Artikel
Zorgdragen voor een flexibel instrumentarium voor moderne arbeidsverhoudingen en voorwaarden
Algemene doelstelling
Omschrijving van de samenhang in het beleid
Bijdragen aan evenwichtige arbeidsverhoudingen, door het verzorgen van een minimumniveau van arbeidsrechtelijke bescherming en een adequaat wettelijk kader voor het functioneren van de arbeidsmarkt en door sociale partners ruimte te bieden voor het invullen van de eigen verantwoordelijkheid.
Verantwoordelijkheid
De minister is verantwoordelijk voor:
-
• de vormgeving en het onderhoud van het wettelijke instrumentarium ten behoeve van de zelfregulering door sociale partners en van de structuur van het overleg met de sociale partners;
-
• de vormgeving en het onderhoud van een basisniveau van wettelijke arbeidsrechtelijke bescherming en de bevordering van de naleving daarvan;
-
• regulering en handhaving van de toelating van arbeidsmigranten en de (eventuele) beëindiging van de toelating tot de arbeidsmarkt.
Externe factoren
Behalen van deze doelstelling hangt af van:
-
• de toepassing van het wettelijke instrumentarium door werkgevers en werknemers;
-
• de beschikbaarheid van een voldoende effectief handhavingsinstrumentarium.
Indicatoren
Artikel 43 kent geen indicatoren voor de algemene doelstelling, deels omdat het beoogde effect van het beleid niet kan worden gekwantificeerd, deels omdat het beleidseffect niet kan worden geïsoleerd van andere factoren.
Budgettaire gevolgen van beleid
artikelonderdeel | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 20 133 | 17 293 | 4 189 | 4 292 | 4 292 | 4 292 | 4 292 |
Uitgaven | 20 470 | 17 205 | 4 189 | 4 292 | 4 292 | 4 292 | 4 292 |
Programma-uitgaven | 3 806 | 3 876 | 4 189 | 4 292 | 4 292 | 4 292 | 4 292 |
waarvan juridisch verplicht | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | ||
Algemene Doelstelling | |||||||
Handhaving | 176 | 393 | 553 | 553 | 553 | 553 | 553 |
Overig | 1 924 | 1 460 | 2 912 | 3 015 | 3 015 | 3 015 | 3 015 |
Operationele Doelstelling 1 | |||||||
Subsidies | 307 | 315 | 515 | 515 | 515 | 515 | 515 |
Overig | 85 | 497 | 209 | 209 | 209 | 209 | 209 |
Operationele Doelstelling 2 | |||||||
Subsidies | 0 | 80 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Operationele Doelstelling 31 | |||||||
Overig | 904 | 264 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Operationele Doelstelling 41 | |||||||
Subsidies | 207 | 664 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overig | 203 | 203 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Apparaatsuitgaven | 16 664 | 13 329 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Personeel en materieel | 16 664 | 13 329 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ontvangsten | 694 | 1 711 | 21 878 | 27 328 | 26 775 | 25 603 | 29 618 |
Programma-uitgaven
Toelichting
De operationele doelstellingen 3 en 4 zijn met ingang van de begroting 2012 vervallen in artikel 43 en opgenomen als OD 4 «Zorgdragen voor gelijke mogelijkheden voor arbeidsmarktdeelname» in artikel 42 van deze begroting. Onder de algemene doelstelling «Overig» is in 2010 en 2011 sprake van een herschikking geweest van het budget naar andere artikelen.
Ontvangsten
De ontvangsten nemen in 2012 sterk toe. Dit wordt veroorzaakt doordat de boeteopbrengsten van de WAV met ingang van 2012 van artikel 42 overgaan naar artikel 43.
Artikelonderdeel | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Uitgaven | 1 112 000 | 1 136 032 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Programma-uitgaven | 1 112 000 | 1 136 032 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Operationele doelstelling 3 | |||||||
Zwangerschaps/bev. verlof uitkeringslasten | 1 086 000 | 1 125 564 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Zwangerschaps/bev. verlof uitvoeringskosten | 26 000 | 10 468 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Nominaal | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting
De operationele doelstelling 3 is met ingang van de begroting 2012 vervallen in artikel 43 en opgenomen als onderdeel van OD 4 «Zorgdragen voor gelijke mogelijkheden voor arbeidsmarktdeelname» in artikel 42 van deze begroting.
Artikelonderdeel | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Operationele doelstelling 3 | |||||||
Levensloopregeling | 341 | 329 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ouderschapsverlofkorting | 61 | 62 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bron: Ministerie van Financiën, Belastingdienst
Toelichting
De operationele doelstelling 3 is met ingang van de begroting 2012 vervallen in artikel 43 en opgenomen als onderdeel van OD 4 «Zorgdragen voor gelijke mogelijkheden voor arbeidsmarktdeelname» in artikel 42 van deze begroting.
Grafiek budgetflexibiliteit per operationele doelstelling 2012
1 Het bevorderen van stabiele en evenwichtige arbeidsverhoudingen
Operationele doelstelling
Motivering
Om een solide sociaal economisch klimaat te realiseren worden stabiele en evenwichtige arbeidsverhoudingen bevorderd door:
-
• het recht op onderhandeling door sociale partners te waarborgen en de mogelijkheid tot collectieve arbeidsvoorwaardenvorming te regelen;
-
• het grondwettelijke recht op medezeggenschap door werknemers te regelen, te waarborgen en te bevorderen;
-
• een adequate overlegstructuur tussen het kabinet en sociale partners in stand te houden.
-
• Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst (Wet CAO), Wet op het algemeen verbindend en het onverbindend verklaren van bepalingen van collectieve arbeidsovereenkomsten (Wet AVV) en Wet op de loonvorming;
-
• Wet op de bedrijfsorganisatie (WBO);
-
• Wet op de ondernemingsraden (WOR), Wet op de Europese ondernemingsraden (WEOR) en Wet rol werknemers Europese vennootschap;
-
• Overleg tussen werkgevers- en werknemersorganisaties en de overheid, waaronder het voor- en najaarsoverleg tussen het kabinet en de Stichting van de Arbeid;
-
• Subsidieregeling kwaliteit arbeidsverhoudingen.
Instrumenten
-
• Uitvoeren van de ministeriële taken op grond van de Wet CAO en de Wet AVV, waaronder:
-
• het registreren van cao’s en bevestigen van de ontvangst van de melding van het sluiten, wijzigen of opzeggen van cao’s;
-
• het verrichten van cao-onderzoek en rapporteren van belangrijke cao-ontwikkelingen, onder andere aan het parlement en sociale partners;
-
• het voorbereiden van besluiten van algemeenverbindendverklaring van (bepalingen van) cao’s en het behandelen van ingediende bedenkingen tegen algemeenverbindendverklaring- en dispensatieverzoeken aan de hand van het Toetsingskader AVV;
-
-
• Het onderhouden van een adequate overlegstructuur tussen kabinet en sociale partners en het voeren van overleg met sociale partners in het bijzonder op centraal niveau, maar ook op decentraal niveau;
-
• Uitvoering subsidieregeling kwaliteit arbeidsverhoudingen, waarbij jaarlijks op basis van 50-procentsmedefinanciering circa 10 subsidies worden verleend aan innovatieve projecten die bijdragen aan daadwerkelijke veranderingen op het terrein van de arbeidsverhoudingen.
Activiteiten
-
• Sociale partners (werkgevers en werknemers) en hun organisaties;
-
• Zelfstandigen zonder personeel;
-
• Ondernemingsraden en Europese ondernemingsraden;
-
• (Hoofd)product- en (hoofd)bedrijfschappen en de SER.
Doelgroepen
Indicatoren
Output en outcome zijn, zoals geconcludeerd in de Beleidsdoorlichting Arbeidsverhoudingen (Kamerstukken II, 2008–2009, 30 982, nr. 5), moeilijk objectief meetbaar. Het toepassen van het voor zelfregulering aangeboden instrumentarium ligt bij de sociale partners. Het overleg met sociale partners kent telkens wisselende onderwerpen. Er zijn daarom geen indicatoren geformuleerd. De gehanteerde kengetallen geven inzicht in het gebruik van de instrumenten, maar zijn geen eenduidige indicatoren voor de doelmatigheid en doeltreffendheid.
Kengetallen
De gehanteerde kengetallen geven inzicht in de mate waarin de sociale partners gebruik maken van het instrumentarium voor vormgeving van de arbeidsverhoudingen:
-
• Het gebruik van de instrumenten van cao en avv varieert door de jaren heen en is mede afhankelijk van factoren als het sociaal-economisch klimaat.
-
• Het aandeel ondernemingsraadplichtige ondernemingen met een OR is in 2008 afgenomen naar 70%. Deze daling doet zich vooral voor onder bedrijven met een omvang van 50 tot 75 werknemers. Deze afname wordt mogelijk deels veroorzaakt door een wijziging van de steekproef die in het onderzoek wordt gehanteerd. Eind 2011 zal wederom het aandeel ondernemingsraadplichtige ondernemingen met een OR worden gemeten.
Realisatie 2008 | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 | Realisatie 2011 | |
---|---|---|---|---|
Aantal bedrijfstak-cao’s | 192 | 190 | 188 | 185 |
Aantal direct gebonden werknemers | 4 644 500 | 4 699 500 | 4 954 200 | 4 869 000 |
Aantal door avv gebonden werknemers | 676 000 | 855 500 | 843 800 | 728 500 |
Aantal ondernemings-cao’s | 524 | 558 | 521 | 503 |
Aantal gebonden werknemers | 543 000 | 594 500 | 574 100 | 531 000 |
Totaal aantal cao’s | 716 | 748 | 709 | 688 |
Totaal aantal werknemers onder cao’s | 5 863 500 | 6 149 500 | 6 372 100 | 6 128 500 |
Bron: SZW, voorjaarsrapportage cao-afspraken
Realisatie 2002 | Realisatie 2005 | Realisatie 2008 | |
---|---|---|---|
Percentage OR-plichtige ondernemingen met OR | 71 | 76 | 70 |
Bron: Research voor Beleid (2002 en 2005) en Regioplan (2008), Onderzoek naleving WOR
2 Zorgdragen voor een goede balans tussen rechten en plichten van werkgevers en werknemers
Operationele doelstelling
Motivering
Om de bescherming van werknemers te waarborgen, in evenwicht met de belangen van de onderneming en een flexibele werking van de arbeidsmarkt, met inachtneming van de eigen rol en verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers.
-
• Het arbeidsovereenkomstenrecht, inclusief het ontslagrecht;
-
• Het Buitengewoon Besluit arbeidsverhoudingen 1945 (BBA) en de daarop gebaseerde regels betreffende ontslag en werktijdverkorting;
-
• De Wet melding collectief ontslag (Wmco);
-
• De Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML) en daarop gebaseerde regels betreffende bestuurlijke handhaving van de WML;
-
• Het Besluit minimumjeugdloonregeling;
-
• Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi).
Instrumenten
-
• Het verlenen van ontslagvergunningen door het UWV (ex artikel 6 BBA);
-
• Het verlenen van tijdelijke ontheffingen van het verbod om de arbeidstijd te verminderen (ex artikel 8 BBA);
-
• Het verlenen van goedkeuring als bedoeld in artikel 6 lid 4 van de Wet melding collectief ontslag;
-
• Het handhaven van de WML door de Arbeidsinspectie door het opleggen van bestuurlijke boetes en lasten onder dwangsom bij onderbetaling;
-
• Het beleid gericht op het tegengaan van arbeidsgerelateerde uitbuiting, waaronder die in de prostitutiesector;
-
• Het beleid met betrekking tot de handhaving van de Waadi, met inbegrip van wijziging van de Waadi en de WML met het oog op effectievere controles door private instanties, en verbetering van de effectiviteit van het door de uitzendbranche ontwikkelde keurmerk;
-
• Het stimuleren van initiatieven op het terrein van sociale innovatie;
-
• Het bijdragen aan de totstandkoming, aanpassing en implementatie van internationale regelgeving en het rapporteren daarover;
-
• Bevordering van naleving van de fundamentele arbeidsnormen van de ILO (International Labour Organization);
Activiteiten
-
• Werknemers;
-
• Werkgevers.
Doelgroepen
Indicatoren
Operationele doelstelling 2 kent geen kwantitatieve streefwaarden. De doelstelling van het beleid is te komen tot een transparante regelgeving waarbij op evenwichtige wijze rekening wordt gehouden met de bescherming van de werknemers en de vereisten van de onderneming. Voor dit evenwicht is geen objectieve indicator te geven.
Kengetallen
Het aantal ontslagaanvragen bij het UWV in 2010 is afgenomen in vergelijking met 2009. Ook het aantal ontbindingsverzoeken via de rechtbank is in 2010 afgenomen in vergelijking met een jaar eerder.
Realisatie 2008 | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 | |
---|---|---|---|
Aantal ontslagaanvragen UWV1 | 28 357 | 60 064 | 40 530 |
– Waarvan via collectieve aanvraag (%)1 | 17 | 18 | 12 |
Aantal ontbindingsverzoeken rechtbanken2 | 23 556 | 29 854 | 22 243 |
Totaal aantal aanvragen en verzoeken | 51 913 | 89 918 | 62 773 |
5 Het reguleren en handhaven van arbeidsmigratie
Operationele doelstelling
Motivering
Regulering en handhaving van de toelating van arbeidsmigranten die een bijdrage leveren aan de economie, waarbij sprake is van een selectieve toelating van niet-kennismigranten.
-
• Tewerkstellingsvergunning (TWV) die wordt aangevraagd door en verleend aan een werkgever;
-
• Notificatie bij UWV voor grensoverschrijdende dienstverlening met eigen personeel (vrijstelling TWV-plicht);
-
• Bestuurlijke boete die de Arbeidsinspectie kan opleggen aan een werkgever die een of meer vreemdelingen illegaal tewerkstelt (WAV).
Instrumenten
-
• Het toelaten van personen van wie verwacht mag worden dat hun werkzaamheden een bijdrage leveren aan de economie;
-
• Het beschermen van de nationale arbeidsverhoudingen en het tegengaan van oneerlijke concurrentie door te bewaken dat arbeidsmigranten marktconform worden beloond en ten minste het wettelijk minimumloon ontvangen;
-
• Het voorkomen en bestrijden van illegale tewerkstelling;
-
• Het (eventueel) beëindigen van de toelating tot de arbeidsmarkt van arbeidsmigranten;
-
• In de beleidsagenda wordt nader ingegaan op de aanscherping van de regels voor arbeidsmigratie.
Activiteiten
-
• Werkgevers;
-
• Arbeidsmigranten (kennismigranten en niet-kennismigranten).
Doelgroepen
Indicatoren
Operationele doelstelling 5 kent geen kwantitatieve streefwaarden. De doelstelling van het beleid is regulering en handhaving van arbeidsmigratie. Hiervoor zijn geen streefwaarden vast te stellen.
-
• De gehanteerde kengetallen geven inzicht in het aantal verleende tewerkstellingsvergunningen en het gebruik van de kennismigrantenregeling. Het aantal verleende tewerkstellingsvergunningen en het aantal kennismigranten is in 2009 en 2010 lager dan in 2008. Dit is mede het gevolg van de economische ontwikkeling.
-
• Het aantal notificaties, voor dienstverleners uit de Europese Unie wanneer zij werken met werknemers uit een land waarvoor geen vrij verkeer van werknemers geldt, is gestegen als gevolg van een toename van grensoverschrijdende dienstverlening.
-
• De kengetallen geven tevens inzicht in het aantal inspecties van de Arbeidsinspectie en het percentage inspecties waarbij overtreding van de WAV en/of WML is vastgesteld. De inspecties WAV en WML vinden gezamenlijk plaats, waardoor geen onderscheid gemaakt kan worden tussen het aantal inspecties WAV en het aantal inspecties WML.
Kengetallen
Realisatie 2008 | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 | |
---|---|---|---|
Aantal verleende tewerkstellingsvergunningen | 15 374 | 13 678 | 13 759 |
Aantal notificaties | 1 536 | 1 804 | 2 242 |
Aantal kennismigranten | 7 920 | 6 140 | 6 570 |
Aantal inspecties AI (WAV en WML) | 10 381 | 9 723 | 9 987 |
Percentage inspecties waarbij overtreding WAV en/of WML is vastgesteld | 16 | 17 | 18 |
Bron: SZW/Arbeidsinspectie, Jaarverslag
Artikel