De Voorjaarsnota 2020 is de eerste rapportage van het kabinet over de uitvoering van de begroting van 2020. In de eerste maanden van dit jaar is het leven wereldwijd en ook in Nederland ingrijpend veranderd. De uitbraak van het coronavirus heeft verstrekkende gevolgen. In de eerste plaats voor mensen die ziek worden, iemand aan de ziekte verliezen of werk dreigen te verliezen. Het virus en de genomen maatregelen om het virus te bedwingen hebben ook grote gevolgen voor de budgettaire besluitvorming.
Deze Voorjaarsnota geeft een eerste beeld van de gevolgen voor de begroting van de corona-uitbraak. Het gaat om de budgettaire gevolgen van de maatregelen om verspreiding van het virus tegen te gaan en van de noodmaatregelen waarmee het kabinet de impact van de coronacrisis voor werkenden, ondernemers en bedrijven zoveel mogelijk wil beperken.
Daarnaast geeft deze Voorjaarsnota zoals gebruikelijk ook inzicht in de stand van zaken van de reguliere begroting. Juist ook in deze uitzonderlijke tijden is het belangrijk om geplande investeringen en voorgenomen beleid zoveel mogelijk door te laten gaan en om gemaakte afspraken na te komen.
Deze Voorjaarsnota bevat niet de gebruikelijke actualisatie van de kabinetsraming van belastinginkomsten en geen gedetailleerde raming van het EMU-saldo en de EMU-schuld. Op dit moment is er veel onzekerheid over met name de economische ontwikkeling en de impact hiervan op belastinginkomsten, EMU-saldo en EMU-schuld. Ook onzekerheid over het beroep op de noodmaatregelen van het kabinet zorgt ervoor dat een accurate inschatting van inkomsten en saldo lastig is. Het kabinet baseert diens budgettaire ramingen altijd op de economische ramingen van het CPB. Er is op dit moment geen CPB-raming beschikbaar die rekening houdt met de actuele situatie. De eerstvolgende CPB-raming, de juniraming, wordt verwacht op 16 juni. Na doorrekening van de juniraming zal het kabinet het parlement informeren met een actueel beeld van inkomsten, EMU-saldo en EMU-schuld.
Gezien de behoefte vanuit de Kamer bevat deze Voorjaarsnota wel een grove inschatting van het EMU-saldo in 2020 met grote onzekerheden omgeven. Dit betreft nadrukkelijk geen raming die zoals gebruikelijk is opgebouwd uit afzonderlijke ramingen van inkomsten- en uitgavenposten (bottom-up), maar het betreft een inschatting op basis van macro-economische verbanden (elasticiteiten) om de orde van grootte in beeld te brengen. Deze inschatting is met onzekerheid omgeven onder andere doordat de verbanden tussen macro-economische variabelen in deze tijd kunnen afwijken van langjarige gemiddelden.
Deze Voorjaarsnota begint in paragraaf 2 met de uitgangspunten van het kabinetsbeleid in deze uitzonderlijke omstandigheden. Vervolgens schetst paragraaf 3 aan de hand van de verschillende scenario’s van het CPB wat de impact kan zijn van de corona-uitbraak op de economie en de overheidsfinanciën. Paragraaf 4 bevat een grove inschatting van het EMU-saldo en de EMU-schuld in 2020. Paragraaf 5 beschrijft de budgettaire effecten van de noodmaatregelen die het kabinet heeft genomen aan de uitgavenkant van de begroting. De laatste paragraaf gaat in op de uitgavenmutaties bij het lopende kabinetsbeleid.
De Voorjaarsnota kent drie bijlagen1. Bijlage 1 geeft inzicht in de overboekingen van Regeerakkoordmiddelen van de aanvullende post. Bijlage 2 geeft de omvang van de uitgekeerde eindejaarsmarge per begrotingshoofdstuk weer. Bijlage 3 bevat voor iedere begroting een cijfermatig overzicht van budgettaire veranderingen die zich hebben voorgedaan sinds de Miljoenennota 2020 (verticale toelichting).