Welke budgettaire gevolgen heeft de kredietcrisis voor de Staat? Welke beleidsdoelstellingen worden nagestreefd op het gebied van de fiscaliteit, de financiële markten of op het gebied van de nieuwe financiële Staatsdeelnemingen? Hoe gaat de Staat om met roerende en onroerende zaken? In de begroting IXB wordt antwoord gegeven op deze en vele anderevragen. IXB is opgebouwd uit acht beleidsartikelen met uiteenlopende beleidsterreinen en twee niet-beleidsartikelen. Deze beleidsartikelen weerspiegelen bijna het gehele werkterrein van het ministerie van Financiën; het beheer van de staatsschuld en het kasbeleid zijn opgenomen in begrotingshoofdstuk IXA.

De beleidsartikelen zijn:

• 1. Belastingen

• 2. Financiële markten

• 3. Financieringsactiviteiten publiek-private sector

• 4. Internationale financiële betrekkingen

• 5. Exportkredietverzekering en investeringsgaranties

• 6. BTW-compensatiefonds

• 7. Beheer materiële activa

• 8. Centraal apparaat

De niet-beleidsartikelen zijn:

• 9. Algemeen

• 10. Nominaal en onvoorzien

De begrotingstoelichting is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 bevat de beleidsagenda, waarin het werkterrein van het ministerie, de beleidsprioriteiten en de begroting op hoofdlijnen beschreven worden. Ook wordt in hoofdstuk 2 op de beleidsartikelen en de niet-beleidsartikelen ingegaan, waarvan de budgettaire mutaties toegelicht worden in het verdiepingshoofdstuk (internetbijlage).Hoofdstuk 3 bevat de paragraaf betreffende de bedrijfsvoering. In hoofdstuk 4 is de paragraaf inzake de baten-lastendiensten: Domeinen Roerende Zaken en Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf opgenomen. Als bijlagen zijn het budgettair overzicht interventies ten behoeve van de Financiële Sector en het overzicht ZBO’s en RWT’s opgenomen. Als laatste volgt een lijst met afkortingen en een begrippenlijst. Het begrotings- en algemeen financieel-economisch beleid wordt toegelicht in de Miljoenennota en komt beknopt aan orde in de beleidsagenda.

Als gevolg van de kredietcrisis is door de minister van Financiën een aantal maatregelen getroffen om het vertrouwen in de financiële sector en de reële economie te herstellen. Dit heeft grote invloed gehad op deze begroting. In de bijlage financiële interventies in het kader van de kredietcrisis is daarom een overzicht van de getroffen maatregelen te vinden en de gevolgen voor het beleid toegelicht. In paragraaf 2.2.2 wordt dieper in gegaan op het beleidsterrein financiële markten. Het beleid over het fonds financiële structuurversterking, de deelneming in de ABN-Amro Group N.V. en de Illiquid Assets Back-up facility (IABF) is toegelicht in 2.2.3. In 2.2.4. zijn de verstrekte garanties voor het stabiliteitsmechanisme verwerkt en de lening aan Griekenland. De effecten van de kredietcrisis maatregelen op de staatsschuld zijn verwerkt in de begroting IXA.

Groeiparagraaf: Verantwoord begroten

Op 20 april 2011 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met een aanpassing van de presentatie van de Rijksbegroting onder de naam «Verantwoord Begroten» (Kamerstuk 31 865, nr. 26). De nieuwe presentatie moet leiden tot meer inzicht in financiële informatie, de rol en verantwoordelijkheid van de minister en moet een duidelijke splitsing tussen apparaat en programma laten zien.

Afgesproken is dat departementen de meeste veranderingen pas in de begroting van 2013 invoeren. Financiën heeft voor een volledige invoering gekozen van de nieuwe presentatie in 2012 gekozen.

De nieuwe presentatie betekent dat:

• • In deze begroting alle begrotingsartikelen zijn ingevuld volgens de nieuwe voorschriften, inclusief de aanpassing van de tabel Budgettaire gevolgen van beleid. In de nieuwe indeling zijn verschillende apparaatsbudgetten gecentraliseerd en programmabudgetten anders gepresenteerd. Deze aanpassingen zijn met terugwerkende kracht ook voor 2010 en 2011 gedaan. Verschuivingen tussen artikelen zijn toegelicht in het verdiepingshoofdstuk;

• • de inrichting van de budgettaire tabellen wordt komend jaar geëvalueerd, eventuele verbeteringen worden in de Ontwerpbegroting 2013 ingevoerd;

• • de begroting een centraal apparaatsartikel bevat waarop alle apparaatsuitgaven van het kerndepartement bij elkaar staan (niet-beleidsartikel 8). Conform de voorschriften zijn de apparaatsuitgaven van de Belastingdienst apart opgenomen (artikel 1);

• • in de beleidsagenda is aan het eind een totaaloverzicht opgenomen van de beleidsdoorlichtingen en ook is een extra nieuwe bijlage subsidieoverzicht opgenomen.

Naast de veranderingen in het kader van Verantwoord Begroten is het BTW-compensatiefonds als een separaat beleidsartikel in het begrotingshoofdstuk IXB opgenomen. Dit sluit aan bij de inrichting van de Rijksbegroting naar de taken en verantwoordelijkheden van de ministers. Daarnaast worden bij het totstandkomingsproces van de begrotingsstukken efficiencyvoordelen behaald. Waar voorheen voor beide begrotingshoofdstukken (respectievelijk begrotingswetten) separate coördinatietrajecten nodig was, is dit nu met de integratie in IXB gereduceerd tot maar één. Ook in het kader van het compacte Rijksdienst is dit een stap in de goede richting. Met het BTW-compensatiefonds gaat het om € 3,1 mld. aan ontvangsten en uitgaven voor 2012.