3.1.1. Verticale ontwikkeling van de Zvw-uitgaven en -ontvangsten
De verticale toelichting bevat een cijfermatig overzicht van de budgettaire veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds de ontwerpbegroting 2018. Hierin worden alleen de mutaties toegelicht die hebben plaatsgevonden na de nota van wijziging begroting 2018. Voor een toelichting op de mutaties op basis van de Startnota wordt verwezen naar de NvW begroting 2018 (TK 34 775-XVI, nr. 15).
De verticale toelichting onderscheidt drie categorieën bijstellingen:
-
• Autonoom: voornamelijk mutaties als gevolg van de actualisering van de zorguitgaven op basis van de meest recente cijfers van het Zorginstituut en de NZa en de bijstellingen op basis van de actuele macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CPB).
-
• Beleidsmatig: mutaties als gevolg van politieke prioriteitstelling.
-
• Technisch: overhevelingen tussen financieringsbronnen/domeinen of tussen sectoren binnen hetzelfde financieringsbron/domein en de zogenaamde financieringsmutaties.
De afzonderlijke posten worden toegelicht als het hiermee gepaard gaande bedrag hoger is dan € 10 miljoen.
Tabel 6 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2018 de verticale ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw zien.
| 2018 | |
|---|---|
| Bruto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2018 | 48.495,3 |
| Bijstellingen Startnota | 22,0 |
| Bruto Zvw-uitgaven NvW begroting 2018 | 48.517,3 |
| Autonoom | – 1.905,8 |
| Actualisering zorguitgaven (zie tabel 6A) | – 1.805,8 |
| Ramingsbijstelling geneesmiddelen | – 100,0 |
| Beleidsmatig | 104,2 |
| Behouden deel onderuitputting | 100,0 |
| Overig beleidsmatig | 4,2 |
| Technisch | – 14,5 |
| Overig technisch | – 14,5 |
| Totaal bijstellingen | – 1.816,1 |
| Bruto Zvw-uitgaven jaarverslag 2018 | 46.701,2 |
| Zvw-ontvangsten ontwerpbegroting 2018 | 3.308,4 |
| Bijstellingen Startnota | – 100,7 |
| Zvw-ontvangsten NvW begroting 2018 | 3.207,7 |
| Bijstellingen | 0,0 |
| Zvw-ontvangsten jaarverslag 2018 | 3.207,7 |
| Netto Zvw-uitgaven NvW begroting 2018 | 45.309,6 |
| Totaal bijstellingen in de netto Zvw-uitgaven | – 1.816,1 |
| Netto Zvw-uitgaven jaarverslag 2018 | 43.493,5 |
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens.
Uitgaven
Autonoom
Actualisering Zvw-uitgaven
| Stand ontwerpbegroting | Bijstellingen | Stand jaarverslag | |
|---|---|---|---|
| 2019 | 2018 | 2018 | |
| Eerstelijnszorg | – 141,0 | – 205,6 | – 346,6 |
| Tweedelijnszorg | – 38,3 | – 11,9 | – 50,2 |
| Geneeskundige ggz | – 243,0 | – 59,3 | – 302,3 |
| Geneesmiddelen | – 265,9 | – 92,7 | – 358,5 |
| Hulpmiddelen | – 89,1 | – 57,2 | – 146,3 |
| Wijkverpleging | – 100,0 | – 217,6 | – 317,6 |
| Ziekenvervoer | – 9,2 | – 2,6 | – 11,9 |
| Opleidingen | 0,0 | – 150,0 | – 150,0 |
| Grensoverschrijdende zorg | 0,0 | – 37,5 | 37,5 |
| Nominaal en onverdeeld | 0,0 | – 84,8 | 84,8 |
| Totaal bijstellingen | – 886,5 | – 919,3 | 1.805,8 |
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens.
In tabel 6A is het onderdeel Actualisering Zvw-uitgaven uit tabel 6 uitgesplitst. De actualisering van de zorguitgaven vindt plaats op basis van voorlopige realisatiegegevens 2018 van het Zorginstituut en de NZa. Een belangrijk deel van deze bijstellingen is reeds toegelicht in eerdere budgettaire stukken. Voor de toelichting op de eerste suppletoire begroting 2018 (TK 34 960-XVI, nr. 1), de ontwerpbegroting 2019 (TK 35 000-XVI, nr. 1) en de tweede suppletoire begroting 2018 (TK 35 095-XVI, nr. 1) wordt verwezen naar de betreffende publicaties.
In de tweede suppletoire begroting 2018 is een onderschrijding van € 600 miljoen gerapporteerd op basis van voorlopige gegevens over 2018. Ten opzichte daarvan vindt er in dit jaarverslag een bijstelling van de Zvw-uitgaven plaats van € 319,3 miljoen.
Deze bijstellingen worden in de verdiepingsparagraaf op sectorniveau toegelicht.
Ramingsbijstelling geneesmiddelen
De verwachte uitgaven aan geneesmiddelen zijn op basis van de inschatting van het Zorginstituut lager dan eerder geraamd. Dit is onder andere het gevolg van de gemaakte prijsarrangementen voor geneesmiddelen.
Beleidsmatig
Behouden deel onderuitputting
In de bestuurlijke akkoorden huisartsenzorg, ggz en wijkverpleging is afgesproken de in 2017 geconstateerde onderschrijdingen structureel door te trekken. Tevens is in de akkoorden afgesproken dat een deel van deze onderschrijdingen in de betreffende kaders beschikbaar blijft om de nieuwe afspraken in de betreffende akkoorden te kunnen realiseren. Daarbij gaat het om een bedrag van € 50 miljoen in zowel de huisartsenzorg als de wijkverpleging. Ook in de ggz blijft € 50 miljoen van de onderuitputting beschikbaar voor de akkoordperiode.
Overig beleidsmatig
Deze post is het saldo van verschillende kleine beleidsmatige mutaties.
Technisch
Overig technisch
Deze post is het saldo van verschillende kleine technische mutaties.
3.1.2. Zorgakkoorden curatieve zorg
Voor het jaar 2018 zijn met partijen in de medisch-specialistische zorg, huisartsen- en multidisciplinaire zorg, geestelijke gezondheidszorg en wijkverpleging inhoudelijke afspraken gemaakt die de zorg verder verbeteren en zijn er financiële afspraken gemaakt over het beschikbare kader in 2018 en de beheersing hiervan. Daarnaast zijn afspraken gemaakt voor de paramedische zorg.
De afspraken voor het jaar 2018 zijn gemaakt aangezien de eerdere akkoorden eind 2017 afliepen. Met het oog op de contractering voor 2018 wilde het demissionaire vorige kabinet tijdig duidelijkheid geven over de inhoudelijke en financiële kaders voor het jaar 2018. In de loop van 2018 zijn op basis van afspraken in het regeerakkoord Rutte III nieuwe meerjarige afspraken gemaakt voor de periode 2019–2022.
In onderstaande tabel is de aansluiting gemaakt tussen de voorlopige realisatiecijfers over 2018 voor de betreffende sectoren met de kaders die zijn afgesproken in de bestuurlijke akkoorden.
| MSZ | Huisartsen/ MDZ | Ggz | Wijkverpleging | |
|---|---|---|---|---|
| Stand conform zorgakkoorden | 21.875 | 3.494 | 3.909 | 3.778 |
| Overhevelingen naar VWS-begroting: | ||||
| – subsidieverlening NIPT | – 26,0 | |||
| – subsidieregeling integrale tarieven | – 2,7 | |||
| – kwaliteitsgelden ggz | – 7,0 | |||
| – E-health ggz | – 50,0 | |||
| Technische bijstellingen: | ||||
| – hoger bedrag overheveling uxolitinib naar MSZ | 12,1 | |||
| – hoger bedrag overheveling MSVT naar wijkverpleging/Wlz | – 3,5 | |||
| Wlz-financiering verkeerde bed | – 14,2 | |||
| Stand ontwerpbegroting 2018 (FBZ) | 21.840,9 | 3.494,0 | 3.851,6 | 3.778,0 |
| Mutaties sindsdien: | ||||
| – substitutie 2018 | – 6,7 | 6,7 | ||
| – voorwaardelijke toelating | 4,3 | |||
| – ambulantiseringsschuif | 1,0 | |||
| – loon- en prijsbijstelling 2018 | 709,4 | 120,1 | 134,3 | 131,8 |
| Aansluiting met mbi-kader: | ||||
| – kwaliteitsgelden | – 15,5 | |||
| – Wlz-financiering: verkeerde bed | 14,2 | |||
| Stand kaders hoofdlijnenakkoorden 2018 | 22.546,6 | 3.620,8 | 3.986,9 | 3.909,8 |
| Voorlopige realisatie (stand jaarverslag 2018) | 22.598,6 | 3.475,4 | 3.674,0 | 3.642,1 |
| Verschil2 | 52,0 | – 145,4 | – 312,9 | – 267,7 |
De actuele stand van de begrotingscijfers voor de betreffende sectoren is terug te vinden in het verdiepingshoofdstuk van dit Financieel Beeld Zorg. Voor de sectoren huisartsen/MDZ, ggz en wijkverpleging geldt dat de mutatie bij jaarverslag 2018 kleiner is dan het hier gepresenteerde verschil, aangezien bij begroting 2019 al een onderschrijding op basis van de afgesloten akkoorden voor de periode 2019–2020 was verwerkt.
Toelichting
De aansluiting van de stand conform zorgakkoorden met de stand ontwerpbegroting 2018 (FBZ) is toegelicht in het Financieel Beeld Zorg in de VWS-begroting 2018.
De bedragen op de regel stand ontwerpbegroting 2018 (FBZ) corresponderen met de bedragen voor de betreffende sectoren in het verdiepingshoofdstuk van het Financieel Beeld Zorg in de ontwerpbegroting 2018. Op deze kaders zijn enkele (technische) mutaties van toepassing, voor een belangrijk deel in verband met de reguliere loon- en prijsbijstelling voor 2018.
Op de regel Stand kaders hoofdlijnenakkoorden 2018 is vervolgens opgenomen wat de huidige stand van de kaders 2018 is, rekening houdend met de genoemde (technische) mutaties. Met partijen in de paramedische zorg zijn geen afspraken gemaakt over het beschikbare kader.
Verschil tussen stand ontwerpbegroting 2018 (FBZ) en stand kaders hoofdlijnenakkoorden 2018:
-
• In verband met substitutie is een bedrag van € 6,7 miljoen overgeheveld vanuit het MSZ-kader naar huisartsenzorg/MDZ.
-
• Op basis van de raming van het Zorginstituut voor de uitgaven aan voorwaardelijke toelating is het MSZ-kader met € 4,3 miljoen verhoogd.
-
• Vanuit de sector langdurige ggz (Wlz) is in verband met ambulantisering een bedrag van € 1,0 miljoen toegevoegd aan het Zvw-kader ggz.
-
• In de kaders van de hoofdlijnenakkoorden voor 2018 zijn de bedragen voor de loon- en prijsbijstelling 2018 verwerkt.
-
• Het MSZ-kader betreft het beschikbare bedrag voor de zorginkoop door zorgverzekeraars bij aanbieders. ZN en koepels van zorgaanbieders hebben afspraken gemaakt over de besteding van beschikbare kwaliteitsgelden voor de MSZ (€ 12,5 miljoen voor de SKMS en € 3 miljoen voor patiëntenparticipatie), waardoor deze geen onderdeel uitmaken van de lokale onderhandelingen.
-
• In het beschikbare bedrag voor de MSZ is een bedrag inbegrepen voor ziekenhuisuitgaven die worden gerekend tot het Wlz-domein (verkeerde-bedproblematiek).
Op de regel voorlopige realisatie 2018 (stand jaarverslag 2018) zijn de voorlopige realisatiecijfers 2018 opgenomen die worden afgezet tegen de kaders hoofdlijnenakkoorden. Op de regel verschil worden de voorlopige onder- en overschrijdingen van de kaders hoofdlijnenakkoorden zichtbaar. De onderschrijdingen hebben betrekking op:
-
• Onderschrijdingen op basis van realisatiecijfers 2017. In de hoofdlijnenakkoorden 2019–2022 is afgesproken om deze onderschrijdingen (deels) structureel te verwerken op het kader.
-
• Onderschrijdingen op basis van realisatiecijfers 2018. Deze onderschrijdingen worden in de afzonderlijke sectortabellen toegelicht (paragraaf 6.1.1 van het Financieel Beeld Zorg in dit jaarverslag).
Uit de voorlopige realisatiecijfers over 2018 komt naar voren dat bij alle HLA-sectoren met uitzondering van de medisch-specialistische zorg de uitgaven lager zijn dan de afgesproken uitgavenplafonds. De overschrijding bij de medisch-specialistische zorg is zeer beperkt, afgezet tegen de totale uitgaven voor deze sector. De actuele realisatiecijfers zullen worden besproken met de betrokken partijen. Het vaststellen van de hoogte van de over- en onderschrijdingen en de mogelijke gevolgen daarvan vindt plaats op basis van meer definitieve realisatiecijfers.