Base description which applies to whole site

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

XXII Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening: Uitgaven

XXII Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening: Uitgaven

      

In miljoenen euro

2025

2026

2027

2028

2029

2030

       

Stand Basisstand Miljoenennota

9.387

9.275

9.490

9.294

9.384

0

       

Meevallers

‒ 236

‒ 318

‒ 255

‒ 272

‒ 252

‒ 287

Huurtoeslagraming

‒ 236

‒ 318

‒ 255

‒ 272

‒ 252

‒ 287

       

Tegenvallers

38

26

25

31

23

23

Vennootschapsbelasting RVB

24

     

Huurcommissie

8

12

10

10

10

10

Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII)

5

7

7

7

7

7

Beheerskosten Omgevingswet

4

4

4

4

4

4

Overige tegenvallers

‒ 4

3

4

10

2

2

       

Intensiveringen

500

1.453

688

616

233

225

Verduurzamingsaanpak in Groningen en Noord-Drenthe

179

185

195

118

117

116

Amendementen doorbouwfaciliteit

150

     

Boodschappenbonus

83

917

    

Diverse Rijksvastgoedbedrijf

32

10

10

10

4

0

Indexatie VRO

15

15

15

15

15

15

Diverse omgevingswet

14

20

21

20

13

13

Prestatie-eisen kwaliteit bouwwerken

3

4

7

7

4

4

Bestendiging programmabudgetten

1

2

3

5

8

8

Herhuisvesting AZ

0

3

3

3

3

3

Huurregister

 

2

4

4

4

4

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

 

11

11

11

11

11

Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII)

 

3

3

4

6

6

Programma's Ruimtelijke Ordening

 

7

7

7

7

7

Renovatie Binnenhof

   

3

37

37

Reservering investering sociale huur

 

270

405

405

  

Overige intensiveringen

23

5

4

5

2

1

       

Ombuigingen

‒ 385

‒ 475

‒ 594

‒ 563

‒ 551

‒ 555

Dekking bestendiging VRO

‒ 1

‒ 35

‒ 49

‒ 25

‒ 15

‒ 25

Wet Regie op de Volkshuisvesting

‒ 37

     

Prijsbijstelling

‒ 45

‒ 30

‒ 34

‒ 33

‒ 31

‒ 26

Huurbevriezing

‒ 135

‒ 381

‒ 492

‒ 492

‒ 492

‒ 492

Amendementen doorbouwfaciliteit

‒ 150

     

Alternatieve invulling apparaatstaakstelling Hoofdlijnenakkoord

 

‒ 8

‒ 9

‒ 11

‒ 11

‒ 11

Overige ombuigingen

‒ 16

‒ 20

‒ 10

‒ 1

‒ 1

‒ 1

       

Kasschuiven

‒ 288

‒ 55

389

‒ 70

9

15

Diverse klimaat

‒ 19

3

1

4

11

 

Duurzaam maatschappelijk vastgoed

‒ 33

‒ 1

25

9

  

Stimuleringsregeling Flex- en transformatiewoningen

‒ 44

‒ 11

55

   

Grootschalige woningbouw

‒ 180

‒ 36

304

‒ 88

  

Overige kasschuiven

‒ 12

‒ 10

4

5

‒ 2

15

       

Overboekingen Aanvullende Post

   

0

  

Overboekingen Aanvullende Post

   

0

  
       

Overboekingen met andere begrotingen

66

122

129

127

‒ 14

‒ 16

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

0

92

117

117

  

Overige overboekingen met andere begrotingen

65

30

12

10

‒ 14

‒ 16

       

Loonbijstelling

11

8

8

8

8

8

Loonbijstelling

11

8

8

8

8

8

       

Prijsbijstelling

54

41

41

33

31

26

Prijsbijstelling

54

41

41

33

31

26

       

Eindejaarsmarge

3

     

Eindejaarsmarge

3

     
       

Extrapolatie

     

9.340

Extrapolatie

     

9.340

       

Desalderingen

30

     

Desalderingen

30

     
       

Technisch

2

0

0

0

0

0

Technisch

2

0

0

0

0

0

       

Stand Voorjaarsnota

9.181

10.077

9.920

9.204

8.871

8.778

XXII Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening: Ontvangsten

In miljoenen euro

2025

2026

2027

2028

2029

2030

       

Stand Basisstand Miljoenennota

484

479

467

468

464

0

       

Meevallers

61

31

41

54

53

52

Flexwoningen RVB

31

     

Huurtoeslagraming

31

28

38

50

49

48

Zuiderhage

3

1

1

2

2

2

Overige meevallers

‒ 3

2

2

2

2

2

       

Intensiveringen

19

     

Aankoop compensatiegronden

10

     

Afrekening RVB

9

     
       

Ombuigingen

27

8

8

8

  

Afrekening RVB

24

     

meerontvangsten RVB verhuur

3

8

8

8

  
       

Extrapolatie

     

464

Extrapolatie

     

464

       

Desalderingen

30

     

Desalderingen

30

     
       

Technisch

2

     

Technisch

2

     
       

Stand Voorjaarsnota

623

517

516

530

517

516

Uitgaven

Meevallers

Huurtoeslagraming

De huurtoeslagraming is mede bijgesteld op basis van de raming van het CEP. Vanaf 2025 wordt de raming structureel verlaagd onder andere omdat de inkomens meer zijn gestegen dan eerder verwacht en minder mensen in de huurtoeslag instromen dan eerder geraamd.

Tegenvallers

Vennootschapsbelasting Rijksvastgoedbedrijf (RVB)

Over de opbrengsten van de benzineveilingen en bodemwinning moet het RVB jaarlijks vennootschapsbelasting afdragen. Dit betreft een generaal dossier.

Huurcommissie

De huurcommissie wordt geconfronteerd met een hogere zaaklast en een hoger aantal zaken dat inhoudelijk moet worden afgedaan dan voorheen. Om te kunnen voldoen aan deze toenemende zaaklast wordt de bijdrage van VRO aan de huurcommissie verhoogd met structureel 10 miljoen euro. Hiermee wordt de organisatie van de huurcommissie toekomstbestendig gemaakt.

Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII)

De NGII bestaat uit geobasisregistraties met geografische gegevens over de fysieke leefomgeving. Om de basis van bestaande systemen op orde te houden en te kunnen voldoen aan de wettelijke eisen is 6,9 miljoen euro vrijgemaakt.

Beheerskosten Omgevingswet

Er worden structureel middelen toegekend voor het beheer van de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaarstellen (LVBB). Deze middelen zijn nodig omdat de belasting van het systeem groter is dan bij aanvang ingeschat. Het gaat dan bijvoorbeeld om grotere en complexere bestanden.

Overige tegenvallers

Dit bevat verschillende tegenvallers zoals een herijking van het uitgavenritme voor het Woningbouwproject Zuiderhage en het herstel van de schade aan de fundering van de Grafelijke Zalen.

Intensiveringen

Verduurzamingsaanpak in Groningen en Noord-Drenthe

Een van de maatregelen uit de kabinetsreactie op de parlementaire enquê­ tecommissie aardgaswinning Groningen (PEGA) ziet op het isoleren van woningen tot de standaard voor isolatie in de provincie Groningen en de gemeenten in Noord-Drenthe. Deze maatregel voor verduurzaming wordt van de Aanvullende Post (AP) overgeboekt naar de begroting van VRO.

Amendement doorbouwfacilteit

Bij de behandeling van de ontwerpbegroting van BZK in 2024 zijn per amendement de middelen voor de doorbouwgarantie alternatief ingezet voor de bevordering van de woningbouw. Het budget voor Woningbouwimpuls wordt verhoogd met 60 miljoen euro in 2025. Het budget voor het Fonds betaalbare koopwoningen wordt verhoogd met 30 miljoen euro. Het budget voor Regeling huisvesting aandachtsgroepen (RHA) wordt met 30 miljoen euro verhoogd. Daarnaast wordt 30 miljoen euro toegevoegd aan de RHA specifiek voor studentenhuisvesting.

Boodschappenbonus

De huurtoeslag wordt in 2026 incidenteel verhoogd met 1 miljard euro.

Diverse Rijksvastgoedbedrijf

Dit bevat diverse intensiveringen van het RVB zoals aankoop van compensatiegronden (zowel aan de uitgaven- als de ontvangstenkant 10 miljoen euro) en meer FTE voor wettelijke verhuurtaken. Ook reserveert het RVB middelen voor het informatie­centrum, het tijdelijk uitzichtspunt van het Binnenhof en voor de opslag van kunst uit de stijlkamers. Daarnaast worden middelen vrijgemaakt voor de tijdelijke huisvesting van AZ en de Tweede Kamer.

Indexatie VRO

Er wordt tot en met 2030 15 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld om (wettelijke) indexering mogelijk te maken.

Diverse omgevingswet

Deze post bevat diverse intensiveringen voor de omgevingswet. Er zijn middelen vrijgemaakt voor een inhaalslag bij de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaarstellen (LVBB) vanwege een vertraging in de ontwikkeling. Hierdoor wordt het basisniveau later opgeleverd dan verwacht, waardoor er meerkosten worden gemaakt. Daarnaast heeft het Service Team Rijk (STR) langer werkzaamheden dan eerder geraamd. Er worden structurele beleidsmiddelen toegevoegd voor Omgevingswet ter het verbeteren van de dienstverlening door bevoegd gezagen, complexiteitsreductie van het stelsel en de gebruikersvriendelijkheid van het Omgevingsloket. Ook worden er incidenteel extra middelen beschikbaar gesteld om het Digitaal Stelsel Omgevingswet landelijke voorziening (DSO-LV) uit te bouwen. Tevens worden er structurele beleidsmiddelen toegevoegd voor de Omgevingswet voor het verbeteren van de dienstverlening door bevoegd gezagen, complexiteitsreductie van het stelsel en de gebruikersvriendelijkheid van het Omgevingsloket.

Prestatie-eisen kwaliteit bouwwerken

In het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) worden prestatie-eisen gesteld aan de kwaliteit van bouwwerken aan de hand van bepalingsmethoden van het Nederlands Normalisatie-Instituut (NEN) en de Nationale Milieudatabase (NMD). Hiervoor worden middelen beschikbaar gesteld.

Bestendigen programmamiddelen

De apparaat- en opdrachtenbudgetten van VRO zijn voor een groot deel incidenteel en nemen op termijn af. Omdat VRO echter wel structurele taken heeft, wordt er 8 miljoen euro beschikbaar gemaakt voor de structurele bestendiging van de programmamiddelen.

Herhuisvesting AZ

Een commissie bij AZ krijgt nieuwe huisvesting. Er is wettelijk vastgelegd dat dit organisatieonderdeel meegroeit met de instanties waar het toezicht op houdt.

Huurregister

In het HLA is aangegeven dat er een voorstel komt voor een huurregister. Hier worden nu structureel 4 miljoen euro voor beschikbaar gemaakt.

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

Dit betreft de aanvraag voor de middelen op de Aanvullende Post «Uitvoeringskosten Klimaat» ten behoeve van de voortzetting van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie. Het NPLW ondersteunt gemeenten bij de lokale warmtetransitie door kennis te delen en het monitoren van de uitvoering. De middelen worden opgevraagd van 2026 tot en met 2030.

Nationale Geo-Informatie Infrastructuur (NGII)

Voor de verbetering en doorontwikkeling van de NGII wordt structureel 6 miljoen euro beschikbaar gemaakt.

Programma's Ruimtelijke Ordening

Er worden middelen beschikbaar gesteld voor de programma's NOVEX, Mooi NL en de Nota Ruimte. Deze programma's zien op de kaders en de uitvoering van de inrichting van de fysieke leefomgeving.

Renovatie Binnenhof

Ter dekking van verwachte uitgaven voor de Renovatie van het Binnenhof is bij de Voorjaarsnota 2024 37 miljoen euro structureel op de Aanvullende Post gereserveerd. Dit bedrag, dat onderdeel is van de circa 2 miljard euro die geraamd is voor de renovatie, wordt nu overgeboekt naar de VRO-begroting.

Reservering investering sociale huur

Ter compensatie van de terugvallende huurinkomsten door de huurbevriezing wordt er 270 miljoen euro in 2026 en 405 miljoen euro in 2027 en 2028 gereserveerd voor investeringen in de sociale huur.

Overige intensiveringen

Dit betreft overige kleine intensiveringen zoals het amendement aanpak van energiearmoede waarmee er 10 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de aanpak van energiearmoede in 2025.

Ombuigingen

Dekking bestendiging VRO

Om langjarig te voorzien in kerntaken die de realisatie van de woningbouwopgave ondersteunen worden incidenteel 150 miljoen euro woningbouwmiddelen ingezet in de jaren 2026-2030. Er wordt 75 miljoen euro minder uitgegeven aan de realisatiestimulans, 25 miljoen euro minder aan grootschalige woningbouw, 15 miljoen euro minder aan de Woningbouwimpuls en de overige middelen komen uit diverse reeksen.

Wet Regie op de Volkshuisvesting

De wet Regie op de Volkshuisvesting zou ingaan per 1 januari 2025. Deze wet is echter nog niet behandeld in de Tweede Kamer waardoor er vertraging in de invoering is opgetreden. Dit resulteert in een incidentele lagere uitgave van 37 miljoen euro.

Prijsbijstellingen

Ten behoeve van de dekking van de intensiveringen van VRO is er omgebogen op de resterende prijsbijstelling.

Huurbevriezing

De huren voor sociale huurwoningen worden in 2025 en 2026 bevroren. Dit betekent dat er geen huurverhogingen mogen worden doorgevoerd per 1 juli 2025 tot 1 juli 2027. Deze huurbevriezing werkt ook door in lagere uitgaven voor de huurtoeslag. Structureel wordt er 492 miljoen euro minder uitgegeven. Aanvullend hierop geldt dat het kabinet:

  • 1. ⁠Minder huurwoningen onder Wet betaalbare huur wil laten vallen: door een lager puntenaantal te hanteren, wordt de groep woningen die onder de regulering valt kleiner, maar blijven we wel de onderkant van de huurmarkt voor lage en lage middeninkomens reguleren.

  • 2. De ⁠WOZ-waarde meer gewicht in de huurprijs wil geven: dit zorgt ervoor dat voor woningen in grotere steden (Amsterdam en Utrecht) een hogere en meer marktconforme huurprijs gevraagd kan worden. Dit is eerlijk omdat op deze woningen ook minder rendement behaald lijkt te worden.

  • 3. Verkent of het mogelijk is dat regulering niet van toepassing kan zijn op kleine verhuurders: bijvoorbeeld voor eigenaren die hun tweede woning verhuren.

Amendementen Doorbouwfaciliteit

Uit vervolgonderzoek naar de doorbouwfaciliteit is gebleken dat deze moeilijk uitvoerbaar is en daarnaast beperkt doeltreffend en doelmatig zou zijn. Bij de behandeling van de ontwerpbegroting van VRO in 2024 zijn de middelen per amendement herbestemd voor alternatieve instrumenten ter bevordering van de woningbouw.

Alternatieve invulling taakstelling hoofdlijnenakkoord

Dit is een overboeking van VRO naar BZK waar de apparaatsbudgetten van VRO op de begroting staan. VRO vult de apparaatstaakstelling gedeeltelijk nader in met beleidsinhoudelijke keuzes. De posten waarop VRO het meeste ombuigt zijn verduurzaming maatschappelijk vastgoed, diverse subsidies voor de energietransitie gebouwde omgeving en projecten ruimtelijke kwaliteit (respectievelijk 3, 2,5 en 4,5 miljoen euro).

Overige ombuigingen

Dit bevat onder andere ruimte die volgt uit ongebruikte indexatieruimte van de Regio Deals en incidentele ruimte binnen de Omgevingswet. Daarnaast wordt er ook omgebogen op de externe inhuur.

Kasschuiven

Emissieloos bouwen

In het kader van het stikstofbeleid is er budget beschikbaar gesteld zodat aanbestedende rijksdiensten uitstoot-verminderende criteria kunnen stellen bij aanbestedingen. De geplande projecten voor 2025 zijn vertraagd omwille van complexiteit en de uitspraak van de Raad van State omtrent het Europese natuurbeschermingsrecht. Om de middelen in het juiste kasritme te zetten wordt er circa 13 miljoen euro naar de jaren 2026 tot en met 2028 doorgeschoven.

Duurzaam maatschappelijk vastgoed

De projecten voor het verduurzamen van rijksgebouwen (DUMAVA) zijn vertraagd en schuiven door naar latere jaren. Tevens wordt op basis van de uitvoering en prognose het budget van de subsidieregeling DUMAVA in het juiste ritme gezet.

Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen

De regeling voor stimulering van Flex- en Transformatiewoningen is verruimd. Daarmee is de termijn voor startbouw verlengd van 12 naar 18 maanden. Dit zorgt ervoor dat het kasritme aangepast dient te worden.

Grootschalige woningbouw

Tijdens het BO Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) van eind 2025 worden naar verwachting afspraken gemaakt (met de grootschalige woningbouwgebieden) over de concrete inzet van de middelen. Door verplichtingen aan te gaan biedt VRO zekerheid over ondersteuning aan gemeenten. De gerelateerde kasuitgaven worden in 2026 en 2027 geraamd.

Overige kasschuiven

Dit betreft verschillende kleinere kasschuiven. In de meeste gevallen worden middelen die in 2025 staan in een realistischer kasritme gezet.

Overboekingen met andere begrotingen

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV)

De regeling Kansrijke Wijk is een interdepartementale regeling die gericht is op de 20 focusgebieden binnen het NPLV. De SPUK wordt doorgezet in de jaren 2026 ‒ 2028. Hiervoor ontvangt VRO als coördinerend ministerie van verschillende departementen een bijdrage.

Overige overboekingen met andere begrotingen

Dit betreffen enkele kleinere overboekingen van en naar andere begrotingen en de overboeking van de eindejaarsmarge van BZK naar VRO.

Loonbijstelling

De 2025 tranche van de loonbijstelling wordt overgemaakt naar VRO.

Prijsbijstelling

De 2025 tranche van de prijsbijstelling wordt overgemaakt naar VRO.

Eindejaarsmarge

Het Nationaal groeifonds heeft een 100% eindejaarsmarge, waardoor 2,9 miljoen euro aan niet-bestede middelen in 2024 wordt toegevoegd aan de begroting.

Extrapolatie

Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van VRO.

Technisch

Overig technisch

Dit betreft technische reallocaties van middelen en desalderingen, waar hetzelfde bedrag aan ontvangsten tegenover staan.

Ontvangsten

Meevallers

RVB Flexwoningen

Door een latere matching van flexwoningen die ingekocht zijn door het RVB komen bijbehorende ontvangsten later binnen dan geraamd. De ontvangstenraming voor 2024 is daarom in totaal met 31 miljoen euro verlaagd. Deze ontvangsten worden in 2025 toegevoegd aan de begroting.

Raming huurtoeslag

Ook aan de ontvangstenkant kent de raming van de huurtoeslag een substantiële meevaller.

Overige meevallers

Dit betreft de diverse overige hogere ontvangsten.

Intensiveringen

Aankoop compensatiegronden

Met de aankoop van extra compensatiegronden zullen ook de ontvangsten van het RVB toenemen.

Afrekening RVB

De meevaller bij het RVB is ontstaan door een combinatie van factoren. Enerzijds zijn er meer ontvangsten gerealiseerd dan geraamd op met name de ingebruikgeving. Anderzijds zijn er minder kosten gemaakt dan waar middelen voor zijn verstrekt in 2024.

Ombuigingen

Afrekening RVB

De ombuiging ontstaat bij het RVB door meer ontvangsten die anders worden ingezet.

Meerontvangsten RVB

Dit bevat diverse intensiveringen van het Rijksvastgoedbedrijf zoals aankoop van compensatiegronden (zowel aan de uitgaven- als de ontvangstenkant 10 miljoen euro) en meer FTE voor wettelijke verhuurtaken.

Extrapolatie

Met de extrapolatie wordt de begrotingsstand in het extrapolatiejaar 2030 (t+5) toegevoegd aan de begroting van Binnenlandse Zaken.

Technisch

Woningbouwproject Zuiderhage

Dit betreft de hogere verwachte ontvansten door het grootschalige woningbouwtraject Zuiderhage in Lelystad.

Overig technisch

Dit betreft technische reallocaties van middelen en desalderingen, waar hetzelfde bedrag aan uitgaven tegenover staan.

Licence