Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting

Van het totale uitgavenbudget van artikel 10 is 100% juridisch verplicht.

Subsidies (regelingen)

Energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma

Middels de subsidieregeling Energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma Groningenveld kan per woning € 7.000,- subsidie aangevraagd worden om een woning, die versterkt wordt, gelijktijdig te verduurzamen. In 2020 is circa € 27,2 mln. niet tot besteding gekomen. De verwachting is dat het beroep op de subsidie in 2021 zal toenemen. De middelen worden daarom toegevoegd aan het budget voor 2021.

Daarnaast worden in het kader van het Bestuursakkoord Groningen middelen van de Aanvullende Post naar de BZK begroting overgeboekt. Er worden middelen beschikbaar gesteld om eigenaren tegemoet te komen voor de langere doorlooptijd van de versterkingsoperatie, uitgestelde investeringen in onderhoud en woning verbetering ten gevolge van de gewekte verwachtingen dat de woning versterkt zou worden. Het gaat daarbij respectievelijk om de (overstap)vergoeding bij herbeoordeling (blok A, € 66,8 mln.), de tegemoetkoming voor lange doorlooptijden (blok C, € 30,6 mln.),  investeringen in toekomst­ perspectief (blok E, € 75 mln.) en uitvoeringskosten van Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) (€ 6,9 mln.).

Diverse subsidies

Vanuit het werk- en onderzoeksbudget worden diverse subsidies verstrekt aan Kennisplatform Leefbaar & Kansrijk en Gronings Perspectief. Om de subsidies op het juiste instrument te kunnen verantwoorden, worden de middelen gerealloceerd vanuit het instrument Opdrachten.

Opdrachten

Werk- en onderzoeksbudget

In het kader van het Bestuursakkoord Groningen worden middelen van de Aanvullende Post naar de BZK begroting overgeboekt. Het betreft met  name de middelen voor woningcorporaties voor woningverbetering en een deel tegemoetkoming gaat naar de huurders (blok E1, € 56 mln.). Daarnaast is € 5 mln. gereserveerd voor schrijnende gevallen.

Verder wordt een deel van het werk- en onderzoeksbudget gerealloceerd om diverse subsidies en bijdragen op de juiste instrumenten te kunnen verantwoorden.

Versterkingsoperatie

Dit betreft voornamelijk de raming voor de uitgaven die direct gerelateerd zijn aan de versterkingsopgave in Groningen in 2021 (€ 246,6 mln. excl. btw) en meerjarig (€ 636 mln. excl. btw). Deze uitgaven zullen in rekening gebracht worden bij de NAM. De raming zal gedurende het jaar geactualiseerd worden en indien noodzakelijk in de tweede suppletoire begroting 2021 en ontwerpbegroting 2022 worden bijgesteld. In de Kamerbrief van 31 maart 2021 (Kamerstukken II 2020/21, 33529, nr. 866) is de raming van de meerjarige versterkingskosten toegelicht. Dit is een schatting op basis van de huidige kennis van de verwachte kosten die worden verwerkt in de heffing op de NAM. De heffing wordt uiteindelijk achteraf, nadat de kosten gemaakt zijn, opgelegd aan de NAM en is gebaseerd op de daadwerkelijk gemaakte kosten.

Daarnaast betreft het de raming voor de btw-component over de uitgaven die direct gerelateerd zijn aan de versterkingsopgave in Groningen in 2021 (€ 47,5 mln.) en meerjarig (€ 96 mln.). Op grond van het Akkoord op Hoofdlijnen (Kamerstukken II 2017/18, 33529, nr. 493) is de btw-component voor rekening van de Staat, deze kosten kunnen dan ook niet worden doorbelast aan de NAM.

In 2020 is er minder uitgegeven dan geraamd voor diverse projecten in onder andere Appingedam. Bij deze projecten is er gekozen om sloop/nieuwbouw te realiseren. De additionele middelen die daarvoor, bovenop de veiligheid, nodig zijn komen van het Rijk. Deze kunnen niet verhaald worden op de NAM. De in 2020 niet-bestede middelen (totaal € 22,2 mln.) worden doorgeschoven naar 2021. Tevens wordt € 5 mln. van de Aanvullende Post overgeboekt in het kader van het bestuursakkoord voor de knelpuntenpot van de NCG.

Ten slotte is er in 2020 € 7,2 mln. niet tot besteding gekomen voor het woonbedrijf. Er is in 2016 een opkoopregeling ingesteld waarin de NAM woningen opkoopt van bewoners die het aardbevingsgebied willen verlaten. Daarbij is afgesproken dat het Rijk de operationele kosten van het woonbedrijf zou dekken. De in 2020 niet-bestede middelen worden toegevoegd aan het budget voor 2021.

Inkomensoverdrachten

Tegemoetkoming aan huurders

Voor corporaties is sloop/nieuwbouw in de versterkingsopgave een kans om het woningbestand te moderniseren. Particuliere eigenaren kunnen de kosten van tijdelijke huisvesting verhalen op de NAM. Dit geldt niet voor de huurder. De huurders zijn hiervoor aangewezen op de corporatie als eigenaar. Om deze tijdelijke huisvesting ook voor de huurders mogelijk te maken is afgesproken om circa 1.100 huurders tegemoet te komen voor de kosten van tijdelijke huisvesting voor het betrekken van wisselwoningen en een deel tegemoetkoming voor de nutsvoorzieningen. Hiervoor worden middelen vanaf de aanvullende post overgeheveld naar de BZK begroting.

Bijdrage aan medeoverheden

Nationaal Programma Groningen

In 2020 is € 60 mln. voor het Nationaal Programma Groningen (NPG) niet meer tot betaling gekomen. Het betreft middelen voor de projecten Toukomst (door en voor de Groningers zelf) en de programmaplannen van de gemeenten en de provincie. De in 2020 niet-bestede middelen worden toegevoegd aan het budget voor 2021.

De activiteiten van het NPG waarvoor uitkeringen worden verstrekt kunnen activiteiten zijn waarover de provincie of de gemeenten btw verschuldigd zijn. Er wordt daarom € 8,7 mln. overgeboekt naar het Btw-compensatiefonds. Dit bedrag betreft de som van alle projecten in 2019 die een btw-component bevatten.

Specifieke uitkering NPG

In 2021 wordt een specifieke uitkering voor het NPG overgemaakt. Hieronder is een overzicht opgenomen waarin, conform artikel 17 lid 2 van de Financiële-verhoudingenwet, de maximaal te ontvangen bedragen per gemeente/provincie zijn opgenomen.

Het NPG bestuur heeft in de bestuursvergaderingen van 7 december 2020 en 12 februari 2021, waar ook het Ministerie van BZK zitting in heeft, positief besloten over een aantal projecten van de provincie Groningen en een aantal projecten van gemeenten met een totaalbedrag van € 101,2 mln. (incl. btw). Hiervan gaat € 1,3 mln. naar het Btw-compensatiefonds. De middelen zullen exclusief btw als specifieke uitkeringen worden overgemaakt naar de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta, gemeente Groningen, gemeente Het Hogeland, gemeente Midden-Groningen en gemeente Oldambt. De goedgekeurde projecten hebben als doelstelling om Groningen meer toekomstperspectief te geven en het imago van Groningen te bevorderen. Dit draagt bij aan de versterking van de economie, het verduurzamen van de regio en het verbeteren van de leefbaarheid in de regio.

Compensatie gemeenten en provincie

In het kader van het Bestuursakkoord Groningen worden middelen van de Aanvullende Post overgeheveld naar de BZK begroting. Deze middelen worden ingezet ten behoeve van het gebiedsfonds deelclustering (blok B, € 52,2 mln.), gebiedsfonds (blok D, € 80,8 mln.) en specials (€ 7,4 mln.).

Daarnaast wordt er voor de tweede tranche van Batch 1588 € 57 mln. van de aanvullende post overgeheveld. De niet-bestede middelen in 2020 voor Batch 1588 en projecten in Appingedam worden ook toegevoegd aan het budget voor 2021 (€ 10 mln.).

Specifieke uitkeringen Batch 1588 en gebiedsfonds

In 2021 worden specifieke uitkeringen voor Batch 1588 en het gebiedsfonds overgemaakt. Hieronder is een overzicht opgenomen waarin, conform artikel 17 lid 2 van de Financiële-verhoudingenwet, de maximaal te ontvangen bedragen per gemeente/provincie zijn opgenomen.

In het hele aardbevingsgebied worden gebouwen versterkt, zodat de bewoners er veilig kunnen wonen. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met de regio om de huizen die vallen onder de Batch 1588 te versterken. De middelen worden aan de gemeente Eemsdelta, gemeente Groningen en gemeente Midden Groningen overgemaakt. Dit is gebaseerd op de realisatie van het aantal te versterken woningen per gemeente in Batch 1588, de wijze van uitvoering van versterken en de daarbij behorende kosten.

De verdeling voor een tweede tranche in 2021 ziet er als volgt uit:

Op 6 november 2020 zijn bestuurlijke afspraken gemaakt met de regio over de toekomst van de versterkingsoperatie. Vooruitlopend op de nadere uitwerkingen van deze middelen heeft de regio behoefte aan een voorschot van € 64,2 mln. (inclusief btw) uit het Gebiedsfonds (blok D). Hiervan wordt € 11,1 mln. in het Btw-compensatiefonds gestort. De middelen voor het gebiedsfonds kunnen ingezet worden om de infrastructuur en de kwaliteit van de openbare ruimte in het aardbevingsgebied in samenhang te verbeteren. Deze voorschot bijdrage zal middels specifieke uitkeringen excl. btw overgemaakt worden naar gemeente Eemsdelta, gemeente Groningen, gemeente Het Hogeland en gemeente Midden-Groningen.

Ontvangsten

Dit betreft de raming voor de ontvangsten die samenhangen met de uitgaven die direct gerelateerd zijn aan de versterkingsopgave in Groningen in 2021 (€ 246,6 mln.) en meerjarig (€ 636 mln.). De uitgaven zullen in rekening gebracht worden bij de NAM. De raming zal gedurende het jaar geactualiseerd worden en indien noodzakelijk in de tweede suppletoire begroting 2021 en ontwerpbegroting 2022 worden bijgesteld. Doordat de uitgaven voor de versterkingsoperatie achteraf aan de NAM gedeclareerd worden, loopt het ritme van de gedesaldeerde uitgaven en ontvangsten niet gelijk. Hiervoor wordt het kasritme van de meerjarige ontvangstenreeks aangepast middels een kasschuif.

Daarnaast betreft het de nog te ontvangen bijdrage van de NAM voor de versterkingsoperatie uitgaven in het derde (€ 76,5 mln.) en vierde (€ 88 mln.) kwartaal van 2020. Doordat de uitgaven voor de versterkingsoperatie achteraf aan de NAM gedeclareerd worden, loopt het ritme van de uitgaven en ontvangsten niet gelijk.