Toelichting

Het totaal van de mutaties 1e suppletoire begroting bedraagt € 141,7 miljoen bij de uitgaven en de verplichtingen. De mutatie bij de ontvangsten is ‒ € 18,4 miljoen. Onderstaand worden de mutaties toegelicht.

Juridisch verplichte uitgaven

De juridisch verplichte uitgaven zijn bij stand 1e suppletoire begroting 2022 99,75%.

Inkomensoverdrachten: kinderopvangtoeslag

• 1. De ramingsbijstelling (€ 131,0 miljoen in 2022) hangt onder meer samen met de nieuwe CPB-prognose van de werkloosheid. Op basis van het CEP is de werkloosheid structureel naar beneden bijgesteld. Dit leidt tot meer gebruik van kinderopvang dan eerder verwacht. Naast het conjunctuureffect zijn er een aantal effecten die er ook voor zorgen dat er in 2022 en latere jaren meer uitgaven zijn. De prognose van het CBS van het aantal kinderen is naar boven bijgesteld. Dit heeft een opwaarts effect op het gebruik. Verder gaan kinderen gemiddeld meer uren naar de kinderopvang dan eerder was verwacht. Dit heeft ook een opwaarts effect op het gebruik.

• 2. Als dekking voor de intensivering van toezicht en handhaving in de gastouderopvang is in de begroting 2022 een maatregel op de KOT ingeboekt. Voor de opbrengst van de nog nader te bepalen maatregel wasvanaf 2022 jaarlijks een besparing van € 6,4 miljoen opgenomen in de begroting. De concrete dekkingsmaatregel op de KOT is nu uitgewerkt. De maatregel gaat per 2023 in. De opbrengst van deze maatregel kent een ingroei, waardoor de dekking in de eerste jaren lager uitvalt en in latere jaren hoger. Voor 2022 leidt dit tot een opwaartse bijstelling van € 6,0 miljoen, dit loopt af naar een neerwaartse bijstelling van € 2,7 miljoen in 2026.

• 3. In het Coalitieakkoord is opgenomen om het uitkeringspercentage voor het betaald ouderschapsverlof te verhogen van 50% naar 70%. Hierdoor neemt het gebruik van ouderschapsverlof toe en het gebruik van kinderopvang naar verwachting licht af. In 2022 levert dit een besparing op van ‒ € 1,0 miljoen, structureel (vanaf 2023) gaat het jaarlijks om ‒ € 3,0 miljoen.

• 4. In het Coalitieakkoord is opgenomen dat vanaf 2023 de koppeling gewerkte uren wordt losgelaten. Hierdoor kunnen werkende ouders aanspraak maken op maximaal 230 uur kinderopvangtoeslag per maand. De hiervoor benodigde middelen zijn vanuit de aanvullende post op de begroting van Financiën overgeheveld naar de SZW-begroting. Vanwege de eerste voorschotbetalingen komen de uitgaven voor 2022 € 3,0 miljoen hoger uit. Dit loopt op naar € 112,0 miljoen in 2026.

• 5. Er is in 2022 € 4,0 miljoen gereserveerd voor kosten die samenhangen met de bredere stelselwijziging in de kinderopvangtoeslag. Het betreft implementatiekosten en transitiekosten in aanloop naar een stelsel van directe financiering.

Inkomensoverdrachten: tegemoetkomingsregeling eigen bijdrage

• 1. Voor de Tijdelijke Tegemoetkomingsregeling Kinderopvang tijdens de eerste sluitingsperiode (TTKO-I) zijn de uitvoeringskosten door Toeslagen € 0,4 miljoen hoger dan eerder geraamd.

• 2. Om beter bij het verwachte kasritme van de uitvoeringskosten voor tijdelijke tegemoetkoming kinderopvang tijdens de derde sluitingsperiode (TTKO-III) aan te sluiten is een budgettair neutrale kasschuif van 2022 (- € 1,0 miljoen) naar 2023 gedaan.

Subsidies, opdrachten en bijdrage medeoverheden

• 1. Voor het programma BES(t) 4 kids zijn door middel van budgettair neutrale herschikkingen middelen toegevoegd aan het subsidiebudget (€ 0,6 miljoen in 2022 en € 1,2 miljoen in 2023). Met deze middelen worden de arbeidsvoorwaarden in de kinderopvang in Caribisch Nederland verbeterd, komt er een vergoeding van loonverlet bij scholing van personeel, en een tegemoetkoming in het kostenverschil voor opvang van baby’s.

• 2. Om beter bij het verwachte kasritme aan te sluiten is er binnen het onder ‘Bijdrage aan medeoverheden’ opgenomen budget voor BES(t) 4 kids (versterking van de kinderopvang in Caribisch Nederland) een budgettair neutrale kasschuif van 2022 (-/- € 4,0 miljoen) naar 2024 gedaan. Het gaat om middelen bestemd voor huisvesting.

• 3. Van het overgebleven budget voor subsidies en opdrachten in 2021 is er € 2,8 miljoen via de eindejaarsmarge aan de begroting 2022 toegevoegd.

• 4. Er is een overboeking van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor de bijdrage kinderopvang in Caribisch Nederland (€ 6,6 miljoen in 2023).

• 5. Op basis van een eerste inschatting over het aantal gedupeerden van de kinderopvangtoeslagaffaire is een raming gemaakt van de uitgaven voor de gemeentelijke kwijtscheldingen. Vanaf 2023 worden deze kwijtscheldingen aan gemeenten gefinancierd (€ 24,0 miljoen 2023, € 14,0 miljoen 2024).

• 6. In het Coalitieakkord zijn middelen vrijgemaakt om toe te werken naar het ijkpunt sociaal minimum in Caribisch Nederland. Hiertoe wordt het Wettelijk minimumloon verhoogd. Dit leidt tot hogere personeelskosten bij kinderopvangorganisaties in Caribisch Nederland. Vanaf 2023 wordt € 0,5 miljoen aan middelen toegevoegd oplopend tot € 1,2 miljoen in 2026.

Ontvangsten: Terugontvangsten kinderopvang

• 1. De ontvangsten kinderopvangtoeslag zijn voor 2022 naar beneden bijgesteld. Dit komt grotendeels doordat de voorschotten die ouders ontvangen, beter aansluiten bij het bedrag waar ouders uiteindelijk recht op hebben. Er zijn vooral minder terugvorderingen en, met vertraging, ook minder terugontvangsten. De hogere uitgaven, onder meer als gevolg van de neerwaarts bijgestelde werkloosheid, hebben meerjarig juist een licht opwaarts effect op de terugontvangsten. Per saldo is er in 2022 sprake van een tegenvaller (­‑ € 18,0 miljoen). In 2023 en in mindere mate 2024 is er een meevaller. Dit is het gevolg van de opstart van gepauzeerde invorderingen bij Toeslagen.

• 2. Er is sprake van een budgettair neutrale herschikking binnen de SZW-begroting (- € 0,1 miljoen in 2023).

• 3. Bij de herstart na de pauzering van de invordering van toeslagen wordt geen invorderingsrente gerekend over de periode van pauzering. Hierdoor treedt een derving op ontvangsten uit invorderingsrente op voor de kinderopvangtoeslag (KOT). De ontvangsten KOT zijn hierop bijgesteld (- € 0,4 miljoen in 2022).

• 4. In het Coalitieakkoord is opgenomen dat de koppeling gewerkte uren in 2023 wordt losgelaten, waardoor werkende ouders aanspraak maken op maximaal 230 uur kinderopvangtoeslag per maand. Naast hogere uitgaven leidt dit, met vertraging, ook tot meer terugvorderingen en daarmee ook hogere terugontvangsten. Vanaf 2023 worden de ontvangsten verhoogd met € 1,0 miljoen oplopend in 2026 tot € 7,0 miljoen.

Ontvangsten: Werkgeversbijdrage kinderopvang

• 1. Er is sprake van een budgettair neutrale herschikking binnen de SZW-begroting (€ 0,1 miljoen in 2023).