De voorjaarsbesluitvorming heeft geleid tot een evenwichtig pakket aan maatregelen, waarbij de financiële afspraken gerespecteerd worden. In het HLA is afgesproken hoeveel er mag worden uitgegeven; het zogenoemde uitgavenkader. Hogere uitgaven die onder het kader vallen moeten gedekt worden door lagere uitgaven elders op de begroting. Door middel van een kadertoets worden de budgettaire gevolgen van de besluitvorming inzichtelijk gemaakt. Daarbij wordt getoetst of het pakket aan maatregelen binnen het afgesproken uitgavenkader past. Met het pakket aan maatregelen in deze Voorjaarsnota sluit het uitgavenkader binnen de begrotingshorizon. De kadertoets van de uitgaven is weergegeven in onderstaande tabel. Onder de tabel worden de maatregelen afzonderlijk toegelicht.
(in miljarden euro, min = onderschrijding) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Uitgavenkader bij Miljoenennota 2025 | 427,0 | 455,0 | 476,9 | 494,2 | 512,7 | |
Aanpassingen van het uitgavenkader naar aanleiding van: | |||||||
2 | Nominale ontwikkeling | 0,8 | 1,9 | 2,4 | 1,8 | 0,9 | 0,2 |
3 | WW en bijstand | ‒ 0,4 | ‒ 0,5 | ‒ 0,6 | ‒ 0,7 | ‒ 0,6 | ‒ 0,5 |
4 | Kasschuiven | ‒ 2,0 | ‒ 7,1 | 2,8 | 1,7 | 1,1 | ‒ 1,3 |
5 | Bijstelling prijs accres (Gemeenten en Provincies) | 0,5 | 0,6 | 0,7 | 0,8 | 1,0 | 1,1 |
6 | Overige kadercorrecties | 0,2 | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,2 | 0,2 |
7 | Uitgavenkader bij Voorjaarsnota 2025 | 425,8 | 449,9 | 482,1 | 498,0 | 515,0 | 537,7* |
Kaderrelevante uitgaven: | |||||||
Generale dossiers | 0,6 | 1,2 | 0,8 | 1,3 | 1,3 | 1,4 | |
8 | EU-afdrachten | 0,1 | 1,0 | 0,3 | 0,6 | 0,6 | 0,6 |
9 | Gasbaten | 0,6 | 0,0 | 0,4 | 0,3 | 0,2 | 0,2 |
10 | Bijstelling volume accres (Gemeenten en Provincies) | 0,0 | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,3 |
11 | Rente studiefinanciering | 0,0 | 0,1 | ‒ 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
12 | Boetes en Transacties | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 |
13 | Dividenden | ‒ 0,1 | 0,0 | ‒ 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
14 | Defensie 2% | 0,0 | 0,2 | 0,3 | 0,4 | 0,4 | 0,4 |
Asiel | 0,9 | 0,6 | 0,5 | 0,7 | 0,4 | 0,4 | |
15 | Opvang | 0,8 | 0,4 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
16 | IND | 0,0 | 0,1 | 0,5 | 0,6 | 0,4 | 0,4 |
17 | Dwangsommen | 0,0 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
18 | Wetsvoorstellen asiel | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
VWS | ‒ 0,3 | ‒ 0,4 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | |
19 | Uitvoeringsinformatie VWS | ‒ 0,3 | ‒ 0,8 | ‒ 0,6 | ‒ 0,6 | ‒ 0,6 | ‒ 0,6 |
20 | Invulling bij- en nascholing MSZ-personeel | 0,0 | 0,0 | 0,2 | 0,2 | 0,2 | 0,2 |
21 | Pallas | 0,1 | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
22 | Covid-vaccinatie | 0,0 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
23 | Uitstel vervanging abonnementstarief Wmo | 0,0 | 0,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
24 | Backpay weduwen KNIL-militairen en ambtenaren | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
25 | Pakketmaatregelen geneesmiddelen | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 |
26 | Overig VWS | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
SZW | 0,1 | 0,2 | ‒ 0,1 | 0,2 | 0,8 | 0,5 | |
27 | Uitvoeringsinformatie SZW (a.o. WIA, ZW en KOT) | 0,3 | 0,3 | 1,0 | 0,8 | 0,8 | 0,7 |
28 | WIA onvermijdelijke (herstel)maatregelen | 0,0 | 0,2 | 0,2 | 0,2 | 0,2 | 0,2 |
29 | Realistische ingangsdatum KOT | 0,0 | ‒ 0,6 | ‒ 2,2 | ‒ 1,9 | ‒ 0,3 | ‒ 0,2 |
30 | Compensatie middengroep en flankerend beleid kinderopvang | 0,0 | 0,3 | 0,8 | 1,0 | 0,5 | 0,2 |
31 | Steiler afbouwen recht op WKB (extra knikpunt) | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 |
32 | Hervorming Werkloosheidswet | 0,0 | 0,0 | 0,2 | 0,1 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 |
33 | Schrappen bezuiniging kinderopvang | 0,0 | 0,1 | 0,2 | 0,2 | 0,3 | 0,3 |
34 | OCTAS (struc. 197 mln.) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
35 | Afromen Envelop Groepen in de knel | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 |
36 | Overig SZW | ‒ 0,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,1 |
Gemeenten/Jeugd | 0,4 | 1,3 | 1,3 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | |
37 | Gemeenten/Jeugd extra middelen | 0,4 | 1,3 | 1,3 | 0,8 | 0,8 | 0,8 |
38 | Gemeenten/Jeugd maatregelen | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,8 | ‒ 0,8 | ‒ 0,8 |
Huren | ‒ 0,1 | 0,8 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,5 | ‒ 0,5 | |
39 | Schrappen huurverhoging 2025 en 2026 | ‒ 0,1 | ‒ 0,4 | ‒ 0,5 | ‒ 0,5 | ‒ 0,5 | ‒ 0,5 |
40 | Investeren sociale huur | 0,0 | 0,3 | 0,4 | 0,4 | 0,0 | 0,0 |
41 | Verhogen huurtoeslag (boodschappenbonus) | 0,1 | 0,9 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Infrastructuur | 0,0 | ‒ 1,0 | 1,0 | 0,0 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | |
42 | Nedersaksenlijn (cum. 1.912 mln.) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
43 | Sluis kornwerderzand (cum. 375 mln.) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
44 | N36 (cum. 115 mln.) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
45 | Flessenhals Meppel (cum. 100 mln.) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
46 | Anders inzetten reservering Lelylijn | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 |
47 | Fasering infrastructuur | 0,0 | ‒ 1,0 | 1,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Stikstof | 0,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,2 | 0,2 | |
48 | Stikstof | 0,2 | 0,4 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
49 | Fasering middelen stikstof AP | 0,0 | ‒ 0,4 | 0,0 | 0,0 | 0,2 | 0,2 |
Overig Rijk | ‒ 1,5 | ‒ 2,1 | ‒ 1,2 | ‒ 0,6 | 0,7 | 0,2 | |
50 | Herstel en Veerkrachtplan | ‒ 0,2 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
51 | Mee- en tegenvallers VRO (voornamelijk huurtoeslag) | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 |
52 | Groningen schade en versterken | 0,0 | ‒ 0,1 | 0,4 | 0,0 | 0,3 | ‒ 0,2 |
53 | BNI-koppeling ODA | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
54 | Actualisatie EU-toerekening ODA | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 |
55 | Additionele intensivering Defensie | 0,0 | 0,0 | 0,1 | 0,5 | 0,7 | 0,7 |
56 | Subsidietaakstelling EZ | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
57 | JenV: weerbaarheid | 0,0 | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
58 | Dekking Klimaatfonds | 0,0 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | 0,0 | 0,0 |
59 | Uitfaseren onderwijskansenregeling | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,1 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 |
60 | Eindejaarsmarge | 2,6 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
61 | Invulling taakstelling eindejaarsmarge | 1,4 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
62 | In=uittaakstelling | ‒ 4,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
63 | Aanvullende onderuitputting | ‒ 0,7 | ‒ 1,5 | ‒ 1,5 | ‒ 0,7 | 0,0 | 0,0 |
64 | Overig | ‒ 0,2 | ‒ 0,1 | 0,3 | 0,2 | 0,1 | 0,0 |
Generieke maatregelen | ‒ 0,7 | ‒ 1,1 | ‒ 1,4 | ‒ 1,6 | ‒ 1,7 | ‒ 1,7 | |
65 | Inhouden prijsbijstelling | ‒ 0,6 | ‒ 0,4 | ‒ 0,6 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 |
66 | Inhouden incidentele loonontwikkeling | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 |
67 | Inhouden externe inhuur tranche 2025 en 2026 | ‒ 0,1 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 |
68 | Omzetten loon- en prijsbijstelling | 0,0 | ‒ 0,4 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 |
69 | Reguliere uitgaven bij Voorjaarsnota 2025 | 425,5 | 449,6 | 482,5 | 497,4 | 515,7 | 537,7 |
70 | Over/onderschrijding uitgavenkader bij Voorjaarsnota 2025 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 | 0,4 | ‒ 0,5 | 0,8 | 0,0 |
*Inclusief extrapolatie
Aanpassingen van het uitgavenkader
2. Nominale ontwikkeling
Op basis van actuele macro-economische inzichten uit het CEP van het CPB zijn de ramingen voor ontwikkeling van de lonen en prijzen opwaarts bijgesteld.
3. WW en bijstand
De verwachte uitgaven aan de Werkloosheidswet (WW) en bijstand zijn bijgesteld op basis van de meest recente CPB-raming en realisatiecijfers. Mutaties van uitgaven aan de WW en bijstand, die niet het gevolg zijn van beleid, worden conform begrotingsregels met een kadercorrectie verwerkt.
4. Kasschuiven
In deze Voorjaarsnota zijn opnieuw stappen gezet om de begroting realistischer te maken. Met kasschuiven is per saldo 2,0 miljard euro in 2025 en 7,1 miljard euro in 2026 naar latere jaren geschoven. Hiervoor wordt het kader gecorrigeerd en geeft het kabinet invulling aan de aanbevelingen van de Expertgroep realistisch ramen. In paragraaf 6 wordt uitgebreider ingegaan op realistisch ramen.
5. Bijstelling prijs accres (Gemeenten en Provincies)
Op basis van de CEP-raming van het CPB is het accres naar boven bijgesteld. De jaarlijkse bijstelling van het Gemeente-en Provinciefonds heet het accres. Het accres is sinds 2024 gekoppeld aan de ontwikkeling van het bbp. Deze post betreft het prijsdeel.
6. Overige kadercorrecties
Deze post bestaat uit een aantal kleinere kadercorrecties, bijvoorbeeld door het afschaffen van het criterium samengestelde gezinnen en amendementen bij de begrotingsbehandelingen van OCW.
Generale dossiers
8. EU-afdrachten
De EU-afdrachten zijn naar boven bijgesteld als gevolg van diverse effecten, waaronder de bronnenrevisie door het CBS en een positievere raming van de economische groei. Daarnaast zijn ook de afdrachten van de invoerrechten en de perceptiekostenvergoeding opwaarts bijgesteld.
9. Gasbaten
Ten opzichte van de vorige raming is het dividend EBN neerwaarts bijgesteld. Dit is onder andere het gevolg van prijsontwikkelingen op de gasmarkt, die doorwerken op de ontvangsten Mijnbouwwet. Daarnaast is er sprake van een lichte afname van de verwachte gaswinning en een verslechtering van de toekomstige financiële resultaten uit olie- en gasactiviteiten door hogere kosten.
10. Bijstelling volume accres (Gemeenten en Provincies)
Op basis van de CEP-raming van het CPB is het accres naar boven bijgesteld. De jaarlijkse bijstelling van het gemeente-en provinciefonds heet het accres. Het accres is sinds 2024 gekoppeld aan de ontwikkeling van het bbp. Dit betreft het volumedeel.
11. Rente studiefinanciering
De ontvangen rente op studiefinanciering is neerwaarts bijgesteld vanwege minder uitstaande studieschulden.
12. Boetes en Transacties
De raming voor ontvangsten uit boetes en transacties wordt op basis van realisaties opwaarts bijgesteld.
13. Dividenden
De dividendraming van de niet-financiële staatsdeelnemingen wordt opwaarts bijgesteld.
14. Defensie 2%
In het HLA is een wettelijke koppeling afgesproken tussen de defensie-uitgaven en 2% van het bbp. Dit geldt voor zowel prijs als volume. In het CEP 2025 is het volume van het bbp meer gegroeid dan eerder geraamd. Om de defensie-uitgaven op 2% van het bbp te houden, zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld.
Asiel
15. Opvang
De kosten voor de opvang van asielzoekers voor 2025 en 2026 worden bijgesteld op basis van het mediaanscenario van de meest recente Meerjaren Productie Prognose (MPP). Het betreft vooral middelen voor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), inclusief de meerkosten voor crisisnoodopvang. Ook betreft het de effecten van de MPP voor de rechtspraak, de rechtsbijstand, Stichting NIDOS (voor de opvang van alleenstaande minderjarige vluchtelingen), Identificatie en Registratie en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV).
16. IND
Het budget voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) wordt opgehoogd om personeel te behouden die de asielaanvragen volgend uit de MPP en de bestaande voorraad verwerken. Het gaat structureel om 374 miljoen euro.
17. Dwangsommen
De IND moet in 2025 en 2026 dwangsommen betalen aan asielzoekers waarvan de asielaanvraag niet binnen de wettelijke beslistermijn wordt afgehandeld. Op basis van de realisatie van 2024 wordt het budget bijgesteld in 2025 en in 2026.
18. Wetsvoorstellen asiel
Er volgen vanuit de asielwetgeving, waaronder het tweestatusstelsel, budgettaire consequenties voor onder andere de IND en rechtspraak. Deze worden deels gedekt uit de reservering van 50 miljoen euro op de Aanvullende Post. Er zijn aanvullend middelen nodig voor de implementatie.
VWS
19. Uitvoeringsinformatie VWS
Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut en de Nza zijn de Wlz en de Zvw-uitgaven geactualiseerd.
20. Invulling bij- en nascholing MSZ-personeel
Een deel van de structurele onderuitputting van de wijkverpleging wordt ingezet als alternatieve invulling van de taakstelling voor bij- en nascholing MSZ-personeel.
21. Pallas
De kosten van de Pallas-reactor vallen hoger uit. De stijging komt met name door hogere kosten die volgen uit het detailontwerp, langere doorlooptijd, hogere indirecte kosten en prijsstijgingen van materialen en arbeid.
22. Covid-vaccinatie
Dit betreft de kosten voor het eenmalig verlengen van de Covid–vaccinatiecampagne in 2026.
23. Uitstel vervanging abonnementstarief Wmo
Als gevolg van vertraging van het wetsvoorstel vervanging abonnementstarief Wmo is er een incidenteel besparingsverlies in 2026.
24. Backpay weduwen KNIL-militairen en ambtenaren
Er wordt een eenmalige reservering van 50 miljoen euro getroffen ten behoeve van de backpay voor weduwen van voormalig KNIL-militairen en ambtenaren in Nederlands-Indië.
25. Pakketmaatregel geneesmiddelen
Het kabinet beperkt de aanspraak op zelfzorggeneesmiddelen in de Zorgverzekeringswet. Dit zijn betaalbare geneesmiddelen die beschikbaar zijn in de vrije verkoop. Het bedrag is een taakstellende opbrengst, die wordt ingevuld met de verder uit te werken aanpassing van de aanspraak.
26. Overig VWS
Dit betreft het resterende per saldo beeld op de VWS-begroting. Het overige uitvoeringsbeeld laat een structurele meevaller zien van 44,1 miljoen euro en een tegenvaller van 67,1 miljoen euro. Er zijn ook meerdere gedekte intensiveringen toegevoegd op de VWS-begroting (98,4 miljoen euro structureel). Het gaat onder andere om middelen voor de inzet van vrijwilligers in de palliatieve zorg (17 miljoen euro structureel), het alternatief invullen van de apparaatstaakstelling uit amendement Bontenbal (15 miljoen euro structureel) en aanpassing van de regeling Dienstverlening aan Huis (10,8 miljoen euro). Deze worden met name gedekt door de inzet van loonbijstelling (86 miljoen euro structureel).
SZW
27. Uitvoeringsinformatie SZW (o.a. WIA, ZW en KOT)
Naar aanleiding van de meest recente raming van het CPB en de meest recente uitvoeringsinformatie van de verschillende uitvoeringsorganisaties, zijn de regelingen op de SZW-begroting bijgesteld. Hieruit volgt een per saldo tegenvaller. Deze tegenvaller wordt voornamelijk veroorzaakt door een forse tegenvaller op de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) en tegenvallers op de kinderopvangtoeslag (KOT) en de Ziektewet (ZW).
28. WIA onvermijdelijke (herstel)maatregelen
Voor de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) worden verschillende onvermijdelijke maatregelen genomen. Een deel van deze maatregelen zijn herstelacties. De eerste herstelactie betreft het herstellen van fouten in de vaststelling van de hoogte van het WIA-dagloon in de periode 2020-2024. Een tweede herstelactie betreft het opvolging geven aan een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB, uitspraak loonloze tijdvakken). Een derde herstelactie betreft fouten die gemaakt zijn bij de indexatie van WIA-uitkeringen in de periode 2006-2022.
Daarnaast worden maatregelen genomen om de druk op UWV bij het sociaal-medisch beoordelen te verlichten. Dit betreft een vereenvoudigde beoordeling voor 60-plussers, extra uitvoeringskosten voor het UWV, en het wettelijk verankeren van het kwijtschelden van voorschotten.
29. Realistische ingangsdatum KOT
In het HLA is afgesproken om per 2027 een nieuwe financiering van kinderopvang in te voeren. Om een goede overgang te borgen, is besloten meer tijd te nemen voor de implementatie van en overgang naar de nieuwe financiering. In 2029 gaat de nieuwe financiering in.
30. Compensatie middengroep en flankerend beleid kinderopvang
Een deel van de besparing die volgt uit de realistische ingangsdatum KOT wordt ingezet om voorafgaand aan het nieuwe financieringsstelsel voor de kinderopvang, een ingroeipad te hanteren. Dit ingroeipad zorgt ervoor dat de vergoedingspercentages stijgen en geleidelijk kunnen toegroeien naar 96% voor alle werkende ouders. Daarnaast worden middelen ingezet om middengroepen en de sector te ondersteunen bij de overgang naar het nieuwe financieringsstelsel, middels flankerend beleid.
31. Steiler afbouwen recht op WKB (extra knikpunt)
Met deze maatregel wordt een extra knikpunt ingericht voor het kindgebonden budget (WKB) voor ouders met een gezamenlijk inkomen vanaf 60.000 euro. Voor hen wordt het afbouwpercentage verhoogd, waarmee zij sneller het recht op het kindgebonden budget (WKB) verliezen.
32. Hervorming Werkloosheidswet
In het HLA is afgesproken dat er een besparing plaats zal vinden op de Werkloosheidswet (WW) van 200 miljoen euro per jaar vanaf 2027. Deze besparing wordt ingevuld met een duurverkorting van de WW van 24 naar 18 maanden die ingaat vanaf 1 januari 2027. Omdat de maatregelen pas na 18 maanden een budgettair effect hebben, is er ten opzichte van het HLA een besparingstekort in 2027 en 2028 en vanaf 2029 en verder een besparingsoverschot.
33. Schrappen bezuiniging kinderopvang
In het HLA is de maatregel genomen om de kinderopvangtoeslag (KOT) niet te indexeren in 2026. Deze bezuiniging wordt teruggedraaid.
34. OCTAS (struc. 197 mln.)
Om opvolging te geven aan de aanbevelingen uit De Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (Octas), worden maatregelen uitgewerkt.
35.Afromen Envelop Groepen in de knel
Ten behoeve van het uitgavenbeeld, wordt een deel van de middelen uit de envelop Groepen in de knel afgeroomd.
36. Overig SZW
Dit betreft overige intensiveringen en dekking binnen de SZW-begroting. Hieronder vallen onder andere de inzet van loon- en prijsbijstelling en de beleidsmatige vrijval van middelen voor het Lage-Inkomensvoordeel (LIV).
Gemeenten/Jeugd
37. Gemeenten/Jeugd extra middelen
Voor 2025 tot en met 2027 komt circa 3 miljard euro cumulatief voor gemeenten beschikbaar voor jeugdzorg en voor de terugval in 2026 in het Gemeentefonds. Dit is nader beschreven in paragraaf 3.6 van de Voorjaarsnota.
38. Gemeenten/Jeugd maatregelen
Voor 2028 en verder worden de beheersmaatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd versterkt en worden aanvullende maatregelen uitgewerkt. Dit is nader beschreven in paragraaf 3.6 van de Voorjaarsnota.
Huren
39. Schrappen huurverhoging 2025 en 2026
De huren voor sociale huurwoningen worden in 2025 en 2026 bevroren. Dit betekent dat er geen huurverhogingen mogen worden doorgevoerd per 1 juli 2025 tot 1 juli 2027. Deze huurbevriezing werkt ook door in lagere uitgaven voor de huurtoeslag. Structureel wordt er 492 miljoen euro minder uitgegeven.
40. Investeren sociale huur
Ter compensatie van de terugvallende huurinkomsten door de huurbevriezing wordt er 270 miljoen euro in 2026 en 405 miljoen euro in 2027 en 2028 gereserveerd voor investeringen in de sociale huur.
41. Verhogen huurtoeslag (boodschappenbonus)
De huurtoeslag wordt incidenteel verhoogd met 1,0 miljard euro.
Infrastructuur
42. Nedersaksenlijn (cum. 1.912 mln.)
Het kabinet heeft besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post in te zetten voor de Nedersaksenlijn en drie andere projecten in noordelijk Nederland. Deze mutatie betreft de reservering voor de Nedersaksenlijn.
43. Sluis Kornwerderzand (cum. 375 mln.)
Het kabinet heeft besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post in te zetten voor de Nedersaksenlijn en drie andere projecten in noordelijk Nederland. Deze mutatie betreft de reservering uit deze middelen voor het project Sluis Kornwerderzand in Friesland.
44. N36 (cum. 115 mln.)
Het kabinet heeft besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post in te zetten voor de Nedersaksenlijn en drie andere projecten in noordelijk Nederland. Deze mutatie betreft de reservering uit deze middelen voor het project N36 tussen Almelo en Ommen.
45. Flessenhals Meppel (cum. 100 mln.)
Het kabinet heeft besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post in te zetten voor de Nedersaksenlijn en drie andere projecten in noordelijk Nederland.
46. Anders inzetten reservering Lelylijn
Het kabinet heeft besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post in te zetten voor de Nedersaksenlijn en drie andere projecten in noordelijk Nederland.
47. Fasering infrastructuur
Het kabinet heeft besloten tot fasering van de infrastructuur. Hierdoor wordt er kasbudget van 2026 naar 2027 geschoven.
Stikstof
48. Stikstof
In totaal wordt 600 miljoen euro vrijgemaakt voor de stikstofaanpak in de landbouwsector.
49. Fasering middelen stikstof AP
In totaal wordt 400 miljoen euro van de stikstofmiddelen op de Aanvullende Post uit 2026 geschoven naar 2029 en 2030.
Overig Rijk
50. Herstel en Veerkrachtplan
Er vindt een technische bijstelling plaats. Deze bijstelling (inclusief de negatieve bijstelling in 2024) heeft geen effect op de totale raming van de ontvangsten van het HVP.
51. Mee- en tegenvallers VRO (voornamelijk huurtoeslag)
De uitgaven aan de huurtoeslag zijn lager dan geraamd vooral door gunstiger inkomensontwikkelingen. Daarnaast zijn er diverse kleinere tegenvallers bij onder andere de Nationale Geo Informatie Infrastructuur (NGII), de huurcommissie en de Omgevingswet.
52. Groningen schade en versterken
Voor Groningen worden jaarlijks bij de Voorjaarsnota zowel de uitgaven en ontvangsten van de schade- en versterkingsraming, als ook de bijdrage aan Energie Beheer Nederland (EBN) geactualiseerd. De bijstelling voor de uitgaven wordt onder meer veroorzaakt door hogere (uitvoerings)kosten, maar ook door de versterkingsoperatie die naar verwachting langer doorloopt.
53. BNI-koppeling ODA
Het ODA-budget wordt bijgesteld op basis van de verwachting van de volumeontwikkeling van het bruto nationaal inkomen (bni) op basis van het CEP. Hiermee is een koppeling van het ODA-budget met de groei van het bni hersteld. De middelen voor de koppeling worden onder andere ingezet voor migratiepartnerschappen en de Nederlandse bijdrage aan de 22e middelenaanvulling van de International Development Association (IDA), onderdeel van de Wereldbank.
54. Actualisatie EU-toerekening ODA
Het ODA-toerekenbare deel van de EU-afdrachten is geactualiseerd aan de hand van het huidige Nederlandse bni-aandeel, hierdoor zou het ODA-budget stijgen met 61 miljoen euro. Om de ODA-prestatie gelijk te houden, is dit in mindering gebracht op het ODA-budget.
55. Additionele intensivering Defensie
Het kabinet investeert structureel 737 miljoen euro extra in Defensie. Deze intensivering komt bovenop de structurele volumebijstelling van 420 miljoen euro die beschikbaar wordt gesteld aan de Defensiebegroting middels de koppeling tussen de defensie-uitgaven en 2% van het bbp.
56. Subsidietaakstelling EZ
Ter dekking van de integrale problematiek wordt er vanaf 2027 een ombuiging van 25 miljoen euro per jaar gedaan op subsidies op de begroting van Economische Zaken.
57. JenV: Weerbaarheid
Om de maatschappelijke weerbaarheid te vergroten wordt vanaf 2027 een bedrag ter hoogte van 70 miljoen euro beschikbaar gesteld aan het ministerie van Justitie en Veiligheid.
58. Dekking Klimaatfonds
Ter dekking van de integrale problematiek wordt een ombuiging van cumulatief 600 miljoen euro gedaan op het Klimaatfonds.
59. Uitfaseren onderwijskansenregeling
Met deze maatregel wordt de onderwijskansenregeling in het voortgezet onderwijs opgeheven. Met de onderwijskansenregeling krijgt een school meer budget op basis van een achterstandsscore op schoolvestigingsniveau van het CBS. Met deze maatregel wordt bekostiging voor scholen die in aanmerking komen voor de onderwijskansenregeling verlaagd. Deze maatregel levert 90 miljoen euro op in 2027 en vanaf 2028 structureel 177 miljoen euro.
60. Eindejaarsmarge
Departementen kunnen een deel van de middelen die in 2024 niet zijn besteed via de eindejaarsmarge meenemen naar 2025. In deze Voorjaarsnota wordt de eindejaarsmarge toegevoegd aan de departementale begrotingen.
61. Invulling taakstelling eindejaarsmarge
In de Miljoenennota 2025 is afgesproken dat de aanvullende uitgaven aan Herstel Toeslagen voor 1,4 miljard euro gedekt worden uit de eindejaarsmarge. Hiervoor is een reservering getroffen op de Aanvullende Post. De totaal uit te keren eindejaarsmarge is verlaagd met 1,4 miljard euro om deze reservering op de Aanvullende Post in te vullen.
62. In=uittaakstelling
Als tegenhanger van de eindejaarsmarge is een in=uittaakstelling geboekt op de Aanvullende Post. Het inboeken van een in=uittaakstelling voorkomt dat het uitkeren van de eindejaarsmarge leidt tot belasting van het uitgavenkader. De gedachte achter de in=uittaakstelling is dat er aan het einde van dit jaar naar verwachting in ongeveer dezelfde mate als het voorgaande jaar sprake zal zijn van onderbesteding op de begrotingen.
63. Aanvullende onderuitputting
In de komende jaren blijft de onderuitputting naar verwachting hoog. Daarom is er voor 2025 0,7 miljard euro aan aanvullende onderuitputting ingeboekt. Bij de Miljoenennota 2026 zal dit bedrag opnieuw worden bezien. Voor 2026 en 2027 is 1,5 miljard euro en voor 2028 is 0,7 miljard euro ingeboekt. Bij de Voorjaarsnota 2026 wordt bezien of deze verwachting van aanvullende onderuitputting nog actueel is. Indien dit niet het geval is wordt gekeken naar het inhouden van de prijsbijstelling tranche 2026 als alternatieve invulling. In paragraaf 6.3 wordt de aanvullende onderuitputting nader toegelicht.
64. Overig
Deze post bevat overige uitgaven onder het uitgavenkader.
Generieke maatregelen
65. Inhouden prijsbijstelling
Er wordt 50% van de prijsbijstelling tranche 2025 uitgekeerd. De overige 50% wordt ingezet ter dekking van rijksbrede problematiek.
66. Inhouden incidentele loonontwikkeling
Het kabinet verlaagt de reservering voor arbeidsvoorwaarden vanaf 2029 met 100 miljoen euro door het inhouden van de kabinetsbijdrage voor incidentele loonontwikkeling. Dit wordt ingezet ter dekking van rijksbrede problematiek.
67. Inhouden externe inhuur tranche 2025 en 2026
Het kabinet heeft besloten om de loonbijstelling voor externe inhuur in tranche 2025 en 2026 in te houden. Dit levert een besparing op van circa 128 miljoen euro in 2025 oplopend naar 171 miljoen euro in 2030 en verder. Dit wordt ingezet ter dekking van rijksbrede problematiek.
68. Omzetten loon- en prijsbijstelling
In het hoofdlijnenakkoord is een wettelijke koppeling afgesproken tussen de defensie-uitgaven en 2% van het bbp. Deze geldt voor prijs- en volumeontwikkeling bbp. De eerder getroffen loon- en prijsreservering op basis van de Loon- en Prijsontwikkelingsystematiek vervalt hierdoor, net als de reservering voor valutaschommelingen.