In de begroting van 2021 zijn de eerste stappen gezet naar een strategische evaluatie agenda (SEA). In deze ontwerpbegroting is de SEA nader uitgewerkt aan de hand van de vierde voortgangsrapportage Inzicht in Kwaliteit (Kamerstukken II 2020/21, 31865, nr. 184). Het doel van de SEA is om betere en meer bruikbare inzichten te krijgen in de (voorwaarden voor) doeltreffendheid en doelmatigheid van beleid, het meer benutten van deze inzichten en daarmee uiteindelijk een hogere maatschappelijke toegevoegde waarde van beleid.

De SEA bevat per beleidsartikel eens in de vier tot zeven jaar een beleidsdoorlichting. Daarnaast bevat de SEA een overzicht van de geplande evaluatieonderzoeken, monitors en overig onderzoek waarmee wordt gestreefd naar inzichten om het bestaande beleid te verbeteren en nieuwe beleidsopties vooraf te beoordelen.

De beleidsartikelen van de begroting vormen de thematische basis van de SEA. Beleidsdoorlichtingen blijven per beleidsartikel en waar nodig per artikelonderdeel plaatsvinden. De artikelen van de BZK begroting zijn in lijn met de beleidsprioriteiten in vier inhoudelijk samenhangende thema's geclusterd: sterke en levendige democratie, duurzaam wonen en leven in heel Nederland, waardegedreven digitale overheid en versnelling naar een grenzeloos samenwerkende overheid.

In de SEA zijn ook de periodieke doorlichtingen van de agentschappen van BZK opgenomen. De agentschapsdoorlichtingen maken in principe geen directe koppeling met de gemaakte beleidskeuzes, maar dragen bij aan het inzicht in de uitvoering van het gevoerde beleid.

Toelichting

In 2022 wordt de Staat van het Bestuur opgemaakt. Een goed functioneren van het bestuur is belangrijk voor iedereen. Daarom volgt het Ministerie van BZK de feiten en ontwikkelingen. Hierdoor worden trends zichtbaar en kan beleid ontwikkeld en onderbouwd worden. De Staat van het Bestuur omvat de hele breedte van democratie, bestuur en regio en vormt daarmee een integraal overzicht.

Naar aanleiding van de evaluatie en monitoring van beleidsprogramma’s bekijken we welke benodigde inzichten nog ontbreken, om daarmee de strategische evaluatieagenda door te ontwikkelen.

Tot slot zorgen we ervoor dat we inzichten krijgen over de inrichting en organisatie van goed bestuur, waarbij verleden, heden en toekomst in ogenschouw worden genomen.

Zo heeft eind 2020 de Studiegroep Interbestuurlijke en Financiële verhoudingen BZK, IPO en VNG een spiegel voorgehouden en handvatten gegeven voor de herijking en versterking van de interbestuurlijke en financiële verhoudingen. Daarnaast maken we gebruik van de analyses en adviezen van diverse externe partijen, die voor BZK van belang zijn. Bijvoorbeeld de voorlichting van de Raad van State (24 maart 2021) en de adviesrapporten ‘Rust-Reinheid-Regelmaat’ en ‘Rol nemen, ruimte geven’ van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB).

Toelichting

Voldoende goede woningen op de juiste plek, passend bij de financiële mogelijkheden en wensen van mensen. Om hiervoor te doen zorgen is het voorwaarde nummer één om inzicht te hebben in de vraag hoeveel woningen er zijn en hoeveel woningen er de komende jaren extra op welke plek nodig zijn. Daarnaast is het nodig om inzicht te hebben in de bouwplannen van de gemeenten. Beide inzichten zijn nodig om samen met de medeoverheden vast te stellen of er voldoende bouwplannen zijn.

Met behulp van onderzoek worden daarnaast andere vragen beantwoord zoals de vraag naar de zogenoemde onrendabele toppen van woningbouwprojecten en de vraag in hoeverre de aanpak van de woondeals effectief blijkt en wat hierin verbeterd kan worden.

Hiernaast werken het Ministerie van BZK en de medeoverheden samen aan een monitorsysteem dat inzicht biedt in de snelheid waarmee bouwplannen gerealiseerd worden. Ook volgen we de afspraken die we hebben gemaakt met corporaties en de partners uit de koopsector en monitoren we de voortgang op de huisvesting voor ouderen en studenten en de aanvragen uit het volkshuisvestingsfonds.

Verder is inzicht nodig in de woonkwaliteit en woonbehoefte van mensen. Iedere drie jaar wordt dit in samenwerking met het CBS onderzocht in het Woononderzoek Nederland 2021 (WoON 2021) dat een belangrijke basis is om het beleid vorm te geven.

De inzet op voldoende woningen en de betaalbaarheid van deze woningen is de afgelopen jaren steeds verder vormgegeven. In 2022 zal het woningmarktbeleid van de afgelopen jaren doorgelicht worden. In dat kader wordt ook de Subsidieregeling kennisoverdracht en experimenten wonen geëvalueerd. Er wordt hiernaast gewerkt aan een verdieping van de onderzoeksagenda, om in kaart te brengen welke onderzoeken nodig zijn om de effectiviteit van het beleid de komende jaren verder te verbeteren.

De Klimaatwet bevat de bepaling dat er ieder jaar een Klimaatnota moet worden vastgesteld. De Monitor Klimaatbeleid, dat een bijlage is bij de Klimaatnota en een product van het kabinet, bevat op hoofdlijnen een overzicht van de voortgang van het nationale klimaatbeleid (incl. de afspraken in het Klimaatakkoord) per sector. Voor het Ministerie van BZK zijn de hoofdstukken Gebouwde Omgeving en Energiesystemen, waaronder warmte, van belang voor de monitoring van het beleid. Dit is onderdeel van de monitor die het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) naar de Kamer stuurt.

Naast de (evaluatie)onderzoeken op het gebied van ruimtelijke ordening in opdracht van het Ministerie van BZK, wordt door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) ook elke twee jaar het beleid op het fysieke domein geëvalueerd in de Balans voor de Leefomgeving14.

Toelichting

In 2021 wordt de beleidsdoorlichting Investeringspost digitale overheid afgerond. Recentelijk zijn ook de andere artikelonderdelen van beleidsartikel 6 Overheidsdienstverlening en informatiesamenleving doorgelicht. In 2022 ligt de nadruk op de monitoring van het beleid, zoals in de Monitor Identiteit en de Monitor Digitale Overheid. De inzichten die worden opgedaan dragen bij aan de beleidsontwikkeling voor een inclusieve, veilige, innovatieve en transparante digitale overheid.

Toelichting

Het Ministerie van BZK streeft naar een overheid die haar maatschappelijke taken op professionele wijze uitvoert en waar de samenleving op kan vertrouwen. Goed werkgeverschap, maatschappelijk verantwoord omgaan met vastgoed en inkoop en een veilige informatievoorziening zijn daarbij van groot belang. Er worden uiteenlopende onderzoeken ingezet om het functioneren van de Rijksdienst blijvend te verbeteren.

De Wet Huis voor klokkenluiders schrijft voor dat de werkgever bij wie in de regel ten minste vijftig personen werkzaam zijn, een procedure vaststelt voor het omgaan met het melden van een vermoeden van een misstand binnen zijn organisatie. In het eindrapport van de evaluatie van de Wet Huis voor klokkenluiders uit 2020 hebben de onderzoekers aanbevolen meer en herhaaldelijk onderzoek te doen naar de effecten van de verplichting tot een interne meldprocedure in de praktijk (Kamerstukken II 2019/20, 33258, nr. 48). In 2022 wordt een onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van deze interne meldregelingen bij werkgevers.