Inleiding
Gezien de demissionaire status van het kabinet, is gekozen voor een beperkte technische invulling van de beleidsagenda 2011. Daar waar de beleidsagenda’s in voorgaande jaren uitgebreid ingingen op de prioriteiten uit het kabinetsprogramma Balkenende IV, is de opzet dit jaar sober van aard. Er zal worden ingegaan op relevante ontwikkelingen die de begroting in financiële zin raken. In de artikelen vindt u, zoals in andere jaren, de relevante financiële en beleidsinformatie die samenhangt met de voorgenomen uitgaven en niet-belasting ontvangsten.
Aansluiting ontwerpbegroting 2010 naar 2011
Deze financiële paragraaf presenteert conform de rijksbegrotingsvoorschriften de belangrijkste budgettaire veranderingen op de OCW-begroting.
2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
Stand ontwerpbegroting 2011 | 37 043,0 | 36 780,3 | 36 833,2 | 36 894,2 | 37 035,3 | |
Stand geautoriseerde begroting 2010 | 36 542,2 | 36 452,0 | 36 756,3 | 36 939,2 | 37 131,4 | 37 264,8 |
Totaal verschil | 500,8 | 328,3 | 77,0 | -45,0 | -96,1 | -79,5 |
Leerlingenontwikkeling | 172,0 | 273,9 | 273,9 | 273,9 | 273,9 | 273,9 |
Dekking leerlingenontwikkeling | 16,3 | – 210,0 | – 273,9 | – 273,9 | – 273,9 | – 273,9 |
Ramingsbijstelling studiefinanciering | – 149,1 | – 32,7 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Ramingsbijstelling kinderopvang | 401,0 | 364,0 | 411,0 | 458,0 | 495,0 | 532,0 |
Maatregelen kinderopvang: voorjaar 2010 | 0,0 | – 230,0 | – 285,0 | – 355,0 | – 360,0 | – 375,0 |
Maatregelen kinderopvang: invulling € 3,2 miljard | 0,0 | 0,0 | – 175,0 | – 235,0 | – 300,0 | – 310,0 |
Stimuleringsmiddelen | 45,5 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Eindejaarsmarge 2009 | 203,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Inzet vrije deel eindejaarsmarge | – 90,6 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Intertemporele compensatie | 10,3 | – 48,1 | 32,7 | 8,4 | – 3,3 | 0,0 |
Kasschuif OV-kaart | – 165,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
FES-middelen | 51,1 | 30,0 | 20,5 | 7,6 | 0,0 | 0,4 |
BES | 0,0 | 22,8 | 22,7 | 21,7 | 21,0 | 20,5 |
Meevallers/ramingsbijstellingen | 1,8 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Diversen | 9,5 | 13,7 | – 18,6 | – 17,3 | – 16,4 | – 16,1 |
Totaal bijstellingen | 505,9 | 183,6 | 8,3 | -111,7 | -163,7 | -148,2 |
Technische verschillen: | ||||||
Loon- en prijsbijstelling | 30,0 | 102,5 | 104,2 | 104,8 | 105,4 | 105,8 |
Overige technische verschillen | – 35,1 | 42,2 | – 35,5 | – 38,1 | – 37,8 | – 37,1 |
Totaal technisch | – 5,1 | 144,7 | 68,7 | 66,7 | 67,6 | 68,7 |
Totaal verschil | 500,8 | 328,3 | 77,0 | – 45,0 | – 96,1 | – 79,5 |
Leerlingenontwikkeling
In de begroting is, zoals gebruikelijk, de actuele raming van de leerlingen- en studentenaantallen verwerkt (Referentieraming 2010). Vanwege de onzekerheid over met name de ontwikkeling van de aantallen studenten na 2011 is besloten in de meerjarenramingen de onderwijsdeelname na 2011 op hetzelfde niveau als 2011 te houden. Indien na 2011 de eventuele stijging van het aantal studenten zich toch mocht doorzetten, dan betekent dit onder gelijkblijvende omstandigheden – gegeven de meerjarige budgetten – dat het gemiddelde beschikbare bedrag per student daalt.
De verdeling van de leerlingenontwikkeling over de artikelen komt aan bod in het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk. De ramingsbijstelling voor de sectoren studiefinanciering, wtos en lesgelden is meegenomen onder Ramingsbijstelling studiefinanciering.
Dekking leerlingenontwikkeling
Zie tabel 2 van deze beleidsagenda.
Ramingsbijstelling studiefinanciering
De ramingsbijstelling voor 2010 en 2011 is het saldo van een tegenvaller samenhangend met de ontwikkeling in de aantallen studenten en met de wettelijke verplichte verhoging van de normbedragen in de studiefinanciering, en een meevaller als gevolg van autonome ontwikkelingen. De autonome meevaller wordt voornamelijk veroorzaakt door minder omzettingen van prestatiebeurs naar gift, minder uitgaven voor de OV-studentenkaart, een lager dan geraamd gebruik van de aanvullende beurs en hogere renteontvangsten.
Ramingsbijstelling kinderopvang
De kosten voor de kinderopvang zijn hoger dan verwacht (zie brief van 15 juni 2010; Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 31 322, nr. 87). De problematiek wordt veroorzaakt doordat er meer ouders dan verwacht na de wijzigingen in de gastouderopvang per 1 januari 2010, gebruik blijven maken van gastouderopvang. Daarnaast is de afname in gebruik van dagopvang en buitenschoolse opvang na de aanpassing van de tabel die per 1 januari 2009 is doorgevoerd minder dan verwacht. Gelijktijdig is ook de raming van de ontvangsten kinderopvangtoeslag omhoog bijgesteld (zie ook tabel 4).
Maatregelen kinderopvang: voorjaar 2010
Het saldo van de hogere uitgaven en de hogere ontvangsten resulteert in een tegenvaller van gemiddeld circa € 310 miljoen vanaf 2011. Deze tegenvaller wordt gedekt door een verlaging van de kinderopvangsubsidies. De subsidiepercentages worden met ingang van 2011 zodanig verlaagd dat de verschillende inkomensgroepen er in verhouding tot hun inkomen evenveel op achteruit gaan. De Tweede Kamer heeft ingestemd met de tabelaanpassing.
Maatregelen kinderopvang: invulling € 3,2 miljard
Zie tabel 3 van deze beleidsagenda.
Stimuleringsmiddelen
Het betreft stimuleringsmiddelen die beschikbaar zijn gekomen bij het aanvullend beleidsakkoord.
Eindejaarsmarge 2009 en Inzet vrije deel eindejaarsmarge
De budgetten die in 2009 niet volledig tot besteding zijn gekomen, zijn voor 2010 aan de OCW-begroting toegevoegd. Een deel is ingezet voor de uitvoeringsproblematiek 2010.
Intertemporele compensatie
Om de OCW-begroting over de jaren 2010–2015 sluitend te maken, is een kasschuif noodzakelijk.
Kasschuif OV-kaart
Bij najaarsnota 2009 is besloten om een deel van de OV-kaart verplichting voor 2010 reeds in 2009 te betalen.
«Fonds Economische Structuur»-middelen (FES-middelen)
Zie het algemene deel van het verdiepingshoofdstuk.
BES
De overgang van de BES-eilanden naar de status van een Openbaar Lichaam leidt voor OCW tot extra uitgaven.
Meevallers/ramingsbijstellingen
Dit is een saldering van de mee- en tegenvallers aan de uitgavenkant van de begroting.
Diversen
Dit betreft onder meer een doelmatigheidskorting van € 11,7 miljoen structureel vanaf 2012 ter dekking van de invulling van de € 3,2 miljard.
Loon- en prijsbijstelling
De loonbijstelling tranche 2010 is niet uitgedeeld. Er is een nullijn gehanteerd. De prijsbijstelling tranche 2010 is voor het jaar 2010 niet uitgedeeld. Er is in 2010 eenmalig € 30 miljoen vrijgemaakt ter dekking van de wettelijk verplichte prijsbijstelling. Vanaf 2011 is de tranche 2010 wel uitgekeerd. Zie verder het algemeen deel van het verdiepingshoofdstuk.
Overige technische verschillen
Het betreft desalderingen met de ontvangsten en overboekingen met andere departementen.
Dekking leerlingenontwikkeling OCW
2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|
Leerlingenontwikkeling | 228 | 274 | 274 | 274 | 274 |
Dekking: | |||||
Prijsbijstelling tranche 2010 | – 55 | – 56 | – 56 | – 56 | – 57 |
Meevaller studiefinanciering 2010 | – 90 | ||||
Vrijval nieuwbouw TU Delft | – 25 | ||||
Diverse maatregelen, waaronder subsidies | – 58 | – 83 | – 83 | – 83 | – 83 |
Maatregelen kinderopvang | 0 | – 135 | – 135 | – 135 | – 134 |
Totaal dekking leerlingenontwikkeling | -228 | -274 | -274 | -274 | -274 |
De leerlingenontwikkeling wordt als volgt gedekt:
• Prijsbijstelling tranche 2010
Van de prijsbijstelling tranche 2010 wordt 2/3 deel ingezet.
• Meevaller studiefinanciering 2010
Van de meevaller studiefinanciering 2010 wordt € 90 miljoen ingezet. Om dit mogelijk te maken wordt een deel van de betalingsverplichting voor de OV-studentenkaart 2011 al in 2010 voldaan.
• Vrijval nieuwbouw TU Delft
De middelen voor de nieuwbouw TU Delft zijn niet aangewend en worden teruggevorderd.
• Diverse maatregelen, waaronder subsidies
Voor 2011 wordt voor € 58 miljoen aan incidentele maatregelen getroffen (zie verdiepingsbijlagen van de beleidsartikelen). Vanaf 2012 worden de subsidies structureel met € 83 miljoen gekort. De concrete invulling hiervan wordt komend najaar naar de Tweede Kamer gestuurd.
• Maatregelen kinderopvang
Het budget voor kinderopvangtoeslag wordt in 2012 verlaagd met totaal € 310 miljoen, oplopend tot € 444 miljoen in 2015 (zie onderstaande tabel). Een deel hiervan wordt ingezet ter dekking voor de leerlingenontwikkeling. Het resterende deel wordt ingezet ter dekking van de invulling van de € 3,2 miljard. In de AMvB die hiervoor noodzakelijk is, zal worden toegelicht hoe deze maatregelen zullen worden ingevuld.
2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|
Totaal maatregelen kinderopvang | 0 | – 310 | – 370 | – 435 | – 444 |
• waarvan dekking voor de leerlingenraming OCW | 0 | – 135 | – 135 | – 135 | – 134 |
• waarvan invulling € 3,2 miljard | 0 | – 175 | – 235 | – 300 | – 310 |
Enveloppen
De enveloppenmiddelen tranche 2011 die nog op de aanvullende post bij Financiën stonden, zijn niet uitgedeeld. Dit kan consequenties hebben voor de realisatie van de daarmee gepaard gaande operationele doelstellingen.
Ontvangsten
2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
Stand ontwerpbegroting 2011 | 2 264,9 | 2 135,8 | 2 208,2 | 2 236,9 | 2 317,1 | 2 369,8 |
Stand geautoriseerde begroting 2010 | 2 047,9 | 1 981,7 | 2 067,5 | 2 133,5 | 2 208,2 | 2 229,5 |
Totaal verschil | 217,0 | 154,1 | 140,7 | 103,4 | 108,9 | 140,3 |
Dekking leerlingenontwikkeling | 19,0 | 25,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Ramingsbijstelling studiefinanciering | 13,0 | 13,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Ramingsbijstelling kinderopvang | 95,0 | 115,0 | 160,0 | 135,0 | 140,0 | 155,0 |
FES-middelen | 51,1 | 30,0 | 20,5 | 7,6 | 0,0 | 0,4 |
Dagarrangementen en combinatiefuncties | 6,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Totaal bijstellingen | 184,1 | 183,2 | 180,5 | 142,6 | 140,0 | 155,4 |
Technische bijstellingen | 32,8 | – 29,1 | – 39,7 | – 39,2 | – 31,1 | – 15,1 |
Totaal technische bijstelling | 32,8 | – 29,1 | – 39,7 | – 39,2 | – 31,1 | – 15,1 |
Totaal verschil | 217,0 | 154,1 | 140,7 | 103,4 | 108,9 | 140,3 |
Algemeen
In samenhang met de uitgavenmutaties hebben er ook mutaties plaatsgevonden op de ontvangsten voor de dekking leerlingenontwikkeling, de ramingsbijstelling studiefinanciering en de FES-middelen.
Ramingsbijstelling kinderopvang
De afgelopen jaren is de raming van de uitgaven kinderopvangtoeslag enkele malen omhoog bijgesteld. Bij de definitieve afrekening van oude jaren door de Belastingdienst worden ook hogere bedragen door de ouders terugbetaald. Hiervoor is de ontvangstenraming omhoog bijgesteld.
Dagarrangementen en combinatiefuncties
Voor 2010 wordt verwacht dat er € 6 miljoen aan niet-bestede middelen van gemeenten wordt ontvangen. Deze worden ingezet ter dekking van de uitvoeringsproblematiek.
Technische bijstellingen
Het betreft bijstelling van de ramingen werkgeversbijdrage kinderopvang en desalderingen met de uitgaven.
Overzicht beleidsdoorlichtingen 2011
Voor 2011 zijn de onderstaande beleidsdoorlichtingen gepland. Hiermee geeft OCW invulling aan de eis beleidsdoelstellingen te evalueren. In elk beleidsartikel is een meerjarenoverzicht van beleidsdoorlichtingen opgenomen. Daar vindt u ook een toelichting op beleidsdoorlichtingen en onderliggende evaluatie- en monitoronderzoeken.
Beleidsartikel/onderwerp | AD/OD nr. | Start- en einddatum |
|---|---|---|
Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie | ||
– Innovatieregelingen BVE | OD 4.2 | 2011 |
– Leren & werken | OD 4.3 | 2011 |
Hoger Onderwijs en Studiefinanciering | ||
– Internationalisering | OD 6.2 | 2010–2011 |
– Studiesucces en kwaliteit onderwijs | OD 6.3 | 2011 |
– Internationale studentenmobiliteit | OD 11.5 | 2011 |
Onderzoek en Wetenschapsbeleid | ||
– Voldoende toegerust onderzoekstelsel | OD 16.1 | 2011 |
Cultuur | ||
– Waarborgen aanbod en participatie | OD 14.1 | 2010–2011 |