is afgesproken in de bestuurlijke afspraken voor 2018 voor de sectoren MSZ, ggz, huisartsenzorg/multidisciplinaire zorg en wijkverpleging, is de raming van de zorguitgaven in 2018 met € 280 miljoen verlaagd. Uit de voorlopige realisatiecijfers van de uitgaven op de HLA-sectoren blijkt dat die lagere raming is gerealiseerd. Uit de meest recente cijfers blijkt dat de uitgaven nog eens circa € 315 miljoen lager zijn ten opzichte van de stand begroting 2019.
Flankerend beleid zorgakkoorden 2018
Het kabinet heeft voor 2018 bestuurlijke afspraken gesloten met een aantal sectoren binnen de curatieve zorg met als doel de uitgavengroei te matigen. Om deze afspraken tot stand te brengen heeft het kabinet middelen vrijgemaakt voor een aantal gerichte intensiveringen, zoals het versterken van het eerstelijnsverblijf en de nieuwe opzet van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Deze middelen bedroegen in 2018 € 35,9 miljoen. Uit de voorlopige realisatiecijfers valt af te leiden dat de beoogde groei van het eerstelijnsverblijf in 2018 niet volledig is gerealiseerd. Over de feitelijke meeruitgaven van ziekenhuizen voor de behandeling van baarmoederhalskanker zijn geen gegevens beschikbaar.
H55 Gedragseffect stabilisatie eigen risico
De stabilisatie van het verplicht eigen risico op € 385 leidt tot een verlaagd remgeldeffect, dat wil zeggen dat het kan leiden tot extra zorgconsumptie en extra zorguitgaven. Voor 2018 was de raming hiervan € 39 miljoen. Verondersteld wordt dat deze extra zorguitgaven zich daadwerkelijk hebben voorgedaan, het is onmogelijk dit specifieke effect uit de realisatiecijfers te destilleren.
Ontvangsten
H55 Stabilisatie eigen risico 2018
De stabilisatie van het verplicht eigen risico op € 385 levert een derving op van de opbrengst van het eigen risico. In 2018 was de raming voor deze derving € 101 miljoen. Er wordt vanuit gegaan dat de geraamde derving van de opbrengst van het eigen risico zich daadwerkelijk heeft voorgedaan.
Wet langdurige zorg (Wlz)
Transitie- en uitvoeringskosten kwaliteitskader
Naast de extra middelen die beschikbaar zijn gesteld door een verhoging van de tarieven voor de intramurale V&V zorg, zijn er ook middelen beschikbaar gesteld voor arbeidsmarktbeleid, een bijdrage voor innovatie en extra middelen voor de zorgkantoren en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) om toe te zien op de implementatie van het kwaliteitskader. De middelen zijn grotendeels uitgegeven.
Ontvangsten
H67 Verlaging eigen bijdragen Wlz
De vermogensinkomensbijtelling Wlz is gehalveerd naar 4%. Ook is het marginale tarief van de lage eigen bijdrage verlaagd naar 10%.
Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) en Jeugdwet (JW)
H67 Verlaging eigen bijdragen beschermd wonen
De maatregelen op het terrein van de verlaging van de eigen bijdragen Wlz hebben gevolgen voor de groep mensen die op grond van de Wmo een eigen bijdrage betalen voor beschermd wonen omdat voor deze groep dezelfde eigen bijdrage systematiek geldt als in de Wlz.
Gemeenten worden door het Rijk gecompenseerd voor de derving van de inkomsten vanuit de eigen bijdrage die hiervan het resultaat is.
H62 Onafhankelijke cliëntondersteuning
Er wordt door dit kabinet extra geïnvesteerd in onafhankelijke cliëntondersteuning. In samenspraak moeten gemeenten en zorgkantoren zorgen voor een grotere bekendheid, vindbaarheid en professionaliteit van cliëntondersteuning.