Uitgaven

Meevallers

Actualisatie niet-IZA-sectoren

Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut zijn de Zvw-uitgaven geactualiseerd. De niet-IZA-sectoren laten in totaal een meevaller zien (62 miljoen euro structureel). Er is een meevaller van 150 miljoen euro in 2024 op de uitgaven voor de grensoverschrijdende zorg, doordat er minder declaraties verwerkt konden worden dan verwacht. De declaraties worden naar verwachting in 2025 wél verwerkt, waardoor er in dat jaar een tegenvaller van gelijke hoogte ontstaat.  Daarnaast is er een incidentele meevaller in de beschikbaarheidsbijdrage voor opleidingen in de Zvw, met name door lagere instroom (80 miljoen euro in 2025 en 2026, aflopend tot 50 en 20 miljoen euro in 2027 en 2028). De grootste structurele meevallers vinden plaats in de apotheekzorg (95,7 miljoen euro), de kraamzorg (12,7 miljoen euro) en de overige curatieve zorg (27,1 miljoen euro).

Actualisatie MSZ

Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut zijn de Zvw-uitgaven geactualiseerd. De uitgaven aan de medisch-specialistische zorg vallen op basis van de huidige inzichten structureel 75 miljoen euro lager uit dan eerder geraamd.

Actualisatie Wlz beheerskosten zorgkantoor

Op het budget voor de beheerskosten Wlz is gedurende 2024 een meevaller ontstaan van 14,8 miljoen euro. Deze meevaller wordt structureel verondersteld.

Uitvoeringsinformatie Wlz

Op basis van de februaribrief van de NZa is de raming voor het Wlz-kader bijgesteld. Dit betreft een neerwaartse bijstelling van 360 miljoen euro in 2025 en 230 miljoen euro structureel.

Actualisatie wijkverpleging

Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut zijn de Zvw-uitgaven geactualiseerd. De uitgaven aan wijkverpleging vallen structureel 414 miljoen euro lager uit dan eerder geraamd. Dit betreft een aanvulling op de actualisatie bij Ontwerpbegroting 2025.

Meevaller Wmo

Vanwege de vertraging van de invoering van de inkomens- en vermogensafhankelijke eigen bijdrage Wmo ontstaat er per saldo een meevaller op de desbetreffende uitvoeringskosten.

PGB op maat

Voor de maatregel PGB op maat vindt de besparing plaats in een ander kasritme dan eerder verwerkt. In totaal zal de maatregel in 2026 8 miljoen euro extra aan besparing opleveren op het Wlz-kader.

Tegenvallers

RS-vaccinatie

De raming van de besparing was gebaseerd op invoering van de RS-vaccinatiecampagne per januari 2025. De RS-vaccinatiecampagne start echter in oktober 2025. Daar is de raming op aangepast (12 miljoen euro).

Actualisatie Wlz buiten kader

Op basis van de actualisatiecijfers van het vierde kwartaal 2024 van het Zorginstituut over de verwachte Wlz-uitgaven buiten de contracteerruimte is er een tekort van 6,7 miljoen euro bij de tandheelkundige zorg.

Actualisatie GGZ

Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut zijn de Zvw-uitgaven geactualiseerd. De uitgaven aan geestelijke gezondheidszorg vallen structureel 202 miljoen euro hoger uit dan eerder geraamd. In de Ontwerpbegroting 2025 is de actualisatie tot en met 2026 reeds verwerkt.

Actualisatie MDZ

Op basis van uitvoeringsinformatie van het Zorginstituut zijn de Zvw-uitgaven geactualiseerd. De uitgaven aan multidisciplinaire zorg vallen structureel 7 miljoen euro hoger uit dan eerder geraamd. In de Ontwerpbegroting 2025 is de actualisatie tot en met 2026 reeds verwerkt.

Intensiveringen

Alternatieve invulling bij- en nascholing MSZ-personeel

Middels amendement Bontenbal c.s. is een aantal maatregelen op de OCW-begroting teruggedraaid. Vanuit de VWS-begroting worden deze gedekt onder andere gedekt met de maatregel bij- en nascholing medisch-specialisten (165 miljoen euro structureel). Er is gekozen om deze maatregel te vervangen door andere dekking. Deze dekking vindt plaats vanuit een deel van de onderuitputting op de wijkverpleging.

Besparingsverlies Trancheren eigen risico

Er wordt gekozen om de maatregel Trancheren eigen risico per 2027 in te laten gaan. In het HLA staat dat het eigen risico per 2027 wordt getrancheerd op maximaal 50 euro per behandeling in de medisch-specialistische zorg. Deze maatregel zou in 2026 al ingaan met een tranchering op maximaal 150 euro per behandeling. Het uitstel naar 2027 resulteert in een netto besparingsverlies van 200 miljoen euro in 2026. Dit besparingsverlies ontstaat door hogere zorguitgaven dan geraamd (318 miljoen euro). Daarnaast wordt de raming aan ontvangsten eigen risico naar boven bijgesteld (118 miljoen euro).

Overige intensiveringen

Vanaf 1 januari 2026 valt het pgb niet meer onder de Regeling Dienstverlening Aan Huis (RDAH) Dit zal een stijging veroorzaken in het benodigde pgb-budget van 10,8 miljoen euro structureel waarvoor het Wlz-kader moet worden aangepast en extra uitvoeringskosten van 3,3 miljoen euro per jaar. Daarnaast wordt per 2026 langdurige persoonsgerichte actieve oefentherapie voor volwassenen met axiale spondyloartritis (axSpA) met erstige functionele beperkingen vergoed vanuit het basispakket. Dit kost structureel 1,7 miljoen euro.

Ombuigingen

Dekking amendement t.b.v. OCW-begroting

Middels amendement Bontenbal c.s. is een aantal maatregelen op de OCW-begroting teruggedraaid. Vanuit de VWS-begroting worden deze gedekt met de maatregelen bij- en nascholing medisch-specialisten (165 miljoen euro structureel) en het aanpakken van de beloningen voor medisch-specialisten in maatschappen (150 miljoen euro structureel). De maatregel bij- en nascholing medisch-specialisten wordt alternatief ingevuld door het inzetten van een deel van de onderuitputting in de wijkverpleging.

Meer tijd voor de Patiënt

Niet benodigde middelen voor Meer Tijd voor de Patiënt worden ingezet voor andere doeleinden. Het betreft structureel 9,5 miljoen euro en cumulatief 96 miljoen euro in de jaren 2026 t/m 2029.

Pakketmaatregel geneesmiddelen

Het kabinet beperkt de aanspraak op zelfzorggeneesmiddelen in de Zorgverzekeringswet. Dit zijn betaalbare geneesmiddelen die beschikbaar zijn in de vrije verkoop. Het bedrag is een taakstellende opbrengst, die wordt ingevuld met de verder uit te werken aanpassing van de aanspraak.

Transformatiemiddelen IZA

Ter dekking van het besparingsverlies van het later invoeren van het Trancheren van het eigen risico wordt een deel van de IZA transformatiemiddelen ingezet (105 miljoen euro in 2025). Tegenover deze verlaging wordt over de jaren 2025 tot en met 2027 loon- en prijsbijstelling gealloceerd naar de transformatiemiddelen.

Kasschuiven

Transformatiemiddelen IZA

Om de transformatie van het Integraal Zorgakkoord (IZA) teweeg te brengen zijn transformatiemiddelen beschikbaar. Een deel van de middelen (180 miljoen euro) komt pas later tot besteding en wordt geschoven van 2026 naar 2028.

PGB op maat

Het kasritme van de reeds ingeboekte besparing voor pgb op maat zal zich anders voordoen dan eerder ingeboekt. In het jaar 2026 zal de besparing groter zijn dan eerder verwacht en in 2027 zal de besparing lager zijn dan eerder verwacht. Om dit verschil in het kader te verwerken zal er een kasschuif plaatsvinden van 10 miljoen euro van het jaar 2026 naar 2027.

Overboekingen met andere begrotingen

Schuif Wmo-Wlz

Het scheiden van wonen en zorg in de Wlz leidt bij gemeenten tot meerkosten. Bepaalde hulpmiddelen die bij zorg met verblijf vanuit de Wlz worden gefinancierd, worden bij andere leveringsvormen vanuit de Wmo gefinancierd. De meerkosten van gemeenten worden gedekt middels een overheveling vanuit de Wlz naar het gemeentefonds. In 2026 betreft dit 10 miljoen euro.

Overige overboekingen met andere begrotingen

Dit betreft onder meer de overboeking naar het Gemeentefonds van de loon- en prijsbijstelling Wmo Beschermd Wonen (-87,2 miljoen euro structureel). Daarnaast zijn er meerdere overhevelingen tussen de premie- en begrotingsgefinancierde uitgaven op de VWS-begroting, waaronder middelen voor verwarde personen (-5,9 miljoen euro structureel) en kenniscentra LVHC (-4,7 miljoen euro structureel).

Kadercorrecties

Actualisatie loon- en prijsbijstelling o.b.v. CEP

De raming van de loon-en prijsontwikkeling in de zorg is aangepast op basis van actuele macro-economische inzichten van het CEP.

Extrapolatie

Extrapolatie

Ter invoeging van een nieuw begrotingsjaar in de meerjarige begrotingsperiode zijn de begrotingstanden 2029 geëxtrapoleerd naar 2030.

Technisch

Technisch

Er zijn enkele budget neutrale schuiven verwerkt, waaronder de uitdeling van de loon- en prijs indexatie.

Ontvangsten

Meevallers

Actualisatie eigen bijdrage Wlz

De nieuwe kwartaalcijfers van het Zorginstituut leiden per saldo tot een meevaller op de eigen bijdrage Wlz.

Actualisatie eigen risico

Jaarlijks levert de Erasmus School of Health & Policy Management de nieuwste kostenverdeling van de zorguitgaven over kostenklassen. De kostenverdelingen beschrijven per sector hoe de kosten verdeeld zijn over de populatie. Op basis daarvan herijkt VWS het eigen risico model en de raming.

Tegenvallers

Actualisatie eigen risico

De ontvangstenraming voor het eigen risico wordt geactualiseerd met de doorwerking van de wijzigingen in de Zvw-uitgaven bij de voorjaarsbesluitvorming.

Intensiveringen

Herstel box 3

Burgers met een box 3 vermogen kunnen in bepaalde gevallen in bezwaar tegen hun belastingaangifte, met terugwerkende kracht vanaf 2017, tot aan de invoering van de wet werkelijk rendement, naar verwachting in 2028. Dit leidt tot lagere verzamelinkomens in de betreffende jaren, waardoor Wlz-cliënten ook lagere eigen bijdrages verschuldigd zijn. Hiervoor is de eigen bijdrage met  9,2 miljoen euro in 2025 en 1,7 miljoen euro in 2026 verlaagd.

Besparingsverlies Trancheren eigen risico

Er wordt gekozen om de maatregel Trancheren eigen risico per 2027 in te laten gaan. In het HLA staat dat het eigen risico per 2027 wordt getrancheerd op maximaal 50 euro per behandeling in de medisch-specialistische zorg. Deze maatregel zou in 2026 al ingaan met een tranchering op maximaal 150 euro per behandeling. Het uitstel naar 2027 resulteert in een netto besparingsverlies van 200 miljoen euro in 2026. Dit besparingsverlies ontstaat door hogere zorguitgaven dan geraamd (318 miljoen euro). Daarnaast wordt de raming aan ontvangsten eigen risico naar boven bijgesteld (118 miljoen euro).

Eerste inkomensgenieters

Wegens een wettelijke onrechtmatigheid en problematiek in de uitvoering is het ministerie van VWS voornemens de eigenbijdragesystematiek te wijzigen zodat bij iedereen de hoogte van de eigen bijdrage berekend zal worden op inkomen jaar t-2. Voorheen werd bij de groep «eerste inkomens­genieters» het jaar t of t-1 gehanteerd. In de praktijk bleek dit echter niet uitvoerbaar en heeft het geleid tot ongelijke behandeling van verschillende leeftijdsgroepen, vele correctiefacturen en navorderingen en schuldenproblematiek bij Wlz-cliënten. Deze onbedoelde negatieve effecten worden weggenomen door de systematiek aan te passen, wat zal leiden tot lagere eigenbijdrage-inkomsten.

Kasschuiven

Doorwerking herstel box 3

De eigen bijdrages maken gebruik van inkomensgegevens van twee jaar eerder. Daarom loopt het effect op de eigen bijdrage Wlz en beschermd wonen Wmo in ieder geval door t/m 2029. Voor de jaren 2026, 2027, 2028 en 2029 zijn de kosten geraamd op respectievelijk 1,7 miljoen euro, 1,5 miljoen euro, 1,6 miljoen euro en 1,7 miljoen euro. Hiervoor is een kasschuif verwerkt.

Kadercorrecties

Actualisatie eigen betalingen Wlz o.b.v. CEP

De raming van de eigen bijdrage Wlz is aangepast op basis van actuele macro-economische inzichten van het CEP.

Actualisatie eigen risico o.b.v. CEP

De raming van het eigen risico is aangepast op basis van actuele macro-economische inzichten van het CEP.

Extrapolatie

Extrapolatie

Ter invoeging van een nieuw begrotingsjaar in de meerjarige begrotingsperiode zijn de begrotingstanden 2029 geëxtrapoleerd naar 2030.