In het notaoverleg over realistisch ramen is de toezegging gedaan om in de Voorjaarsnota uitgebreider in te gaan op de kasschuiven en onderuitputting. De afgelopen jaren zijn de onderuitputting en de kasschuiven toegenomen. In 2024 was de totale onderuitputting 6 miljard euro en is per saldo 11 miljard euro naar latere jaren geschoven (zie figuur 6). In het Financieel Jaarverslag Rijk wordt een uitgebreidere toelichting hierop gegeven.
Figuur 8 Onderuitputting en kasschuiven 2018-2024 (bedragen in miljarden euro)
Bron: ministerie van Financiën
Verschillende begrotingen zijn in deze Voorjaarsnota realistischer gemaakt door kasschuiven. In totaal is per saldo 2,0 miljard euro aan budget vanuit 2025 en 7,1 miljard euro uit 2026 weggeschoven naar latere jaren. Hiermee zet het kabinet in op het realistischer maken van de Miljoenennota 2026 zodat gedurende het jaar minder hoeft bijgestuurd te worden. Een uitgebreidere toelichting op de verschillende kasschuiven zit in de verticale toelichting (bijlage 2).
Departement | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Klimaat en Groene Groei | ‒ 0,9 | ‒ 1,4 | 1,1 | 0,2 | 0,7 | ‒ 2,6 |
Economische Zaken (incl. Nationaal Groeifonds) | ‒ 0,7 | ‒ 0,3 | 0,3 | 0,5 | ‒ 0,4 | 0,4 |
Financiën (excl. Nationale Schuld) | ‒ 0,6 | ‒ 0,4 | 0,6 | 0,4 | 0,0 | 0,0 |
Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur | ‒ 0,5 | 0,2 | 0,1 | 0,0 | 0,1 | 0,1 |
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening | ‒ 0,3 | ‒ 0,1 | 0,4 | ‒ 0,1 | 0,0 | 0,0 |
Sociale Zekerheid | ‒ 0,2 | ‒ 0,2 | 0,2 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
Zorg | ‒ 0,2 | ‒ 0,3 | 0,1 | 0,2 | 0,0 | 0,1 |
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (incl. BES-fonds en Hoge Colleges van Staat) | ‒ 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Aanvullende Post | ‒ 0,1 | ‒ 0,7 | ‒ 0,7 | 0,1 | 0,7 | 0,7 |
Infrastructuur en Waterstaat (incl. Deltafonds en Mobiliteitsfonds) | ‒ 0,1 | ‒ 0,9 | ‒ 0,1 | ‒ 0,1 | ‒ 0,3 | ‒ 0,3 |
Justitie en Veiligheid | ‒ 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Defensie (incl. Defensiematerieelbegrotingsfonds) | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap | 0,7 | ‒ 1,0 | 0,1 | 0,1 | 0,0 | 0,0 |
Buitenlandse Zaken (incl. Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) | 1,1 | ‒ 2,3 | 0,5 | 0,3 | 0,2 | 0,2 |
Totaal | ‒ 2,0 | ‒ 7,1 | 2,8 | 1,7 | 1,1 | ‒ 1,3 |
Bron: ministerie van Financiën
De Miljoenennota 2026 is het eerste moment dat departementen onderuitputting aanleveren en het laatste moment dat de ontwerpbegroting realistischer gemaakt kan worden met kasschuiven. De onderuitputting bij de Miljoenennota is vaak vrij beperkt, maar de kasschuiven kunnen fors zijn omdat op dat moment departementen meer inzicht hebben of de budgetten in de resterende maanden tot besteding gaan komen. De meeste onderuitputting die in het lopende jaar al bekend is, wordt gemeld bij de Najaarsnota. In de Miljoenennota 2026 wordt duidelijk wat het totaal aan kasschuiven over 2025 is en kan ook een betere inschatting worden gemaakt van de verwachte onderuitputting. Deze inschatting wordt ook gebaseerd op de realisatiecijfers van departementen.