Het bewerkstelligen van een merkbare positieve verandering in het leven van de burgers in de Caribische delen van het Koninkrijk door te ondersteunen bij het creëren van een betrouwbare en goed functionerende overheid. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkijksrelaties (BZK) draagt daaraan bij middels het versterken van de uitvoeringskracht, het inzetten van kennis en expertise, het coördineren van de inzet van het Rijk, en het uitvoeren van financieel toezicht op de eilanden.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – De minister ondersteunt daar waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van technische assistentie en het delen van kennis.

• – De minister ondersteunt daar waar gewenst en mogelijk de Caribische delen van het Koninkrijk bij de uitvoering van taken door middel van praktische samenwerking en het opzetten van samenwerkingsovereenkomsten.

Regisseren

• – De minister coördineert de Rijksbrede inzet in Caribisch Nederland en bevordert de integrale samenwerking.

• – De minister is verantwoordelijk voor het bevorderen van goed bestuur in Caribisch Nederland.

• – De minister geeft invulling aan zijn taken zoals omschreven in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten (Rft), Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft), het protocol Afspraken tussen de regeringen van Aruba en Nederland over de openbare financiën van Aruba en het protocol Aruba-Nederland 2019-2021.

• – De minister houdt financieel toezicht op de openbare lichamen op basis van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (FinBES).

Venezuela

Gelet op de situatie in Venezuela zal Nederland de ondersteuning aan Aruba en Curaçao in 2020 voortzetten. In 2020 zal Nederland de resterende bijdrage van € 2,0 mln. leveren aan de uitbreiding en verbouwing van de vreemdelingenbewaring op Curaçao en op Aruba aan de inventarisatie van irreguliere arbeid, aan het onderwijs en aan de rechtshandhaving.

Budgetflexibiliteit

Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 75% juridisch verplicht en dit kent de volgende onderverdeling:

Opdrachten

De opdrachtenbudgetten zijn voor 12% juridisch verplicht. Afhankelijk van de afspraken kunnen de opdrachtenbudgetten verder worden verplicht.

Inkomensoverdracht

De inkomstenoverdrachten zijn voor 100% juridisch verplicht. De uitgaven voor inkomstenoverdracht liggen vast in de de Vaste verrekenkoersregeling pensioenen (1990).

Bijdragen aan medeoverheden

De bijdragen aan medeoverheden zijn voor 100% juridisch verplicht, conform het Tijdelijke besluit bijzondere uitkeringen integrale projecten BES zijn deze middelen als specifieke uitkering opgenomen in de meerjarenprogramma's van de openbare lichamen, daarnaast zijn toezeggingen gedaan voor de versterking van de rechtshandhaving en goed bestuur op Aruba. Mede gelet op de situatie in Venezuela zijn gelden van de Aanvullende Post van het Ministerie van Financien overgeheveld voor Curaçao en Aruba.

Bijdragen aan (inter-)nationale organisaties

De bijdragen aan (inter-)nationale organisaties zijn voor 0% juridisch verplicht.

4.1. Curaçao, Sint Maarten en Aruba

Opdrachten

Opdrachten landen

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur worden vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties betaald die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Daarnaast wordt afhankelijk van de vraag en behoefte gericht de uitvoeringskracht van de overheden in de landen bevorderd, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per land. Deze inzet is onder andere opgenomen in de bestuurlijke afspraken die zijn afgesloten tussen het Rijk en Curaçao. Het Ministerie van BZK zet in dit kader gerichte capaciteit en middelen in om opvolging aan de afspraken te geven. Dit omvat onder andere de inzet van gerichte technische assistentie daar waar de uitvoeringskracht ondermaats is.

Inkomensoverdracht

Toeslagen op pensioenen Nederlandse Antillen (NA)

Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaanse en Arubaanse pensioengerechtigden worden nadelige koersverschillen als gevolg van wisselkoersfluctuatie tussen de Antilliaanse gulden (NAf) en Arubaanse florin (Afl) enerzijds en de Euro (€) anderzijds gecompenseerd uit de begroting van Koninkrijksrelaties.

Bijdragen aan medeoverheden

Bijdrage landen

Mede gelet op de situatie in Venezuela bood Nederland in 2019 in respons op bijstandsverzoeken van Aruba en Curaçao op diverse terreinen ondersteuning. Hiervoor besloot de Ministerraad om bij Voorjaarsnota 2019 Rijksbreed een bedrag van € 23,8 mln. te reserveren, waarvan in totaal € 3,9 mln. via de begroting van Koninkrijksrelaties in 2019 en 2020. In 2020 zal het Ministerie van BZK in Curaçao bijdragen aan de uitbreiding en verbouwing van de vreemdelingenbewaring. In Aruba zal er bijgedragen worden aan de inventarisatie van irreguliere arbeid, aan het onderwijs en aan de rechtshandhaving.

De laatste restmiddelen uit het Fondo Desaroyo Aruba (FDA), zijn teruggevloeid naar de begroting van Koninkrijksrelaties. Een deel van de middelen is in 2019 ingezet voor kinderbescherming, het restant wordt voornamelijk aangewend ter versterking van de rechtshandhaving en goed bestuur op Aruba.

4.2. Caribisch Nederland

Opdrachten

Opdrachten Caribisch Nederland

Het ministerie richt zich op het verhogen van de kwaliteit en slagkracht van het openbaar bestuur op Caribisch Nederland en zet zich in om samen met de openbare lichamen de bestuurlijke kaders te versterken. Daarnaast wordt gericht de uitvoeringskracht van de ambtelijk apparaten van de openbare lichamen versterkt, rekening houdend met lokale omstandigheden en de specifieke bestuurlijke context per eiland. Er wordt door het ministerie geïnvesteerd in menselijk kapitaal, onder andere door middel van het trainen van de ambtelijke lokale apparaten, het voortzetten van het Talent Ontwikkelprogramma Bonaire en het gericht ondersteunen met kennis en expertise.

De ontwikkelingen op bestuurlijke ontwikkeling hebben geleid tot verschillende meerjarenakkoorden, zoals het Bestuursakkoord Bonaire 2018-2022 en Saba Package 2019-2022. In de akkoorden zijn afspraken gemaakt over de inzet van het Rijk en de inzet van de openbare lichamen. Het Ministerie van BZK zet, net zoals andere departementen, in dit kader gerichte capaciteit en middelen in om opvolging aan de afspraken te geven. Dit omvat onder andere de inzet van gerichte technische assistentie daar waar er onvoldoende capaciteit en kennis is bij de openbare lichamen. Het doel is om het ambtelijk apparaat te versterken en goed bestuur en financieel beheer te bevorderen, om zo een positieve bijdrage aan het leven van de inwoners van Caribisch Nederland te bewerkstellingen.

Verder wordt er door middel van de versterkte coördinerende rol van het ministerie gewerkt aan het bevorderen van integraal werken vanuit het Rijk.

Afhankelijk van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland, worden verder vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties gerichte opdrachten aan organisaties gefinancierd, die als doel hebben goed bestuur en gezonde overheidsfinanciën te bevorderen.

Inkomensoverdrachten

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd. Het betreft de pensioenen van gewezen politieke gezagdragers van het land Nederlandse Antillen (bewindspersonen, statenleden en gezaghebbers) afkomstig van Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Met het opheffen van het land Nederlandse Antillen in 2010 is bepaald dat deze pensioenen ten laste van Nederland komen (Stcrt. 2010, 14723). Tevens betaalt het ministerie uit dit budget namens de betrokken departementen aan het Pensioenfonds Caribisch Nederland de jaarlijkse bijdrage (2018-2023), die in 2018 is afgesproken om het vermogen van het pensioenfonds te versterken.

Bijdragen aan medeoverheden

Bijzondere uitkering sociaaleconomische initiatieven

Op basis van de vraag en behoefte van het lokaal bestuur in Caribisch Nederland worden vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties doeluitkeringen gedaan ten behoeve van sociaaleconomische initatieven. Doel hiervan is om naast de vrije uitkering gericht initiatieven te kunnen ondersteunen op het sociaaleconomische vlak met additionele begeleiding en ondersteuning vanuit Den Haag.

Volgens artikel 94 Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba wordt jaarlijks op de derde woensdag van mei een totaaloverzicht van alle bijzondere uitkeringen inclusief bijzondere uitkering sociaal economische initiatieven aan de openbare lichamen aan de Tweede Kamer verstrekt.

Verdere bijdragen aan Caribisch Nederland

Een overzicht van alle rijksuitgaven Caribisch Nederland is naar aanleiding van de motie Hachchi c.s. (Kamerstukken II 2011/12, 33000-IV, nr. 28) opgenomen als bijlage 6 bij deze begroting. Deze uitgaven worden toegelicht op de begrotingen van de betreffende departementen.