2020 en 2021 waren voor een belangrijk deel getekend door de coronacrisis. Er zijn diverse (nood)maatregelen welke nu nog (deels) doorwerken om de crisis het hoofd te bieden. Deze paragraaf geeft een overzicht van de maatregelen die op de begroting van het ministerie van Financiën zijn genomen. Een uitgebreid overzicht is te vinden op https://www.rijksfinancien.nl/overheidsfinancien-coronatijd.
Realisatie | Begroting | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art | Onderwerp | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | Totaal uitstaande garantie | Relevante Kamerstukken | |
1 | Belasting- en invorderings-rente | Verplichtingen | ‒ 16,0 | ‒ 7,0 | ‒ 5,0 | ‒ 3,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | n.v.t. | Kamerstukken II 2019-2020, 35 412, nr. 1, 35 466, nr. 1 en 35 540, nr. 1.Kamerstukken II 2020-2021, 35 850 nr. 1 en 35 420, nr. 348 |
Uitgaven | ‒ 16,0 | ‒ 7,0 | ‒ 5,0 | ‒ 3,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | ‒ 217,0 | ‒ 60,5 | 77,4 | 57,3 | 123,0 | 179,4 | 83,4 | ||||
1 | Boetes en schikkingen | Verplichtingen | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | n.v.t. | Kamerstukken II 2019-2020, 35 412, nr. 1 en 35 466, nr. 1.Kamerstukken II 2020-2021, 35 850, nr. 1Kamerstukken II 2021-2022, Z 01444 |
Uitgaven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | ‒ 90,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
1 | Kosten vervolging | Verplichtingen | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | n.v.t. | Kamerstukken II 2019-2020, 35 412, nr. 1 en 35 466, nr. 1.Kamerstukken II 2020-2021, 35 850 nr. 1Kamerstukken II 2021-2022, Z 01444 |
Uitgaven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | ‒ 85,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
3 | Steunmaat-regelen KLM | Verplichtingen | ‒ 598,5 | ‒ 1.561,5 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | Kamerstukken II 2019-2020, 35 505, nr. 1Kamerstukken II 2020-2021, 29 232, nr. 41 |
Uitgaven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | 316,1 | 11,8 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
4 | EIB pan-Europees Garantie-fonds | Verplichtingen | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 1.301,0 | Kamerstukken II 2019-2020, 35 492, nr. 1 en 35 492, nr. 2 |
Uitgaven | 0,3 | 75,1 | 17,8 | 7,6 | 9,9 | 9,9 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
4 | SURE | Verplichtingen | 29,2 | ‒ 19,3 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 6.143,5 | Kamerstukken II 2019-2020, 35 466, nr. 1 |
Uitgaven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
4 | NGEU | Verplichtingen | 10.727,4 | 469,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 38.851,7 | Kamerstukken II 2019-2020, 21 501-20, nr. 1575 |
Uitgaven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
5 | Herver-zekering leveranciers-kredieten | Verplichtingen | 4,6 | 10,0 | 2,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | Kamerstukken II 2019-2020, 35 433, nr. 1Kamerstukken II 2020-2021, 35 420, nr. 314 |
Uitgaven | 4,6 | 10,0 | 2,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Ontvangsten | 3,3 | 8,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
Toelichting op coronamaatregelen
De maatregelen die in 2024 (en verder) van toepassing zijn worden hieronder toegelicht.
Belasting- en invorderingsrente
Vanwege de coronacrisis is de invorderingsrente die de Belastingdienst, Douane en Dienst Toeslagen in rekening brengt tijdelijk verlaagd naar 0,01%. Dit percentage gold tot en met 30 juni 2022. Dit resulteerde enerzijds in lagere uitgaven, maar vooral in fors lagere ontvangsten. Vanaf 30 juni werd het percentage per halfjaar stapsgewijs verhoogd. Vanaf 1 juli 2022 is de rente verhoogd naar 1%, op 1 januari 2023 werd de rente verhoogd naar 2%, op 1 juli 2023 naar 3% en vervolgens op 1 januari 2024 is de rente 4%. Wat betreft toeslagen geldt dat er geen invorderingsrente in rekening zal worden gebracht bij burgers die (als onderdeel van de coronamaatregelen) gepauzeerde toeslagvorderingen hebben en hun vordering(en) alsnog voldoen middels de betalingsregeling die aangeboden wordt in het kader van het hervatten van de invordering van toeslagschulden.22
Naast dat het verlagen van de invorderingsrente zorgt voor lagere ontvangsten, zorgt de destijds fors toegenomen belastingschuld er juist voor dat er in latere jaren meer invorderingsrente wordt verwacht. Het bijzonder uitstel van betaling, één van de steunmaatregelen, zorgde voor een toename van de belastingschuld. De uiterste aanvangsdatum voor het aflossen van de opgebouwde schuld was 1 oktober 2022 en de aflossingstermijn is 5 jaar en kan onder voorwaarden worden verlengd naar 7 jaar.23
EIB pan-Europees garantiefonds
De European Investment Bank (EIB) heeft in 2020 een nieuw pan-Europees garantiefonds opgericht om de negatieve economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Door de oprichting van een garantiefonds van € 25 mld., waarvan het Nederlands aandeel € 1,3 mld. bedraagt, kan naar schatting tot maximaal € 200 mld. aan financiering voor het Europese bedrijfsleven worden gemobiliseerd. Doel van het garantiefonds is het financieren van hoge risicoprojecten, waarbij de focus ligt op het mkb.
De verwachte nettoverliezen van het garantiefonds van € 25 mld. worden ingeschat op 20%. Het percentage verwachte verliezen is sterk afhankelijk van de uiteindelijke productmix die ingezet wordt (leningen, garanties, equity). Het Nederlandse aandeel in de verwachte verliezen komt neer op € 260 mln. verdeeld over de looptijd van het fonds, welke is opgenomen als uitgave onder artikel 4 van deze begroting. Zie voor een verdere toelichting ook paragraaf 2.6 Overzicht Risicoregelingen.
Herverzekering leverancierskredieten
De herverzekering leverancierskredieten betreft een coronamaatregel waarbij de Staat voorkomt dat de kortlopende kredietverlening in de private verzekeringssector stilvalt. De tijdelijke regeling is per 1 juli 2021 beëindigd, echter lopen de uitgaven en ontvangsten nog langer door.