De verticale toelichting bevat een cijfermatig overzicht van de budgettaire veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds de ontwerpbegroting 2019.
De verticale toelichting onderscheidt drie categorieën bijstellingen:
• Autonoom: voornamelijk mutaties als gevolg van de actualisering van de zorguitgaven op basis van de meest recente cijfers van het Zorginstituut en de NZa en de bijstellingen op basis van de actuele macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CPB).
• Beleidsmatig: mutaties als gevolg van politieke prioriteitstelling.
• Technisch: overhevelingen tussen financieringsbronnen/domeinen of tussen sectoren binnen hetzelfde financieringsbron/domein en de zogenaamde financieringsmutaties.
De afzonderlijke posten worden toegelicht als het hiermee gepaard gaande bedrag hoger is dan € 10 miljoen.
Tabel 7 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2019 de verticale ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten van de Zvw zien. Onder de tabel is een toelichting van de verschillende posten opgenomen.
2019 | |
|---|---|
Bruto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2019 | 50.359,8 |
Autonoom | ‒ 1.185,0 |
Actualisering zorguitgaven (zie tabel 7A) | ‒ 1.160,0 |
Loon- en prijsontwikkeling | ‒ 25,0 |
Beleidsmatig | ‒ 346,3 |
Ramingsbijstelling opleidingen | ‒ 225,0 |
Verlagen groeiruimte geneesmiddelen | ‒ 120,0 |
Nominaal en onverdeeld Zvw | ‒ 72,0 |
Overig beleidsmatig | 70,7 |
Technisch | ‒ 181,5 |
Overheveling roerende voorzieningen | ‒ 14,1 |
Technische schuif wijkverpleging | ‒ 80,0 |
Overboeking ggz-opleidingen | 15,0 |
Overig technisch | ‒ 102,4 |
Totaal bijstellingen | ‒ 1.712,7 |
Bruto Zvw-uitgaven jaarverslag 2019 | 48.647,1 |
Zvw-ontvangsten ontwerpbegroting 2019 | 3.114,9 |
Bijstellingen | 0,0 |
Zvw-ontvangsten jaarverslag 2019 | 3.114,9 |
Netto Zvw-uitgaven ontwerpbegroting 2019 | 47.244,9 |
Totaal bijstellingen in de netto Zvw-uitgaven | ‒ 1.712,7 |
Netto Zvw-uitgaven jaarverslag 2019 | 45.532,2 |
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens. | |
Autonoom
Actualisering Zvw-uitgaven
Stand ontwerpbegroting | Bijstellingen | Stand jaarverslag | |
|---|---|---|---|
2020 | 2019 | 2019 | |
Eerstelijnszorg | ‒ 99,6 | ‒ 127,1 | ‒ 226,7 |
Tweedelijnszorg | ‒ 16,2 | ‒ 130,8 | ‒ 147,0 |
Geneeskundige ggz | 0,0 | ‒ 5,8 | ‒ 5,8 |
Geneesmiddelen | ‒ 111,9 | ‒ 88,4 | ‒ 200,3 |
Hulpmiddelen | ‒ 59,1 | ‒ 5,5 | ‒ 64,6 |
Wijkverpleging | 0,0 | ‒ 440,8 | ‒ 440,8 |
Ziekenvervoer | ‒ 2,5 | ‒ 49,7 | ‒ 52,2 |
Opleidingen | 0,0 | 4,2 | 4,2 |
Grensoverschrijdende zorg | ‒ 47,0 | 20,3 | ‒ 26,7 |
Nominaal en onverdeeld | ‒ 222,0 | 222,0 | 0,0 |
Totaal bijstellingen | ‒ 558,3 | ‒ 601,7 | ‒ 1.160,0 |
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens. | |||
In tabel 7A is het onderdeel ‘Actualisering Zvw-uitgaven’ uit tabel 7 uitgesplitst. De actualisering van de zorguitgaven vindt plaats op basis van voorlopige realisatiegegevens 2019 van het Zorginstituut en de NZa. Een belangrijk deel van deze bijstellingen is reeds toegelicht in eerdere budgettaire stukken. Voor de toelichting op de eerste suppletoire begroting 2019 (TK 35210 XVI, nr. 2), de ontwerpbegroting 2020 (TK 35300 XVI, nr. 2) en de tweede suppletoire begroting 2019 (TK 35350 XVI, nr. 2) wordt verwezen naar de betreffende publicaties.
Voor het jaar 2019 is in de ontwerpbegroting 2020 een onderschrijding van € 558,3 miljoen gerapporteerd en in de tweede suppletoire begroting 2019 een onderschrijding van € 600 miljoen op basis van voorlopige gegevens over 2018 en 2019. Ten opzichte daarvan vindt er in dit jaarverslag een bijstelling van de Zvw-uitgaven plaats van € 1,7 miljoen.
Loon- en prijsontwikkeling
De raming van de loon- en prijsbijstelling is aangepast op basis van actuele macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CPB).
Beleidsmatig
Ramingsbijstelling opleidingen
Op basis van nieuw beschikbaar gekomen gegevens vanuit de NZa en het Capaciteitsorgaan zijn de ramingen voor de medische vervolgopleidingen aangepast. Uit de beschikbare gegevens kan worden opgemaakt dat er steeds meer artsen in opleiding tot specialist (aios) in deeltijd werken. Deze trend zet zich naar verwachting door. Hierdoor kan de raming van de kosten van het opleiden van deze aios naar beneden worden bijgesteld. Dit betekent niet dat er minder aios worden opgeleid. Wel leiden ziekenhuizen minder gespecialiseerde verpleegkundigen en medisch ondersteunend personeel op dan waarmee rekening gehouden werd in de raming van het Capaciteitsorgaan.
Verlagen groeiruimte geneesmiddelen
De verwachte uitgaven aan geneesmiddelen zijn op basis van de geneesmiddelenraming van het Zorginstituut lager dan eerder geraamd. Daarom is de raming voor geneesmiddelen met € 120 miljoen in 2019 neerwaarts bijgesteld.
Nominaal en onverdeeld Zvw
Deze mutatie betreft vrijval van niet benodigde groeiruimte en vrijval van middelen die gereserveerd waren voor uitgaven in het kader van Voorwaardelijke Toelating.
Overig beleidsmatig
Deze post is het saldo van verschillende kleine beleidsmatige mutaties.
Technisch
Overheveling roerende voorzieningen
Deze mutatie betreft een overheveling van de Zvw naar de Wlz. Een beperkt aantal roerende voorzieningen wordt niet meer via de Zvw vergoed (bijvoorbeeld het hooglaagbed) voor cliënten zonder behandeling, maar wordt ten laste gebracht van het Wlz-instellingsbudget. De bijbehorende middelen zijn overgeheveld van de Zvw naar de Wlz.
Technische schuif wijkverpleging
Vanaf 2018 controleren zorgverzekeraars strenger op gedeclareerde zorg via de Zvw voor Wlz-gerechtigden. Hierdoor worden zorglasten, die voorheen ten onrechte via de Zvw gedeclareerd werden, nu ten laste gebracht van de Wlz. Op basis van data-onderzoek heeft het CBS berekend dat het bij de wijkverpleging gaat om € 80 miljoen. Via een technische schuif naar de Wlz is dit structureel gecorrigeerd.
Overboeking ggz-opleidingen
In het hoofdlijnenakkoord ggz zijn voor het jaar 2019 middelen gereserveerd voor extra plaatsen ggz-opleidingen. Deze middelen zijn deels via de beschikbaarheidsbijdrage (premie) betaald. Daarom is het budget overgeheveld van artikel 4 van de VWS-begroting (opleidingsbudget) naar de Zvw via een ijklijnmutatie. Met deze € 15 miljoen was beoogd om 200 ggz-opleidingsplekken te creëren.
Overig technisch
Deze mutatie betreft onder meer overboekingen naar de VWS-begroting ten behoeve van de invoering van pneumokokkenvaccinatie en het aanbieden van het quadrivalent vaccin aan zorgverleners en de doelgroepen van het Nationaal Programma Grieppreventie.
In tabel 8 worden de financiële bijstellingen in 2019 per deelsector tussen de ontwerpbegroting 2019 en het jaarverslag 2019 weergegeven. Het beeld voor 2019 is geactualiseerd bij de eerste suppletoire begroting 2019, de ontwerpbegroting 2020, de tweede suppletoire begroting 2019 en nu bij het jaarverslag 2019. In aanvulling op de toelichting op hoofdlijnen in paragraaf 3.1.1 wordt de toelichting op de bijstellingen per deelsector in de verdiepingsbijlage als open data beschikbaar gesteld.
Ontwerp-begroting | Bijstelling | Stand Jaarverslag | |
|---|---|---|---|
2019 | 2019 | 2019 | |
Eerstelijnszorg | 6.055,3 | ‒ 17,0 | 6.038,3 |
Huisartsenzorg | 3.047,4 | 25,9 | 3.073,3 |
Multidisciplinaire zorgverlening | 630,1 | ‒ 28,3 | 601,8 |
Tandheelkundige zorg | 791,3 | 14,1 | 805,4 |
Paramedische zorg | 828,4 | ‒ 22,4 | 806,0 |
Verloskunde | 257,9 | ‒ 0,4 | 257,5 |
Kraamzorg | 319,2 | 10,0 | 329,1 |
Zintuiglijk gehandicapten | 181,1 | ‒ 15,8 | 165,3 |
Tweedelijnszorg | 25.305,2 | 697,0 | 26.002,2 |
Medisch-specialistische zorg | 22.833,1 | 700,5 | 23.533,6 |
Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijnsverblijf | 1.109,4 | ‒ 67,1 | 1.042,2 |
Beschikbaarheidbijdrage academische zorg | 760,2 | 19,2 | 779,4 |
Beschikbaarheidbijdragen overig medisch-specialistische zorg | 102,4 | 10,9 | 113,4 |
Overig curatieve zorg | 500,2 | 33,4 | 533,6 |
Geneeskundige geestelijke gezondheidszorg | 3.814,4 | 132,4 | 3.946,8 |
Genees- en hulpmiddelen | 6.655,3 | ‒ 225,8 | 6.429,5 |
Geneesmiddelen | 5.037,3 | ‒ 188,1 | 4.849,2 |
Hulpmiddelen | 1.618,0 | ‒ 37,7 | 1.580,3 |
Wijkverpleging | 3.956,2 | ‒ 378,9 | 3.577,3 |
Ziekenvervoer | 773,5 | ‒ 24,2 | 749,2 |
Ambulancevervoer | 647,8 | ‒ 20,9 | 626,9 |
Overig ziekenvervoer | 125,7 | ‒ 3,4 | 122,3 |
Opleidingen | 1.359,8 | ‒ 159,5 | 1.200,2 |
Grensoverschrijdende zorg | 707,0 | ‒ 3,6 | 703,4 |
Nominaal en onverdeeld | 1.733,1 | ‒ 1.733,1 | 0,0 |
Bruto Zvw-uitgaven | 50.359,8 | ‒ 1.712,7 | 48.647,1 |
Eigen betalingen Zvw | 3.114,9 | 0,0 | 3.114,9 |
Netto Zvw-uitgaven | 47.244,9 | ‒ 1.712,7 | 45.532,2 |
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens. | |||
In figuur 4 is de samenstelling van de Zvw-uitgaven per sector weergegeven voor het jaar 2019.
Figuur 4 Samenstelling Zvw-uitgaven 2019 (in miljarden euro’s)
In 2018 zijn met betrokken partijen in de medisch-specialistische zorg (MSZ), de geneeskundige ggz, de huisartsen- en multidisciplinaire zorg en de wijkverpleging meerjarenafspraken gemaakt over een inhoudelijke agenda en de beschikbare financiële kader voor de periode 2019-2022. In financiële zin beogen de akkoorden een beheerste groei van de zorguitgaven.
In deze paragraaf wordt voor de betreffende sectoren nadere informatie gegeven over de voorlopig gerealiseerde uitgaven in het afgelopen jaar. De voorlopige realisatie van de financiële afspraken laat voor alle sectoren een onderschrijding zien in 2019.
In onderstaande tabel is de aansluiting gemaakt tussen de voorlopige realisatiecijfers over 2019 voor de betreffende sectoren met de kaders die zijn afgesproken in de bestuurlijke akkoorden.
MSZ | Huisartsen/ MDZ | Ggz | Wijkver-pleging | |
|---|---|---|---|---|
Stand conform bestuurlijke akkoorden | 22.833 | 3.677 | 3.814 | 3.956 |
Stand ontwerpbegroting 2019 (FBZ) | 22.833,1 | 3.677,4 | 3.814,4 | 3.956,2 |
Mutaties sindsdien: | ||||
- loon- en prijsbijstelling (tranche 2019) | 768,3 | 128,1 | 136,9 | 142,0 |
- uitbreiding hielprikscreening | 1,0 | |||
- ambulantiseringsschuif ggz | 1,4 | |||
- technische schuif wijkverpleging | ‒ 80,0 | |||
Stand kaders bestuurlijke akkoorden 2019 | 23.602,4 | 3.805,6 | 3.952,7 | 4.018,1 |
Voorlopige realisatie (stand jaarverslag 2019) | 23.533,6 | 3.675,0 | 3.946,8 | 3.577,3 |
Verschil | ‒ 68,8 | ‒ 130,6 | ‒ 5,8 | ‒ 440,8 |
1 Als gevolg van afronding kan de som der delen afwijken van het totaal. | ||||
Bron: VWS, gegevens Zorginstituut over (voorlopige) financieringslasten Zvw en Wlz en NZa-gegevens over de productieafspraken en (voorlopige) realisatiegegevens en bestuurlijke akkoorden. | ||||
Toelichting
In de begroting 2019 is een overzicht opgenomen van de financiële kaders voor de bestuurlijke akkoorden 2019–2022. De stand conform bestuurlijke akkoorden betreft de bedragen op basis van de bestuurlijke akkoorden. De standen conform bestuurlijke akkoorden corresponderen met de bedragen voor de betreffende sectoren in het verdiepingshoofdstuk van het Financieel Beeld Zorg in de ontwerpbegroting 2019.
Op de betreffende sectoren zijn sinds de ontwerpbegroting 2019 enkele (technische) mutaties doorgevoerd, zoals de loon- en prijsbijstellingen voor 2019 en andere technische mutaties. Dit resulteert in de stand kaders bestuurlijke akkoorden 2019.
De voorlopige realisatie 2019 (stand jaarverslag 2019) bestaat uit de voorlopige realisatiecijfers 2019 die zijn afgezet tegen de kaders uit de bestuurlijke akkoorden. Het verschil is de voorlopige over- of onderschrijding van de verschillende kaders op basis van de bestuurlijke akkoorden. Het vaststellen van de hoogte van de onderschrijdingen vindt plaats op basis van meer definitieve realisatiecijfers. In totaal is er momenteel een onderschrijding van ‒ € 646 miljoen ten opzichte van hetgeen was begroot voor 2019.