Ondermijning door georganiseerde criminaliteit: daadkrachtig aangepakt
Georganiseerde misdaad vormt een sluipende bedreiging voor de integriteit van onze samenleving en ondermijnt uiteindelijk het functioneren van de rechtsstaat. Veel lokale, zichtbare overlast en criminaliteit zijn een rechtstreeks gevolg van niet zichtbare, criminele organisaties. Deze criminele netwerken en hun ondermijnende activiteiten worden in de periode tot 2015 versterkt aangepakt: het aantal aangepakte criminele groepen wordt verdubbeld (van gemiddeld 20% in 2009 naar 40% in 2015), in 2013 moet een percentage van 33% worden gerealiseerd. Het accent ligt daarbij op mensenhandel, drugscriminaliteit (zowel de productie ervan als de handel en smokkel erin), zware milieucriminaliteit, witwassen en vastgoedgerelateerde criminaliteit. Ook een krachtige aanpak van specifieke groepen, zoals bijvoorbeeld de outlaw bikers, is onderdeel van het offensief tegen georganiseerde en ondermijnende criminaliteit: daarmee in verband te brengen «vrijplaatsen» en intimidatie- en afpersingspraktijken worden met kracht bestreden. Nederland blijft operationele en niet-operationele justitiële en politiële samenwerking zoeken met landen die relevant zijn voor de problematiek van de georganiseerde criminaliteit is ons land.
Aanpak mensenhandel versterkt
In 2013 zijn de maatregelen uit het actieplan voor de rijksbrede aanpak van de loverboyproblematiek vol in uitvoering. Er is een betere voorlichting aan potentiële slachtoffers, er is een meer effectieve en innovatieve aanpak van loverboys en de kwaliteit van de zorg voor slachtoffers is verbeterd. Daarnaast maakt in voorbereiding zijnde wetgeving een betere en hardere aanpak van mensenhandel mogelijk. De bij de Eerste Kamer liggende «Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche» biedt verschillende instrumenten om mensenhandel te voorkomen en aan te pakken. Uitvoering van deze wet zal in nauwe samenwerking met de Koninklijke Marechaussee geschieden. Het streven is om in 2013 door een recent aanhangig gemaakt wetsvoorstel de maximumstraffen voor mensenhandel te verhogen. Nederland is interessant voor internationaal opererende bendes in de mensenhandel. De voor de aanpak van deze bendes vereiste internationale samenwerking wordt voortgezet.
Offensief tegen kinderporno
Als gevolg van de in 2012 gerealiseerde landelijke inrichting van de aanpak van kinderporno en de capaciteitsuitbreiding van het aantal kinderpornorechercheurs naar 150 fte zal in 2013 het aantal bij het OM aangeleverde verdachten t.o.v. 2010 met 15% stijgen. In deze procentuele stijging moet een focusverschuiving zichtbaar zijn van downloaders / kijkers kinderporno naar vervaardigers (en daarmee tevens verdachten van seksueel misbruik van kinderen) en verspreiders van kinderpornografisch materiaal.
Daders financieel treffen
Fraude, witwassen en corruptie tasten het vertrouwen in onze samenleving aan. Witwassen van criminele opbrengsten vormt een bedreiging voor de integriteit van de financiële markten en het maakt de verwevenheid van onder- en bovenwereld mogelijk. Bij de aanpak van fraude hanteert het kabinet een integrale en gezamenlijke aanpak. Hierbij worden verschillende instrumenten op het gebied van preventie, handhaving en opsporing gecombineerd en werkt het kabinet samen met overheidspartijen, toezichthouders, bedrijfsleven, opsporingsdiensten en OM. In 2013 wordt de Nationale Fraudestrategie verder uitgewerkt als het centrale raamwerk voor gecoördineerde, effectieve en concrete maatregelen die erop zijn gericht om fraude op alle fronten terug te dringen.
In 2012 is het wetsvoorstel bestrijding financieel-economische criminaliteit aan de Tweede Kamer gezonden. In dit wetsvoorstel is een pakket aan maatregelen opgenomen om de bestrijding van financieel-economische criminaliteit te versterken (onder andere het verhogen van de strafmaat voor witwassen en het verhogen van de verjaringstermijn voor corruptie en financieel-economische delicten). Bij een harde en effectieve aanpak van georganiseerde en financieel-economische criminaliteit hoort dat de daarmee verkregen criminele opbrengsten worden afgepakt. Misdaad mag niet lonen! Om dit motto kracht bij te zetten zijn opsporingsdiensten, onder aansturing van het OM in 2011 gestart met het programma Afpakken. Het programma Afpakken is een onderdeel van de overheidsbrede aanpak van afpakken, waarbij bestuurlijke, fiscale en strafrechtelijke instrumenten worden ingezet om onrechtmatig verkregen financieel voordeel, ofwel illegaal geld, af te pakken. In 2010 werd rijksbreed een bedrag van € 4,5 mld. aan illegaal geld teruggevorderd. Het strafrechtelijk afgepakte financieel voordeel zal in 2013 stijgen naar € 45,8 mln.; de verbeurdverklaringen naar € 13,7 mln.. De vergoeding van schade van slachtoffers is daarbij ook een van de doelstellingen.
Alle mogelijke middelen ingezet: bestuurlijk, fiscaal en strafrechtelijk
Een geïntegreerde en overheidsbrede aanpak is vereist om georganiseerde en ondermijnende criminaliteit effectief aan te pakken. Alle beschikbare instrumenten worden daarbij in combinatie met elkaar ingezet. De goede ervaringen die hier de afgelopen jaren mee zijn opgedaan (o.a. project Emergo in Amsterdam, de B-5 aanpak in Brabant) maken dat deze aanpak in 2013 verder kan worden uitgebouwd en geprofessionaliseerd. Hiertoe wordt een uniforme werkwijze en infrastructuur ingevoerd waarbij wordt gestuurd op het inzichtelijk maken van de resultaten van de geïntegreerde interventies en de structurele borging van de geïntegreerde werkprocessen bij alle partners. De 10 Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s) en het Landelijk Informatie- en Expertise centrum (LIEC) vormen de spinnen in het web. In 2013 zijn de RIEC’s congruent met de nieuwe indeling van de politieregio-eenheden en de gerechtelijke kaart. Het streven is dat in 2013 alle gemeenten van Nederland bij de RIEC’s zijn aangesloten en ook de provincies beter betrokken worden. Naar verwachting treedt op 1 januari 2013 de evaluatie- en wijzigingswet Bibob in werking. Hierdoor worden de mogelijkheden voor het bestuur om vergunningen, subsidies of aanbestedingen te weigeren bij gevaar voor malafide praktijken uitgebreid. Tevens zal de ontwikkeling naar een selectieve en risicogerichte toepassing van Bibob worden doorgezet, onder meer door het gebruik van de in 2012 ontwikkelde Bestuurlijke Criminaliteitsbeeld Analyse (BCBA).
Aanpak cybercrime geïntensiveerd – meer aandacht voor cybersecurity
De politie zal het aantal volwaardige High Tech Crime opsporingsonderzoeken opvoeren van 5 in 2010 naar 15 in 2013. Door middel van herschikking binnen de totale operationele sterkte wordt een capaciteitsuitbreiding van 33 fte gerealiseerd (het team zal op sterkte zijn in 2013 en volledig operationeel in 2014). Ten slotte wordt er verder gewerkt aan een Flexibel Informatie- en Expertise Team (FIET) dat dicht tegen de opsporing de intelligence, kennis en expertise op het gebied van cybercrime borgt.
In 2013 wordt gewerkt aan een wettelijke regeling die randvoorwaardelijke vitale sectoren (o.a. financiën, energie en telecom) opdraagt om inbreuken op de veiligheid en/of integriteit van informatiesystemen te melden aan de sectorale toezichthouder danwel het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC).
Op operationeel niveau zullen de belangrijkste publieke en private partijen op het terrein van cybersecurity binnen het NCSC operationele informatie uitwisselen. Op grond hiervan wordt een kwalitatief en kwantitatief hoogwaardig cybersecurity dreigingsbeeld opgeleverd (getoetst door de wetenschap). Daarnaast wordt een generiek «cybersecurity model» ontwikkeld waar rollen en verantwoordelijkheden van partijen zowel publiek-privaat als civiel-militair zijn benoemd.
De kwetsbaarheid van nationale ICT-systemen, vooral als gevolg van internationale verwevenheid, kunnen een ontwrichtend effect hebben op infrastructuren, economieën en overheden. Nederland versterkt zowel de bilaterale als multilaterale samenwerking (formeel en informeel) met landen die voorop lopen op het terrein van Cyber Security, zoals de VS, Australië, een aantal Europese landen en een aantal partners in Azië (onder andere Singapore). Dit betreft samenwerking op zowel operationeel als beleidsmatig niveau. Binnen de EU wordt de totstandkoming van één Europese Cyber Security Strategie (NCSS) bevorderd.
In 2013 wordt in gezamenlijkheid door publieke en private partijen verder uitvoering gegeven aan de actielijnen die zijn benoemd in de NCSS. In 2013 worden in het kader van de NCSS onder meer de volgende acties gerealiseerd:
-
• volledige operationele sterkte van het NCSC;
-
• onderbrenging van het Informatieknooppunt Cybercrime bij het NCSC;
-
• derde Cyber Security Beeld Nederland;
Detectie van gewelddadige eenlingen
Een aantal recente incidenten in binnen- en buitenland laat zien dat de dreiging die uitgaat van (potentieel) gewelddadige eenlingen aandacht behoeft. Zo laat het incident in Noorwegen (juli 2011) zien dat incidenten met een grote maatschappelijke impact ook vanuit andere hoek kunnen komen dan vanuit de «klassieke» netwerken of groeperingen. Voor tijdige detectie en interventie is samenwerking en informatie-uitwisseling tussen verschillende overheidsdiensten essentieel: zorg, welzijn, onderwijs en veiligheid hebben allen een verantwoordelijkheid.
Om vroegtijdige detectie mogelijk te maken, is in 2012 geïnvesteerd in zogenaamde «awareness trainingen» onder lokale professionals waarbij het oppikken en het duiden van afwijkende/opvallende signalen centraal stond. Daarnaast zal in 2013 worden gewerkt aan het verder vergroten van de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen de betrokken overheidsorganisaties.